9
KIRISh
O’zbekiston Respublikasida barcha yetishtirilayotgan qishloq xo’jalik
mahsulotlarini jahon bozor talablariga javob
beradigan darajada sifat
ko’rsatkichlariga ega bo’lishini taqazo etadi. Endilikda qishloq xo’jaligining
barcha sohalarida islohotlar o’tkazilib mamalakatimizning oziq ovqat xafsizligini
ta’minlash yuzasidan bir qator ishlar amalga oshirilmoqda. Bugungi kunning eng
dolzarb muommosi - bu 2008 yilda boshlangan jaqon moliyaviy inqirozi, uning
ta’siri va salbiy oqibatlari, yuzaga kelayotgan vaziyatdan chiqish yullarini
izlashdan iborat (Karimov,2009).
Jumladan aholi jon boshiga yetarli mikdorda qishloq xo’jalik mahsulotlarini
yetishtirish va iste’mol qilish bo’yicha eng rivojlangan
davlatlar qatoriga olib
chiqish respublikada olib borilayotgan agrar siyosatning negizi hisoblanadi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov o’z ma’ruzalarida, kishlok
xo’jaligi - Respublika iqtisodiyotining eng ko’lamli, xal qiluvchi bug’ini bo’lib,
Respublikaning takdiri ko’p jixatdan shu soxaning kanday rivojlanishiga bog’liq, -
deb ko’rsatib, qishlok xo’jaligining takdiri, demakki, eng muxim ijtimoiy,
iktisodiy muammolarimizning xal etilishi, pirovard natijada, mamlakatimiz oziq-
ovqat ta’minoti xavfsizligi bu boradagi ishlarning kulami va samaradorligi bilan
bog’liqligini ta’kidlab o’tgan.
O’zbekiston Respublikasi taraqqiyotining bozor munosabatlariga o’tish davrida
barcha yetishtirilayotgan qishloq xo’jalik mahsulotlarini
jaxon bozor talablariga
javob beradigan darajada sifat ko’rsatkichlariga ega bulishini taqazo etadi.
Endilikda qishloq xo’jaligining barcha sohalarida islohatlar o’tkazilib, maxsulot
yetishtirishga katta ahamiyat berilmoqda.
Aholi jon boshiga yetarli miqdorda qishloq xo’jalik maxsulotlarini stishtirish
va iste’mol qilish buyicha zng rivojlangan davlatlar qatoriga olib chiqigd
respublikada olib borilayotgan agrar siyosatning negizi xisoblanadi.
O’zbekistonda sabzavot ekinlari ichida bodring muxim aqamiyat kasb etadi.
Salomatlik va gigiyena soxasi olimlarning xisoblariga qaraganda jon boshiga xar
yili 25-35 kg dan bodring istemol qilinishi lozim ekan.
Aholi jon boshiga yil davomida bodring ishlab chiqarish esa xozirgi kunda
15-18 kg ni tashkil etmoqda, Bu tavsiya etilgan oqilona me’yordan 10-17
kg kam
demakdir (Obloqulov,2006).
Bunday kursatkichga erishish uchun O’zbekiston Respublikasi Kishloq va
suv xo’jaligi vazirligi tomonidan "Sabzavot maxsulotlarini yetishtirish hamda
ularni kompleks qayta ishlash jarayonini 2004-2010 yillarda takomillashtirish"
dasturi ishlab chiqilgan. Shuningdek, 2006 yil 11 yanvarda O’zbekiston
Respublikasi Prezidentining "Meva-sabzavotchilik va uzumchilik soxasini islox
qilish buyicha tashkiliy chora—tadbirlar tug’risida"gi qarori bu sohaning rivojiga
zamin yaratdi.
O’zbekiston Respublikasida nafaqat bodring ekiladigan maydonlar hajmini,
balki ularning xosildorligini muttasil oshirib
borish lozim va bu bozorda
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
10
issiqxonalarda sabzavot yetishtirishga aloqida e’tibor berish talab etiladi.
Zero issiqxonalarda yetishtirilayotgan sabzavot ekinlari fitofaglariga qarshi
o’z vaqtida, samarali kurash olib bormay, ekinlarning bir me’yorda o’sishi va
rivojlanishini ta’minlanmay turib ulardan mo’l-ko’l va sifatli hosil yetishtirish
mumkin emas.
Aholining sabzavot mahsulotlariga bo’lgan va oshib borayotgan ehtiyojlarini
birgina mavsum davridagina emas, balki yil davomida muntazam ravishda qondirib
borish, vitaminlarga boy sabzavotlar bilan ta’minlashda issiqxonalarning ahamiyati
kattadir (X.X.Kimsanboyev, V.Izuyev va boshqalar, 2006).
Xozirgi, yangi xo’jalik yuritish davrda shirkat xo’jaliklari tarqatilib
fermerlarga aylantirilib, issiqxonalar maydoni ham yil sayin kengayib bormokda. Shu
kunda ularning maydoni 5,0 ming gektardan oshib ketdi (Azimov,
Xakimov,2003).
Hosildorlikni oshirishning asosiy
omillaridan biri - bu serhosil, turli kasallik,
hasharotlar, ekstrimal sharoitga chidamli navlar urug’larini tanlab ekish va ekinlarni
yuqori texnologiya asosida parvarishlashdir (Abbosov, Qoraboyev, 2007).
Shu bilan birga zararli fitofaglarga qarshi o’z vaqtida kurash olib borish kam
yetishtirilayotgan hosilni saqlab qolish imkonini beradi.
Yopiq ekosistemada bodringni bir necha turdagi zararkunandalar zararlab,
hosil miqdorini kamaytirib, uning sifatini buzmoqda. Bunday zararkunandalarga
o’rgimchakkana
Dostları ilə paylaş: