Üzeyir hacibəYLİ

__________________Milli Kitabxana___________________ 

71 

 

DÖRDÜNCÜ PƏRDƏ 

 

 

BİRİNCİ ŞƏKİL 

 

Ş a h ı n  s a r a y ı n d a  vaqe olur. V ə z i r və b e ş    n  ə f ə r  əyan məclis 

qurubdurlar. Müqəddəmədən sonra pərdə qalxır. 

 

V ə z i r (çahargah)--Tamam altı aydır ki, padşahdan bir xəbər yoxdur. 

                  

(M u s i q i)  

 

Çün nigaranam, çox pərişanam, çox da heyranam! 

 

(M u s i q i) 

 

B i r i n c i  ə y a n--Bəli, padşahın bu səfəri çox uzun çəkdi. Bu qədər zaman 

paytaxtdan ayrıldığı heç yox idi.... 

 

(M u s i q i) 

 

İ k i n c i   ə y a n--Dilim-ağzım qurusun, bəlkə padşahın başına.... 

V ə z i r--Sus! Oylə söz demə, yoxsa camaat xəbərdar olsa haman dəm şuriş düşər. 

 

(M u s i q i) 

 

Ü ç ü n c ü  ə y a n--Mənim fikrimcə, hər halda vəliəhdi paytaxta çağırmaq lazımdır, 

yoxsa sonra gec olar. 

 

D ö r d ü n c ü  ə y a n--Məncə, heç bir şey lazım deyildir; inşaallah, padşah tezlik ilə 

gələr. Bu qədər iztirab əbəsdir. 

 

İ k i n c i  ə y a n--Xeyr, əbəs deyildir!  

 

D ö r d ü n c ü  ə y a n--Xeyr, əbəsdir!  

 

Ü ç ü n c ü  ə y a n--Heç əbəs deyildir!  

 

---

__________________Milli Kitabxana___________________ 

72 

 

B e ş i n c i  ə y a n--Əbəsdir, əbəsdir!... 

 

B i r i n c i  ə y a n--Mən çox nigaranam!  

 

B e ş i n c i  ə y a n--Mən heç də nigaran deyiləm!  

 

D ö r d ü n c ü  ə y a n--Mən də nigaran deyiləm!  

 

İ k i n c i ə y a n--Sənin üçün təfavüt yoxdur!  

 

B e ş i n c i  ə y a n--Xeyr, sənin üçün təfavüt yoxdur! 

 

Ü ç ü n c ü  ə y a n--Ağzının sözünü danış!  

 

B i r i n c i  ə y a n--Əbləh taifə!  

 

B e ş i n c i  ə y a n--Əbləh sənsən!  

 

D ö r d ü n c ü  ə y a n--Sizsiz əbləh taifə!  

 

İ k i n c i ə y a n--Sizsiz!  

 

B i r i n c i  ə y a n--Sizsiz!  

 

B e ş i n c i  ə y a n--Sənsən!  

 

D ö r d ü n c ü  ə y a n--Sənsən! 

 

Səs-küy düşür. 

 

V ə z i r--Sakit! Əhalidən əvvəl siz şuriş salırsınız. Səbr ediniz, görək bu işin çarəsi 

nədir. Binəva Xurşid günüz axşama qədər yaş töküb ağlayır. Hər halda biz hələ bir neçə 

gün səbr edək, görək nə olur. 

M u s i q i. N ö k ə r daxil olur.  

 

N ö k ə r--Xurşid banu izn istəyir!  

V ə z i r--Buyursun, buyursun! 

 

M u s i q i. X u r ş i d daxil olur. 

  

X u r ş i d (müxalif)-- 

Gün gedib, aylar dolandı, padşahim gəlmədi,  

Atəşi-hicrə tənim yandı da, şahim gəlmədi,  

---

__________________Milli Kitabxana___________________ 

73 

 

Gözləməkdən yolunu qan ağlayır bu gözlərim,  

Düşmən oldumu mənə bu xeyirxahim gəlmədi!  

 

Qəlbimə düşmüşdü əvvəl vahimə kim, bu səfər  

Padşahın canına haşa yetirməzmi xətər!  

Altı ay keçdi o gündən, gəlmədi heç bir xəbər,  

Noldu ki, yarəb, mənim dadü pənahim gəlmədi.  

 

M u s i q i: təsnif başı.  

 

V ə z i r  v ə  ə y a n l a r (təsnif)-- 

 

Xurşid, nəyə lazım bunca cəfa; (2 dəfə)  

Səbr et, bala, bala, sən cəzə-fəzə eyləmə! (2 dəfə) 

Şahın bu səfəri millətə edər xidmət; (2 dəfə)  

Səbr et, bala, sən cəzə-fəzə eyləmə!  (2 dəfə)  

 

X u r ş i d-- 

 

Qorxum bunadır kim, şahim gedər gəlməz, (2 dəfə)  

Bəs mən necə edim cəzə-fəzə eyləməyim? (2 dəfə) 

 

M u s i q i. X u r ş i d əlləri ilə üzünü örtüb ağlayır.  

 

V ə z i r  v ə  ə y a n l a r-- 

 

Xurşid, nəyə lazım bunca cəfa?! (2 dəfə) 

Səbr et, bala, bala, sən cəzə-fəzə eyləmə! (2 dəfə) 

 

(M u s i q i) 

 

X u r ş i d (mənsuriyyə) 

 

Gecələr sabaha tək yatmam yataqda, ağlaram,  

Ah edib, nalə qılıb, öz sinəmi mən dağlaram,  

Sən gedərkən yalvarırdım, ey şahım, apar məni,  

Ta xətər vaxtında qalxan eyliyim mən sinəmi. 

---

__________________Milli Kitabxana___________________ 

74 

 

 

V ə z i r (çahargah)-- 

 

Ahü nalə fayda verməz, əbəsdir göz yaşı,  

Hər işə tədbir lazımdır, gərək bu müşkülü  

Həll üçün bir neçə gün səbr eyləyək.  

 

Ə y a n l a r-- 

 

Şübhəsizdir ki, gərək səbr eyləyək! 

 

V ə z i r--Xurşid, sən get bir qədər istirahət elə. Qorxma sənin duan şahın üstündədir. 

(Xurşid gedir). Siz hər gün burada hazır olarsınız, hər halda ehtiyatı  əldən buraxmaq 

olmaz, amma bu barədə camaat heç bir söz bilməsin, Əgər beş günə qədər şah gəldi, gəldi 

və ila gəlməsə.... 

 

N ö k ə r (daxil olur)--Vəzir sağ olsun, bir nəfər Şirazdan gəlib sizi görmək istəyir. 

 

H a m ı--Aha!... 

 

V  ə z i r--Yəqin bu şəxsi padşah göndəribdir.  İlahi, sənə  şükür! Siz gediniz o biri 

otaqda gözləyiniz. 

 

M u s i q i. Ə y a n l a r çıxırlar, M ə s t a v ə r daxil olur, qoltuğunda bükülü keçə var. 

 

V ə z i r (rast)--Söylə görək mətləbin nədir? 

 

M  ə s t a v ə r--Şiraz  şəhərində bir dərviş bu keçəni toxuyub, sizin hüzurunuza 

göndəribdir. 

 

V ə z i r (kənara)--Ah, şahın keçəsidir, mən tanıdım! (Ona). Xob, keçə qalsın burada, 

sən çıx get. (Kənara). Gedim Xurşidə müjdə verim (gedir). 

 

M ə s t a v ə r (öz-özünə acıqla)--Gedim? Bəs pul, bəs pul? 

 

(T ə s n i f) 

 

---