Тузувчилар

Jismning suzuvchanligi 
Agar 
G
suyuqlik ichiga tushirilgan jism og‘irligi 
P
ko‘tarish kuchidan 
W
P


kichik, ya’ni 
P
G

bo‘lsa, u holda jism qalqib chiqadi. Agar 
P
G

bo‘lsa, jism cho‘kadi. 
Agar
W
P
G



(5.15) 
bo‘lsa, suyuqlik ichida muallaq holda suzib yuradi. 
Agar jism suyuqlik sirtida suzib yursa, bunda suv yuzasida suzish deyiladi. 
Aksincha suv osti suzish deyiladi.
Bunda har ikkala holatda ham ko‘tarish kuchi R jism 
og‘irligiga teng bo‘lishi kerak. 
G
P

(5.16) 
Agar jism butun hajm bo‘yicha 
W
1
bir jinsli (masalan, g‘o‘la) hajmiy og‘irligi 
1

bo‘lib, suyuqlikda 

hajmiy og‘irlik bilan suzib yursa, suv ustida suzishi uchun 
W
W



1
1
(5.17) 
bundan 

---

34 


1
1

W
W
(5.18) 
Suv ustida suzishi uchun esa 
W
W

1
, chunonchi 



1
.
Bir jinsli jismlarning suv sirtida suzib yurishi holatidagi jismning botishini 
aniqlashda qo‘llaniladi. 
Suzib yuruvchi jismlarning cho‘kishi deganda jism namlangan sirtining eng quyi 
nuqtasining botishi tushuniladi. 
Suzib yuruvchi jismni kesib o‘tuvchi suyuqlik yuzasining erkin sirtiga suzish sirti 
tekisligi deyiladi. 
Suziyu yuruvchi jism yon sirtining suzish tekisligi bilan kesishish chizig‘iga vater 
chizig‘i deyiladi. 
Jismning og‘irlik markazi S dan va suvning sig‘im markazi 
D
dan o‘tuvchi chiziqqa 
suzish o‘qi deyiladi (5.8-rasm). 
Vater chiziqlar bilan chegaralangan maydonning og‘irlik markazi orqali o‘tuvchi 
bo‘ylama chiziqqa vater chizig‘i maydonining bo‘ylama o‘qi deyiladi.
Bo‘ylama o‘qqa perpendi-kulyar yo‘nalishdagi shu nuqta-dan o‘tuvchi gorizontal 
chiziqqa vater chizig‘i maydoning ko‘ndalang o‘qi deyiladi.