Ulduz Dekabr 20151115 Layout 1
Yüklə 0,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Aylıq ədəbiyyat dərgisi 44 ULDUZ
- Aylıq ədəbiyyat dərgisi
Bu bizik, Tarix yaşlı türk! Әsirlərin çərçivəsinə sığmayan ӘR Dustaqlara yerləşməyən NӘR! Söyləyin, necə quyruq bulayırsınız soframızın başında, Ehey, qapımızın itləri?! Әlbəttə ki zaman, tərs geyib başmağını… Yoxsa duyardınız Qurdumuzun səsi necə uzanır Altaylardan Balkanlara... Görərdiniz, qartallarımız necə aslan ovlayır! Göllərimiz, necə nəhəng yaşadır bağrında... Onun modern üslubda yazdığı bu şeirini bütöv şəkildə təqdim etdim ki, oxucunun təsəvvürü aydın olsun və bu yurdsevər qızın kiçik həcmli bir poetik mətnin iç qatına necə böyük məna yüklü fikirlər, dərin mətləblər sığışdıra bildiyinə şahid olsun... Bu qabiliyyətin sahibi əsl istedaddır! Türkün bir millət olaraq kimliyini və Altaylardan Balkanlaradək ayaqda qalmaq üçün böyük bir mücadilə yolu keçdiyini, şanlı, şərəfli tarix yazdığını bədii sözün gücü ilə bircə şeirdə oxucuya çatdırmağı bacarmaq məhz istedadlı qələm sahibinin işidir... Məlihənin şeirlərində ən çox müraciət etdiyi mövzu Vətənin azadlığı, istiqlal, müstəqillik, ana dilinin əsarətdən qurtuluşu, ədəbi dilin inkişafı, qədim Türk yurduna məhəbbət, el‐obaya sədaqət hisləridir. Şeiri insanın həyat və yaşayışının aynası kimi dəyərləndirən xanım yazar müsahibələrində daim vurğulayır ki, şeirləri məhz Güney Azərbaycanı, doğma xalqının real həyatını tərənnüm edir. Milli ruhlu yazar çağdaş şair və araşdırmaçıların səylərinə, bu yöndə xidmətlərinə baxmayaraq, Güneydə bu gün vahid ədəbi dilin tam şəkildə formalaşa bilməməsindən dərin narahatlıq hissi keçirir. Güney ədəbiyyatının mövcud durumunu ayıq nəzərlərlə müşahidə edir, sağlam məntiqlə düşünür və real mənzərə qarşısında bir ziyalı, yazar kimi susa bilmir və aktiv mövqe sərgiləyir. O, vaxtaşırı Güney Azərbaycanda çağdaş şeirin durumunun aydın xülasəsini verir, istedadlı gənc şairlər sırasında öncüllərdən biri olduğunu təsdiqləyən bitkin modern şeirlər yazır. Әdəbiyyat sahəsində bəzi qələm sahiblərinin yalnız modern və avanqard ədəbiyyatı dəstəklədiyini, bəzilərinin klassik ədəbiyyatı yenidən qavrayaraq ona yeni özəlliklər aşılamaqla çağdaşlaşdırmağın tərəfdarı olduğunu, bir qisim şairin ədəbiyyatı şeirdən, bəzilərinin isə yalnız və yalnız nəsrdən ibarət sandığını bəlirləyən şair‐ tədqiqatçı yazır ki, istər şeir, istərsə də nəsr əsərlərinin əsas mövzusu yenə də vətən, özgürlük, sürgünlük, sevgi, ayrılıq, həsrət və s.‐dir. Pəhləvi rejimi devrildikdən sonra Vətənin fəzası bir az açılıb aydınlaşdı, Güney Azərbaycan şeirində yeni dönəm başlandı, ‐ deyən Məlihə xanım 1986‐cı ildə Səhər xanımın (Həmidə Rəiszadə) “Mavilər” adlı şeir kitabının nəşrini çağdaş Güney ədəbiyyatında yeni ədəbi hadisə sayır. ”Mavilər” kitabındakı şeirlərin ədəbiyyatda yeni ruh, yeni atmosfer yaratdığına, Güney poeziyasının canlanmağa başladığına diqqət çəkən şair‐araşdırmaçı Səhər xanımın fikir və duyğularının ifadəsində də tamamilə dəyişik, yeni bir forma ‐ canlı təsvir, simvollar və rəmzlər, orijinal bədii təsvir və ifadə vasitələrindən istifadə etməklə yaşadığı dövrün, cəmiyyət və fərdlərin açıq‐gizlin dərdlərini cəsarətlə açıqlamadığını vur ‐ ğulayır... Məlihə Әzizpurun gənc nəslin Şəhriyara münasibətinə, eyni zamanda ustad şairin Güney ədəbiyyatı qarşısındakı misilsiz xidmətləri məsələsinə daha həssas və içdən, həm də qlobal yanaşması düşündürücüdür: “İranda fars dili və ədəbiyyatı qarşısında türkcə uzun illər boyunca susarkən son dönəmdə çağdaş türk ədəbiyyatının ən böyük şairi Şəhriyar yetişdi. Şəhriyar, İranda farsca qarşısında yox olmağa üz tutan türk dilini ”Heydər Babaya salam” əsəri ilə əbədi olaraq ayağa qaldırıb başını göylərə çatdırdı”. Təbii, həqiqətən çətindi, doğma Vətənin qoynunda dili, arzuları bağlı yaşamaq... Səhəndin təbirincə desək, “Keçmişindən, gələcəyindən söz açması, dədə‐babasından Aylıq ədəbiyyat dərgisi 44
