Varlık ve Zaman 2007 01



Yüklə 2,94 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə40/43
tarix14.06.2018
ölçüsü2,94 Kb.
#48827
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   43

SEIN UND ZEIT / VARLIK VE ZAMAN
91
varlýkbilimsel kategoriler yoluyla ilkede ayrým-
sanabilir olmadýðý için, bu “ortasýnda Varlýðýn”
daha da yakýndan irdelenmesi gerekir. Yine onu
varlýkbilimsel olarak özde baþka türlü olan —
kategorisel olan —, ama konuþurken ayný araçlar-
la anlattýðýmýz bir Varlýk-iliþkisine karþý vurgu-
lama yolunu seçiyoruz. Kolayca silinebilir olan
temel varlýkbilimsel ayrýmlarýn böyle fenome-
nal olarak göz önünde canlandýrýlmalarý belirtik
olarak yerine getirilmelidir, üstelik bunda “ken-
diliðinden-açýk” olaný tartýþma gibi bir tehlike
bulunsa bile. Gene de varlýkbilimsel Analitiðin
duruþ noktasý bu kendiliðinden-açýklýklarýn
çoktandýr yeterli bir “kavrama” noktasýnda ve
— daha da sýk olmak üzere — Varlýk-anlam-
larýnda yorumlanmadýklarýný gösterir; güvenilir
türetilmiþlikleri içindeki uygun yapý-kavramla-
rýnýn iye olmamýz ise daha da az söz konusudur.
Bir varoluþsal olarak dünyanýn “ortasýnda
Varlýk” hiçbir zaman yer alan þeylerin birarada-
elönünde-Varlýklarý gibi birþey demek deðildir.
“Oradaki-Varlýk” denilen bir varolan-þeyin
“dünya” denilen bir baþka varolan-þey ile “yan-
yanalýðý” gibi birþey yoktur. Elönünde-bulunan
iki þeyin biraradalýklarýný hiç kuþkusuz dilde
zaman zaman örneðin þöyle anlatma alýþkan-
lýðýndayýzdýr: “Masa kapýnýn ‘yanýnda/bei
durur,” “Ýskemle duvara ‘deðer.’” Sözcüðün
saðýn anlamýnda hiçbir zaman bir “deðme”den
söz edilemez, ve bunun nedeni hiç kuþkusuz
tam bir yoklamanýn en sonunda iskemle ve
duvar arasýnda bir ara boþluk olduðunu sap-
tamasý deðil, ama ara boþluk sýfýra eþit olsa bile
ilkede iskemlenin duvara deðemeyecek olma-
sýdýr. Bunun öngereði duvarýn iskemle “için”
karþýlaþýlabilir olabilmesi olacaktýr. Varolan-þey
dünyanýn içersinde elönünde-bulunan bir
varolan-þeye deðebilir, ama ancak doðasý gereði
içinde-Varlýðýn Varlýk-türünü taþýyorsa, ve an-
cak oradaki-Varlýðý ile daha þimdiden dünya
gibi birþey açýða çýkarýlmýþsa; o zaman o dünya-
dan bir baþka varolan-þey deðmede kendini
açýkça gösterebilir ve böylece elönünde-Varlý-
ðýnda eriþilebilir olabilir. Dünyanýn içersinde
Kategorien grundsätzlich nicht
[55] faßbar ist, soll auch dieses
»Sein bei« noch näher gebracht
werden. Wir wählen wieder den
Weg der Abhebung gegen ein
ontologisch wesenhaft anderes —
d. h. kategoriales Seinsverhältnis,
das wir sprachlich mit denselben
Mitteln ausdrücken. Solche phä-
nomenalen Vergegenwärtigungen
leicht verwischbarer fundamenta-
ler ontologischer Unterschiede
müssen ausdrücklich vollzogen wer-
den, selbst auf die Gefahr hin,
»Selbstverständliches« zu erör-
tern. Der Stand der ontologischen
Analytik zeigt jedoch, daß wir
diese Selbstverständlichkeiten
längst nicht zureichend »im Griff«
und noch seltener in ihrem Seins-
sinn ausgelegt haben und noch
weniger die angemessenen Struk-
turbegriffe in sicherer Prägung
besitzen.
Das »Sein bei« der Welt als
Existenzial meint nie so etwas wie
das Beisammen-vorhanden-sein
von vorkommenden Dingen. Es
gibt nicht so etwas wie das
»Nebeneinander« eines Seienden,
genannt »Dasein«, mit anderem
Seienden, genannt »Welt«. Das
Beisammen zweier Vorhandener
pflegen wir allerdings sprachlich
zuweilen z. B. so auszudrücken:
»Der Tlsch steht ,bei‘ der Tür«,
»der Stuhl ,berührt‘ die Wand«.
Von einem »Berühren« kann
streng genommen nie die Rede
sein und zwar nicht deshalb, weil
am Ende immer bei genauer
Nachprüfung sich ein Zwischen-
raum zwischen Stuhl und Wand
feststellen läßt, sondern weil der
Stuhl grundsätzlich nicht, und
wäre der Zwischenraum gleich
Null, die Wand berühren kann.
Voraussetzung dafür wäre, daß die
Wand »für« den Stuhl begegnen
könnte. Seiendes kann ein inner-
halb der Welt vorhandenes Seien-
des nur berühren, wenn es von
Hause aus die Seinsart des In-Seins
hat — wenn mit seinem Da-sein
schon so etwas wie Welt ihm ent-
deckt ist, aus der her Seiendes in
der Berührung sich offenbaren
kann, um so in seinem Vorhan-
densein zugänglich zu werden.
Zwei Seiende, die innerhalb der


