Vii siNİf azərbaycan tariXİ
Yüklə 1,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- I İbrahimin hakimiyyəti zamanı Şirvanşahların xarici təhlükəyə məruz qalması
- Əmir Teymur I İbrahimi Şirvan hakimi kimi tanındı. Teymur şimal sərhədlərin mühafizəsini I İbrahimə tapşırıldı.
- Toxtamışın Şirvanşahlar üçün daha yaxın təhlükə olması
- Şirvanın siyasi və hərbi cəhətdən qüvvətlənməsinə imkan yarandı.
- Teymurilərə itaətdən çıxaraq onlara qarşı çıxdı.
- Gəncəni və Qarabağın xeyli hissəsini
- üsyançılara kömək etməq məqsədi ilə 1405-ci ilin mayında Təbrizə
- Cəlairi Sultan Əhməd və onun müttəfiqi Qaraqoyunlu Qara Yusifin Təbriz şəhərinə yaxınlaşması
- Teymurilər
- Şəki hakimliyi XIII-XIV əsrlərdə
- XIII-XIV əsrlərin qovşağında
- Daxili müstəqilliyini
I İbrahimin hakimiyyəti zamanı Şirvanşahların xarici təhlükəyə məruz qalması I İbrahimin hakimiyyəti dövründə Şərq ölkələrində siyasi vəziyyət Əmir Teymurun yürüşləri ilə əlaqədar olaraq kəskinləşdi. Şirvanşah I İbrahimin hakimiyyəti dövründə Şirvanşahlar dövləti iki təhlükə qaşısında qaldı:
Şirvanşah I İbrahim hər iki düşmənə qarşı birdən mübarizə aparmağın çətinliyini dərk edərək ölkəsini qorumaq üçün Əmir Teymurun tərəfinə keçməyi üstün tutdu. Odur ki, Əmir Teymurin Azərbaycana birinci yürüşü zamanı - 1386-cı ildə Teymur Qarabağda olan vaxt onun hüzuruna gedərək müqavimət göstərmədən ona itaət etdiyini bildirdi və onunla ittifaq bağladı. Şirvanşah I İbrahimin Teymurla bağladığı ittifaqa əsasən:
I İbrahimin Əmir Teymurun tərəfinə keçməsinin səbəbi Qızıl Ordu xanı Toxtamışın Şirvanşahlar üçün daha yaxın təhlükə olması, Əmir Teymurun isə uzaqdan gəldiyinə görə Şirvanı idarə etmək üçün ona etibarlı bir adam lazım olacağını düşünməsi idi. Beləliklə, I İbrahimin Teymurla bağladığı ittifaq nəticəsində:
oldu.
I İbrahim Toxtamışa qarşı Əmir Teymurun simasında sadiq müttəfiq qazandı.
Şirvanın siyasi və hərbi cəhətdən qüvvətlənməsinə imkan yarandı.
Ölkənin Şimal sərhədləri möhkəmləndi.
Teymurun ölümündən sonra (1405) Azərbaycanda siyasi vəziyyət dəyişdiyi üçün Şirvanşah I İbrahim Teymurilərə qarşı aşağıdakı yeni siyasi xətt tutdu: •
•
1406-1410-cu illərdə Azərbaycan ərazisi Teymurilərin, Cəlarilərin və Qaraqoyunluların mübarizə meydanına çevirildi. Teymurilərə qarşı xalq hətəkatı baş verdi. Şirvanşah I İbrahim Teymurilərə qarşı xalq hərəkatından istifadə edərə aşağıdakı tədbirləri həyata keçirdi: •
Teymurilərə qarşı mübarizəyə qalxaraq, Gəncəni və Qarabağın xeyli hissəsini tutdu •
1406-cı ildə Təbrizə daxil olaraq, qısa müddətə də olsa Azərbaycanı öz hakimiyyəti altında birləşdirdi. QEYD: 1406-cı ildə Təbrizdə teymurilərə qarşı üsyan qalxdığı zaman üsyançılar kömək üçün Şirvanşah I İbrahimə müraciət etdi. I İbrahim üsyançılara kömək etməq məqsədi ilə 1405-ci ilin mayında Təbrizə yürüş etdi. Bu zaman əhali onu çox hörmətlə və öz hakimləri kimi qarşıladı. Beləliklə, I İbrahim, qısa müddətə də olsa Azərbaycanı öz hakimiyyəti altında birləşdirdi. Lakin tezliklə Təbrizi tərk edərək Şirvana qayıtdı. I İbrahimin Təbrizi tərk etməsinin səbəbi Cəlairi Sultan Əhməd və onun müttəfiqi Qaraqoyunlu Qara Yusifin Təbriz şəhərinə
Qaraqoyunlular
I İbrahim
Teymur Gürcüstan səfəri öncəsi məşvərətdə. Bu səfərdə onu Şirvanşah I İbrahim müşayət etmişdir
Şəki hakimliyi XIII-XIV əsrlərdə XIII əsrin əvvvəllərində Şəki hakimliyi Şirvanşahlar dövlətinin tabeliyində idi. Lakin monqol yürüşləri nəticəsində Şəki hakimliyi Hülakülər dövlətinin tərkibinə qatıldı. XIII-XIV əsrlərin qovşağında Şəkini Qarabağ, Muğan və Arranla birlikdə Hülakülərin vəziri, tarixçi Fəzlülah Rəşidəddinin oğlu Cəlal idarə edirdi. XIV əsrin birinci yarısında, Hülakülər dövlətinin tənəzzülə başladığı dövründə Şəki haimliyi:
Hakimiyyətə Oyrat sülaləsi gəldi.
Ölkənin siyasi həyatında yaxından iştirak etdi.
Müstəqillik uğrunda mübarizə apardı. Əmir Teymur ilk yürüşü zamanı Şəki hakimliyi üzərinə qoşun göndərdi. Ətraf ərazilər, eləcə də Şəkinin dağlıq əraziləri qarət edildi. Şəki hakimliyi itaət altına alındı. Lakin Əmir Teymur Azərbaycanı tərk etdikdən sonra Şəki hakimi Seydi Əli itaətdən boyun qaçırdı. Teymurun ikinci yürüşü zamanı o, Şəkini tərk etməli oldu. Teymurun qoşunları Şəkini və ətraf əraziləri qarət edib dağıtdılar. Seydi Əli Teymurilərə qarşı mübarizəni davam etdirdi. O, gürcü feodalları ilə ittifaqa girib Əlincəyə yola düşdü. Əlincədə mühasirədə olan Cəlairilərə kömək edən müttəfiqlər Teymurilərə qalib gəldilər. Lakin Teymurilərin Şəkiyə növbəti yürüşü zamanı Seydi Əli həlak oldu. Seyid Əlidən sonra onun oğlu Seyid Əhməd Şəki hakimi oldu və atasının yeritdiyi siyasətdən fərqli olaraq Teymurilərlə yaxımlaşdı. Belə ki, Teymurun Azərbaycana üçüncü yürüşü zamanı (1399) o, Şirvanşah I İbrahinin vasitəçiliyi ilə Teymurun hüzuruna qiymətli hədiyyələrlə Teymurun yanına gedərək ona itaətini bildirdi. Əmir Teymur isə bunun qarşılığında: •
•
Seyid Əhmədin atası Seyid Əlinin günahını bağışladı Bundan sonra Şəki hakimliyi uzun müddət müstəqilliyini qoruyub saxlaya bildi.
Yüklə 1,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|