Dekabr 2015
ad alması” yasaqlanmış bir rejimdə ömür sürmək... Güneyli yazarlar bu yasaqlara son qoymaq uğrunda çabalar göstərir, bu amacla qələmə sarılır, söz və əməl cəbhəsində savaşa atılırlar. M.Әzizpur insanı varından yox edən bir şeirində bu çox çətin və ağır savaşın labüdlüyünü bədii poetik sözün gücü ilə çatdırır oxucusuna... “Çatdırır” sözü çox yüngül səslənir, onun mətləbləri birbaşa oxucunun beyninə, ürəyinə millənir... Bu şeiri oxuyarkən insanın ruhu, damarlarındakı qanı donur: Köynəyinin yaxasını aç, köksünü görüm, Offfff! Burada ki dost izi var, ‐ Necə də mehriban əlləri varmış ‐ pambıqla kəsib döşlərini. Heç inciməyib, gözlərindən bəllidi. Qoy kürəyinə də baxım. Yaralarına toxunmaram, qadan alım, Yalnız söylə, Bu qamçı‐qamçı qan yollarının sonunu Kimdən xəbər alım mən? Olursa yaşmağını da aç, Gülümsəməni görüm lütfən. Ağlamaram, söz vermişəm Türk kimi – Amma yaylığını götürmə kəsin, Götürmə yaylığını. Sənə gələrkən gördüm: Saçlarından çatı hörmüşdülər dar ağaclarına. Dur, yola sal məni, Saçlarını geri almağa gedirəm Naməhrəm əllərdən. Dua et mənə, Maralım, Yaralım. Bayraq edək bu dərdimizi birliyə, bütövlüyə, azadlıq zirvəsinə ucalaq! Qalxaq ayağa, ey Bütöv Azərbaycan! Üzdə dost görünən, saxta mehribançılıq oyunu oynayan düşmənin nə mehriban əlləri varmış ki, pambıqla kəsib döşlərini... Sətiraltı məna səni düşündürməyə bilmir... Ancaq şair qətiyyətlidir, gələcəyə ümidli, inamlıdır... Lirik qəhrəmanı ölümə məhkum edilmiş günahsız bir elin mərd oğul və qızlarını asmaq üçün gərək olan “dar ağaclarına çatı hördüyü sevgilinin‐Vətənin saçlarını naməhrəm əllərdən geri almağa”, qamçı‐ qamçı açılan qan yollarının sonunu bulmağa‐ azadlıq zirvəsinə‐Bütövləşməyə aparan yol uzun və çətin yola çıxmaqda israrlıdır... Bu, maneələrlə dolu ağır bir yoldu, savaş da ağır savaşdı, ancaq bu savaş labüddü... Məlihə xanımın Güney Azərbaycandakı real vəziyyətin, gerçək mühitin diktəsilə söylədikləri ‐ bu acı həqiqət insanın ayaqlarını yerə mıxlayır və soydaşlarını bu barədə ciddi düşünməyə səfərbər edir: “Qurtuluşun və azad bir millət olmanın bədəli vardır. Heç bir millət öz‐özünə qurtulmur. Heç bir qurtuluş dirənişsiz olmur. Bizim gənclərimizin bu yolda çəkdikləri əzablar, zindanlar və gördükləri işgəncələr, bu qurtuluş yolunda ödənilən bədəldir. Bu da nəticəsiz qalmayacaq. Çünkü tarixdə doğruluq, haqq və ədalət yolunda gedən mubarizələr sonucda qurtuluşla nəticələnmişdir, ancaq qurtuluş düşüncəsini, qurtuluş duyğularını toplumun dünyagörüşündə əkən və oluşduran yazarlar, şairlər və aydınlar olmuşlar. İndiki mərhələdə milli qurtuluş, zaman keçdikcə türk toplumunun dünyagörüşündə bir inanc şəkli almaqdadır. Bu inancı ayrıntıları ilə açıqlayan, etik və estetik tərəflərini izah edən, milli dilimizdə yazılan modern ədəbiyyatdır. O da milli dildə yazılan modern ədəbiyyatın yaradıcılarından biridir... Әnənəvi fədakar ‐ lıqlar, sevgilinin aşiqi üçün göydən ulduz qoparmaq, dənizi hədiyyə vermək, dünyanı bağışlamaq, yaxud “Sarıköynək” təki bəzi aşıq mahnılarında hətta “Anasını belə sevdiyinə qurban etmək” kimi üsullar da çağdaş Güney poeziyasında dəyişilməyə məruz qalıb, tam yeni forma və ifadə üsulu ilə əvəzlənib... Və... Məlihə Әzizpurun: “Mənə bir küçə bağışla! Gözləri tam dənizə açılan, bir sevdanın xəyalı ilə uyuyan, ürəyi uzaqdan gələn gəmilərin səsi ilə döyünən, yolçuların ayaq səsi ilə oyanan, mahnıların səsi ilə oynayan bir küçə” arzusuna, diləyinə çevrilib... Elə bir küçə ki, “Gözlərindən ürəyinə köçə bilim” kimi dəlicə bir istəyə, kövrək və israrlı
45
Dekabr 2015
Yüklə 0,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|