VilayəT ƏLİyev heydəR ƏLİyeviN
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Heydər Əliyev deyir
21
ənənələrimiz, müştərək mənəvi dəyərlərimizdir. Bunlar türkdilli xalqları həmişə, əsrlər boyu bir-biri ilə bağlayıb, birləşdirib, bir-biri ilə yaxınlaşdırıbdır. Bunlar əsrlər boyu türkdilli xalqları bir-biri ilə bağlayıb, birləşdirib, yaxınlaşdırıbdır. Sonra rus imperatorluğu, ondan sonra isə sovet imperatorluğu dövründə biz bunları itirmədik, ancaq bir-birimizdən bir qədər aralandıq. Doğrudur, tamam aralanmadıq... get-gedə millətlər əriyib gedirdi, olacaqdı ümumi sovet xalqı. Sovet xalqı. Bunlar da hamısı - Elçin, Polad, Fatma xanım... sovet xalqının adamları. O qədər «sovet xalqı» olublar ki, bəzən öz dillərini də yaddan ç-xarıblar. Amma imperatorluq dağıldı, biz müstəqil olduq. Onda anladıq ki, bizim hələ babalarımız vaxtilə həmişə bir yerdə olublar, bir kökdən gəliblər, bir yerdə vuruşublar» («Azərbaycan» qəzeti, 8 fevral 2003-cü il). [51-52]
miyyətini, vahid bir dilə malik olmalarını başqa bir üslubda, xüsusi deyimlə belə çatdırır: «Mən hələ 1948-1950 ci illərdə Leninqradda oxumuşam. Xakasiyadan bir nəfər mənimlə oxu- yurdu. Ondan soruşdum ki, Xakasiyada yaşayanlar kimlərdir. Hansı millətlərdir, müsəlmandırlarmı? Türkdürlərmi? O, özü bunu izah edə bilmirdh. Söhbətin bu məqamında Baş Nazirin müavini Elçin Əfəndiyev tələsir, qeyri-dəqiq, natamam, çaşdırıcı replika verir: «Onlar şamandırlar». Heydər Əliyev soyuqqanlılıqla və təmkinlə onun replikasının yerinə düşmədiyini, verilən cavabın qonaqları çaşdıra biləcəyini duyub deyir: « Şaman olsalar da, türkdürlər. Türklər də şamandır». Natiq bundan sonra özünün diplomatik, siyasi gedişlərini maraqlı, yığcam, sadə və elmi əsaslarla davam etdirir. Azərbaycan Respublikası ilə o qədər də isti münasibətdə olmayan qonşu türkdilli respublikalardan birini nəzərdə tutaraq, XXI əsrin çalxalandığı bir zamanda türk yanğısı ilə görün fikirlərini necə açıqlayır: «Mən sizin təşkilatın işindən çox razıyam. Təəssüf edirəm ki, bəzi cümhuriyyətlərdən gələn yoxdur. Təkcə Türkmənistan nümayəndəsinin gəlməsi böyük bayramdır. Yaxşı bilirəm ki, Türkmənistan nümayəndələri çox yerə getmirlər. Amma əgər Türkmənistan nümayəndələri Azərbaycana gəlibsə, bu mənim dostum, qardaşım, Türkmənbaşı Saparmurad Niyazovun Azərbay- [52-53]
can-Türkmənistan dostluğuna olan sədaqətidir. Doğrudurmu?» («Azərbaycan» qəzeti, 8 fevral 2003-cü il). Əlavə şərhə ehtiyac yoxdur! Bu məntiqin, bu türkçülüyün, bu mənəviyyatın, bu söz duyumunun və oyununun, məna yükünün rəngarəngliyi, ilahiliyi qarşısında heyran qalmayıb nə edəsən?! Tatarıstan Respublikasının mədəniyyət naziri İldus Tarxanov «bizim Türk dünyasının, türk xalq- larının böyüklüyü ondadır ki, bizim müştərək mədəniyyətimiz, dilimiz var. Ona görə də, biz birlikdə daha güclü olarıq» deyəndə Heydər Əliyev bu mövzuda öz fikirlərini söyləməyin psixoloji mühitinin bir daha yetişdiyini duyur və illərlə beynində, qəlbində gəzdirdiyi fikri bir qədər də açıqlığı ilə, müasir Türk dünyasmın lideri, ağsaqqalı kimi türk qardaşlarımıza söyləyir. Bu fikirlərin dərinliyini, gərəkliyini söyləyən nitqin dil baxımından nə dərəcədə maraqlı olmasını olduğu kimi dərk etmək üçün onun nitqini eyni ilə oxucunun nəzərinə çatdırıram. Oxucuya ancaq təmkinlə oxumaq, düşünmək, təkrar-təkrar təhlil etmək qalır.
[53-54]
daq. Yaxud da qırğızlar dillərini bizim dilə oxşatsınlar. Yox. Əsrlər boyu dillərimiz belə yaranıbdır. Amma eyni zamanda dilin işlənməsi mümükün oimadığına görə, bizim dillərimiz lazımı qədər inkişaf edə bilməyibdir. Ona görə də, mən Azərbaycan dili haqqında fərman verdim. Azərbaycanda latın əlifbasına keçmək barədə fərman verdim və onun yerinə yetirilməsini təmin etdim. Azərbaycan dilinin bundan sonra da ink/şaf etməsi mənim həyatımın ən birinci vəzifəsidir. Çünki millətin dilini əlindən alsan, onu öz dilindən məhrum etsən, o millət çox şey itirər. Amma millətin öz doğma dili, ana dili olanda onu heç nə dəyişdirə bilməz. Allaha şükürlər olsun ki, bizim Azərbaycan dili çox mükəmməlləşib, çox genişlənibdir. Dilimizin çox böyük lüğət ehtiyatı var. Bizim Azərbaycan dili şer dilidir. Yadımdadır, mən bir-iki dəfə burada, ya da Türkiyədə toplantılarda nitq söyləyəndən sonra dostum Süleyman Dəmirəl mənə deyirdi ki, sən şer oxudun. Deyirdim ki, yox mən nitq söyləyirdim. O deyirdi ki, amma Azərbaycan dili o qədər şer dilidir ki, bəzən fərqinə varmaq olmur ki, nitq söyləyirsən, yaxud şer deyirsən. Eləcə də Anadolu türk dili. Anadolu türk dili də vaxtilə çox əzablar çəkibdir. Osmanlı imperator- luğunda, sarayda fars dili, ərəb dili işlənirdi. Türkiyədə türk dilinin inkişaf etdirilməsi böyük Atatürkün adı ilə bağlıdır. Bu günkü türk dilinin yaranması böyük Atatürkün xidmətləridir. Bilmirəm siz bunu Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|