92
MARTIN HEIDEGGER
elönünde-bulunan ve dahasý kendilerinde dün-
yasýz olan iki varolan-þey birbirlerine hiçbir
zaman “deðemezler,” hiç biri ötekinin “orta-
sýnda” “olamaz.” Burada “dahasý dünyasýz olan”
eklemesinin eksik olmamasý gerekir, çünkü
dünyasýz olmayan varolan-þeyler bile, örneðin
oradaki-Varlýðýn kendisi, dünya“da” elönünde-
bulunurlar; daha saðýn bir anlatýmla, belli bir
hakla belli sýnýrlar içinde yalnýzca elönünde-
bulunan-þeyler olarak ayrýmsanabilirler. Bunun
için varoluþsal içinde-Varlýk durumunun bütü-
nüyle gözardý edilmesi ya da görülmemesi
zorunludur. “Oradaki-Varlýðýn” elönünde-bulu-
nan birþey ve henüz ancak elönünde-bulunan
birþey olarak bu olanaklý ayrýmsanýþý oradaki-
Varlýðýn kendisinin bir “elönünde-bulunuþ” yolu
ile karýþtýrýlmamalýdýr. Bu elönünde-bulunuþ
oradaki-Varlýðýn özgün yapýlarýnýn gözardý
edilmesiyle deðil, ama ancak onlarý önceden
anlama yoluyla eriþilebilir olur. Oradaki-Varlýk
kendi en öz Varlýðýný belli bir “görgül-olgusal
elönünde-Varlýk” anlamýnda anlar.
2
 Ve gene de
birinin kendi oradaki-Varlýðý ‘görgül-olgusu’nun
“görgül-olgusallýðý” varlýkbilimsel olarak bir
mineral türünün görgül-olgusal yer alýþýndan
temelde ayrýdýr. Oradaki-Varlýk her durumda
bir olgu olarak vardýr; ve oradaki-Varlýk olgusu-
nun görgül-olgusallýðýna onun olgusallýðý
S
 diyo-
ruz. Bu Varlýk-belirliliðinin karýþýk yapýsýnýn
kendisi sorun olarak ilkin ancak oradaki-Varlýðýn
önceden geliþtirilmiþ varoluþsal temel-durum-
larýnýn ýþýðýnda ayrýmsanabilir. Olgusallýk kavramý,
kendinde alýndýðýnda, bir “dünya-içinde” varo-
lan-þeyin dünyadaki-Varlýðýný imler, dahasý öyle
bir yolda ki, bu varolan-þey kendini “yazgýsýnda”
kendi dünyasýnýn içersinde karþýlaþtýðý varolan-
þeylerin Varlýðý ile baðlý olarak anlayabilir.
Ýlk olarak yalnýzca bir varoluþsal olarak
içinde-Varlýk ile elönünde-bulunan þeylerin bir-
birleri açýsýndan kategori olarak “içerdelik”leri
arasýndaki ayrýmý görmek gerekir. Ýçinde-Varlý-
ðý böyle sýnýrlarsak, o zaman bununla oradaki-
Varlýða her tür “uzaysallýðý” yadsýmýþ olmayýz.
Welt vorhanden und überdies an
ihnen selbst weltlos sind, können
sich nie »berühren«, keines kann
»bei« dem andern »sein«. Der Zu-
satz: »die überdies weltlos sind«,
darf nicht fehlen, weil auch Seien-
des, das nicht weltlos ist, z. B. das
Dasein selbst, »in« der Welt vor-
handen ist, genauer gesprochen :
mit einem gewissen Recht in ge-
wissen Grenzen als nur Vorhande-
nes aufgefaßt werden kann. Hierzu
ist ein völliges Absehen von, bzw.
Nichtsehen der existenzialen Ver-
fassung des In-Seins notwendig.
Mit dieser möglichen Auffassung
des »Daseins« als eines Vorhan-
denen und nur noch Vorhande-
nen darf aber nicht eine dem
Dasein eigene Weise von »Vorhan-
denheit« zusammengeworfen
werden. Diese Vorhandenheit
wird nicht zugänglich im Absehen
von den spezifischen Daseins-
strukturen, sondern nur im vor-
herigen Verstehen ihrer. Dasein
versteht sein eigenstes Sein im
[56] Sinne eines gewissen »tat-
sächlichen Vorhandenseins«.
2
Und doch ist die »Tatsächlich-
keit« der Tatsache des eigenen
Daseins ontologisch grundver-
schieden vom tatsächlichen Vork-
ommen einer Gesteinsart. Die
Tatsächlichkeit des Faktums
Dasein, als welches jeweilig jedes
Dasein ist, nennen wir seine
Faktizität. Die verwickelte Struktur
dieser Seinsbestimmtheit ist selbst
als Problem nur erst faßbar im
Lichte der schon herausgearbei-
teten existenzialen Grundverfas-
sungen des Daseins. Der Begriff
der Faktizität beschließt in sich:
das In-der-Welt-sein eines »in-
nerweltlichen« Seienden, so zwar,
daß sich dieses Seiende verstehen
kann als in seinem »Geschick«
verhaftet mit dem Sein des Seien-
den, das ihm innerhalb seiner
eigenen Welt begegnet.
Zunächst gilt es nur, den onto-
logischen Unterschied zwischen
dem In-Sein als Existenzial und
der »Inwendigkeit« von Vorhan-
denem untereinander als Kate-
gorie zu sehen. Wenn wir so das
In-Sein abgrenzen, dann wird
damit nicht jede Art von
2
Vgl. § 29.
2
Bkz. § 29.


Yüklə 2,94 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   43




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə