VilayəT ƏLİyev heydəR ƏLİyeviN
Maddə 9. İnzibati ərazi bölgüsü ilə əlaqədar
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maddə 9. İnzibati ərazi bölgüsü ilə əlaqədar dövlət dilindən istifadə
- Maddə 10. Coğrafi obyektlərin adlarında dövlət dilinin işlədilməsi
- Maddə 11. Dövlət dilinin hüquq-mühafizə orqanlarında, Silahlı Qüvvələrdə, notariat fəaliyyətində, məhkəmə
- Maddə 12. Dövlət dilinin beynəlxalq yazışmalarda işlənməsi
- Maddə 13. Dövlət dilinin normaları
- Maddə 14. Dövlət dilinin əlifbası
- Maddə 16. Dövlət dilinin vətəndaşların şəxsiyyətini təsbiq edən rəsmi və vahid nümunəli sənədlərdə
- Maddə 17. Dövlət dilinin dövlət hakimiyyəti və yerli özünüidarəetmə orqanlarının, hüquqi şəxsələrin, onların nümayəndəliklərinin və
- Maddə 18. Dövlət dilinin qorunması və inkişafı.
- məsuliyyət
- Maddə 20. Qanunun qüvvəyə minməsi
- Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasının prezidenti
- «Azərbaycan Respublikasında Dövlət dili
- 1. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinə tapşırılsın ki, bir ay müddətində
- Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasının prezidenti Bakı şəhəri, 02 yanvar 2003-cü il.
- ƏDƏBİYYAT
- .İbrahim Bayramov
33
dövlət dilindən istifadə
«Ərazi quruluşu və inzibati ərazi bölgüsü haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununa uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsünü təşkil edən inzibati ərazi vahidlərinin - şəhər, rayon, inzibati ərazi dairəsi, qəsəbə və kəndlərin adları döviət dilində yazıl- [89-90] malıdır, onların dövlət dilinin normalarına uyğun olaraq yazılışı müvafiq qurum tərəfindən müəyyənləşdirilir. Bu maddədə göstərilən inzibati ərazi vahidlərinin adları dövlət dili ilə yanaşı, xarici dillərdə də yazıla bilər. Belə olan halda inzibati ərzai vahidinin adı əvvəlcə dövlət dilində və ondan sonra xarici dildə verilməlidir.
10.1. Azərbaycan Respublikasmda coğrafi obyektlərin adlarının dövlət dilinin normalarına uyğun olaraq yazılışı müvafiq qurum tərəfində müəyyənləşdirilir. 10.2. Azərbaycan coğrafi adlarının xarici dillərdə verilməsi Azərbaycan dilində səslənməsinə, coğrafi adların beynəlxalq yazılış qaydalarına uyğun olaraq müəyyən edilir.
orqanlarında, Silahlı Qüvvələrdə, notariat fəaliyyətində, məhkəmə icraatında və inzibati xətalar üzrə icraatda işlənməsi
11.1. Azərbaycan Respublikasının hüquq mühafizə orqanlarında Azərbaycan Respublika- [90-91]
tərcüməçidən istifadə edə bilərlər. 11.2. Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrində, sərhəd qoşunlarında və daxili qoşunlarda qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla, dövlət dili işlənir. 11.3. Azərbaycan Respublikasının notariat fəaliyyəti üzrə kargüzarlıq dövlət dilində aparılır. "Notariat haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununa müvafiq olaraq notariat hərəkətlərinin aparılması üçün müraciət etmiş şəxs dövlət dilini bilmirsə və ya notariat hərəkətinin hər hansı başqa bir dildə aparılmasını xahiş edirsə, notarius imkan daxilində tərəfindən rəsmiləşdirilən sənədlərin mətn- lərini arzu edilən dildə tərtib edə bilər və ya mətn tərcüməçi tərəfindən ona tərcümə edilə bilər. 11.4. Azərbaycan Respublikası məhkəmələrində cinayət mühakimə icraatı dövlət dilində aparılır. Azərbaycan Respublikası Cinayət-Prossesual Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada məhkəmələrdə cinayət mühakimə icraatı digər diilərdə aparıla bilər. 11.5. Azərbaycan Respublikası məhkəmələrində mülki işlər və iqtisadi mübahisələr üzrə [91-92]
müəyyən edilmiş hallarda və qaydada bütün növ məhkəmə icraatları digər dillərdə aparıla bilər. 11.6. Azərbaycan Respublikasında inzibati xətalər üzrə icraat dövlət dilində aparılır. Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada inzibati xətalar üzrə icraat digər dillərdə aparıla bilər. Maddə 12. Dövlət dilinin beynəlxalq yazışmalarda işlənməsi
12.1. Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq yazışmaları dövlət dilində aparılır. Belə yazışmalar zəruri hallarda dövlət dili ilə yanaşı, müvafiq xarici dillərdən birində də aparıla bilər. 12.2. Azərbaycan Respublikasının ikitərəfli beynəlxalq müqavilələri dövlət dilində də, çoxtərəfli beynəlxalq müqavilələr isə müqavilə bağlayan tərəflərin razılığı ilə müəyyən edilən dildə (dillərdə) tərtib olunmalıdır. 12.3. Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr (sazişlər və s.) və qoşulduğu beynəlxalq konvensiyalar- [92-93]
(protokollar və s.) dövlət dilində nəşr edilməlidir.
34
13.1. Azərbaycan dilinin orfoqrafiya və orfoepiya normaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilir. Hüquqi, fiziki və vəzifəli şəxslər həmin normalara əməl etməlidirlər. 13.2. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı 5 ildə bir dəfədən az olmayaraq yazı dili normalarını təsbit edən lüğətin (orfoqrafiya lüğətinin) nəşr olunmasını təmin edir.
Azərbaycan Respublikasının dövlət dilinin əlifbası latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasıdır. Maddə 15. Dövlət dilinin nəşriyyat işində işlənilməsi
15.1. Dövlət dilinin nəşriyyat işində işlənməsi Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə əsasən həyata keçirilir. 15.2. Azərbaycan Respublikasında dövlət dilində nəşr olunan çap məhsulları latın qra- [93-94]
fikalı Azərbaycan əlifbasında buraxılmalıdır. 15.3. Azərbaycan yazı mədəniyyətinin tarixində mühüm rol oynamış ərəb və kiril əlifbalarından xüsusi hallarda (lüğətlərdə, elmi nəşrlərdə ədəbiffat göstəricisi və s.) istifadə edilə bilər.
şəxsiyyətini təsbiq edən rəsmi və vahid nümunəli sənədlərdə işlədilməsi
16.1. Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının doğum və nigah haqqında şəhadətnamələri, şəxsiyyət vəsiqələri, əmək kitabçası, hərbi bileti və yalnız ölkə daxilində etibarlı sayılan digər rəsmi və vahid nümunəli sənədlər dövlət dilində tərtib edilir. 16.2. Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının pasport və təhsil haqqındakı sənədləri, zəruri hallarda digər sənədləri dövlət dili ilə yanaşı, xarici dillərdə də tərtib edilir. [94-95]
yerli özünüidarəetmə orqanlarının, hüquqi şəxsələrin, onların nümayəndəliklərinin və filiallarının, idarələrin adında işlədilməsi.
Azərbaycan Respublikasının dövlət hakimiyyəti və yerli özünüidarəetmə orqanlarının, hüquqi şəxsələrin, onların nümayəndəliklərinin və filiallarının, idarələrin adları Azərbaycan dili normalarına uyğun olaraq yazılır. Göstərilən təsisatların adını əks etdirən lövhələr, blanklar, möhürlər və kargüzarlıqla bağlı rəsmi xarakterli bütün digər ləvazimatlar dövlət dilində tərtib olunur.
18.1. Azərbaycan Respublikasında dövlət dilinə qarşı gizli, yaxud açıq təbliğat aparmaq, bu dilin işlənməsinə müqavimət göstərmək, onun tarixən müəyyənləşmiş hüquqlarını məhdudlaşdırmağa cəhd etmək qadağandır. 18.2.Azərbaycan Respublikasının ərazisindəki bütün kütləvi informasiya vasitələri (mətbuat, televiziya, radio və s.), kitab nəşri və digər nəşriyyat işi ilə məşğul olan quumlar Azərbaycan dilinin normalarına riayət olunmasını təmin etməlidirlər. [95-96]
35
Yekun müddəaları Maddə 19. Qanunun pozulmasına görə məsuliyyət Bu qanunu pozan hüquqi, fiziki və vəzifəli şəxslər Azərbaycan Respublikasının Qanunveri- ciliyində nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.
20.1. Bu qanun dərc olunduğu gündən qüvvəyə minir. 20.2. Bu qanun qüvvəyə mindiyi gündən "Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında" Azərbaycan Respublikasının 22 dekabr 1992-ci II tarixli 413 nömrəli qanunu qüvvədən düşmüş hesab edilir.
Azərbaycan Respublikasının prezidenti Bakı şəhəri, 30 sentyabr 2002-ci il. . [96-97]
36
haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanunun tətbiq edilməsi barədə
FƏRMANI
qüvvəyə minməsi ilə əlaqədar həmin qanunun tətbiq edilməsini təmin etmək məqsədilə qərara alıram:
- qüvvədə olan qanunvericilik aktlarının Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında"
[97-98]
aktlarının layihəsini hazırlayıb Azərbaycan Respublikasının prezidentinə təqdim etsin; - həmin qanunun 4.2-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş «müvafiq icra hakimiyyəti orqanları»nın səlahiyyətlərini həyata keçirən icra hakimiyyəti orqanlarına dair təkliflərini Azərbaycan Respublikasının prezidentinə təqdim etsin; - həmin qanunun 9-cu və 10.1-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş müvafiq qurumun səlahiyyətlərini həyata keçirən orqana dair təkliflərini Azərbaycan Respublikasının prezidentinə təqdim etsin; - "Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanunundan irəli gələn məsələləri öz səlahiyyətləri daxilində həll etsin. 2. Müəyyən edilsin ki, "Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 1.5-ci, 13.1-ci və 13.2-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş «müvafiq icra hakimiyyəti orqanları»nın səlahiyyətlərini Azərbaycan Respublikasının Dil Komissiyası həyata keçirir. 3. Bu Fərman dərc olunduğu gündən qüvvəyə minir.
Azərbaycan Respublikasının prezidenti Bakı şəhəri, 02 yanvar 2003-cü il. [98-99]
37
1.Heydər Əliyev. Ədəbiyyatın yüksək borcu və amalı, B., «Ozan», 1999. 2.Ə.M.Dəmirçizadə. Klassiklərimiz dil və yazı haqqında, B., 1992. 3.A.Axundov. Dil mədəniyyəti, B., 1992. 4.A.Axundov. Dilimizə dövlət qayğısı. «Dirçəliş» jurnalı, №41, B.,2001. 5.M.Adilov. Sənətkar və söz, B., 1984. 6.M.Məmmədov. N.Nərimanov və ana dili, B., 1971. 7. T.Hacıyev. Azərbaycan ədəbi dili tarixi, I, II h., B., 1976, 1985. 8. N.Xudiyev. Heydər Əliyev və Azərbaycan dili, B., 1997. 9. Ə.N.Cəfərov. Cənubi Azərbaycanda ədəbi dil: normalar, üslublar, B., 1990. 10. N.Cəfərov. Azərbaycan dövlətçiliyinin dili, yaxud Azərbaycan Prezidentinin dil siyasəti. «Azərbaycan» qəzeti, 18 avqust 2001. 11. Dünya azərbaycanlılarının I qurultayında Azərbaycan Respublikasının prezidenti H.ƏIiyevin nitqi, «Azərbaycan» qəzeti, 10 noyabr 2001. 12. B.Xəlilov. Azərbaycan dili milli varlığımızdır. «Dirçəliş» jurnalı, №243, 44, 45, 46, B., 2001.
[99]
38
Redaktor: dos.İbrahim Bayramov Texniki redaktor: Dürdanə Mirtağı qızı Korrektorlar: Yeganə Qəhrəmanova Kompüter-dizayner: Dürdanə Mirtağı qızı Rəssam: dos. Soltan Atayev
Yığılmağa verilib: 05.02.2003. Çapa imzalanıb: 19.02.03. Şərti çap vərəqi: 6,25. Kağızformatı 84x108 1/16. Tiraj 500. Ofset üsulu ilə çap olunub.
Kitab «Nurlan» nəşriyyat-poliqrafiya müəssisəsində hazır diapozitivlərdən çap olunmuşdur. Müəssisəsinin direktoru: N.B.Məmmədli Ünvan: İçəri Şəhər, 3-cü Maqomayev 8/4. Tel.: 97-16-32; 850-311-41-89. Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|