www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
105
105
105
məhz yerdəkilərdən, ətraf mühitdə gördüyü gerçək hadisələrə
işıqlı münasibət yazıçının yaradıcılığında düz xətt kimi keçir.
Söz yox, bir sıra yazarlar kimi Ağəddin Mansurzadə də ailə
həyatındakı problemlərin, gündəlik işlərin, xüsusən də
jurnalistlik, sonralar həm də naşirlik fəaliyyəti onun bədii
yaradıcılıq imkanlarının qarşısında böyük sədd kimi dururdu.
Eləcə də yazıçının yaradıcılığının ən məhsuldar dövrü
zəmanənin çox ağrılı, mürəkkəb, problemli dövrünə, milli-
azadlıq hərəkatının qızğın çağlarına təsadüf etdiyini də
unutmaq olmaz. Bu elə vaxtlar idi ki, bədii söz, obrazlı
təhkiyə öz yerini pubisistik düşüncəyə, vətəndaş mövqeyinə,
bir sözlə realistik ifadəyə verməyə məcbur idi. Belə çağlarda –
ötən əsrin 80-ci illərin ikinci yarısından başlayaraq Ağəddin
Mansurzadənin yaradıcılığında da yeni mərhələ başladı.
Ədibin bu dövrdə qələmə aldığı yazıların əksəriyyəti
publisistika məhsuları idi və əgər çağdaş milli publisistikanın
dəyərli nümunələrindən ibarət antologiya hazırlansa, Ağəddin
Mansurzadənin bir sıra yazıları mütləq orada özünəlayiq yer
tuta bilər.
Vətəndaşlıq mövqeyi, ziyalı sözü, vicdanlı ictimai fikri, ədəbi-
estetik düşüncəsi ilə xüsusi fərqlənən bu məqalələri oxuyan
hər kəsdə işıqlı, nurani, intellektual, ağsaqqal,
ümumiləşdirilmiş fikirlə ifadə etsək, ciddi yaradıcılıq
www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
106
106
imkanlarına malik, gələcək bütün nəsillərin öyrənəsi çox
müsbət cəhətlərin sahibi olan bir şəxsiyyətin nurlu obrazı
canlanacaq: Azərbaycanımızın köhnə kişilərindən biri –
Ağəddin Mansurzadə...
www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
107
107
107
Yenə də ədəbi nəsil barədə...
On il bundan qabaq məndən ədəbi nəsil anlayışı ilə bağlı
açıqlama istəsəydilər, böyük həvəslə, bəlkə də şövqlə geniş bir
mühazirə söyləyər, fikirlərimi beləcə bölüşərdim:
―...Ədəbiyyatımızın inkişafında ―klassiklər-mühafizəkarlar‖
(M.Hadi, H.Cavid ...) ―mollanəsrəddinçilər‖ (Mirzə Cəlil,
M.Ə.Sabir...), ―romantiklər‖ (A.Şaiq, Ə.Cavad, M.Müşfiq...),
―yenilikçilər‖
(S.Rüstəm,
M.Cəlal,
S.Rəhimov...),
―ənənəçilər‖
(Ə.Vahid
kimi
Şərq
poetik-estetik
texnologiyalarına
üstünlük
verən
əruz-qəzəlçilər...),
―sosrealistlər‖
(M.İbrahimov,
S.Vurğun,
M.Rahim...),
―əllincilər‖
(İ.Hüseynov-
Muğanna,
İ.Əfəndiyev...),
―modernistlər‖ (R.Rza, Ə.Kərim...), ―altmışıncılar‖ (Anar,
Elçin, V.Səmədoğlu, Fikrət Qoca...), yetmişincilər (R.Rövşən,
M.İsmayıl, Z.Yaqub, M.Süleymanlı...), ―səksənincilər‖
(S.Rüstəmxanlı, V.B.Odər, R.Behrudi, A.Həsənli, A.Cəmil...),
―doxsanıncılar‖ (O.Fikrətoğlu, M.Cəfərli, M.Köhnəqala,
R.Tağı, Kəramət, E.Hüseynbəyli...), ―postmodernistlər‖
(R.Qaraca, H.Herisçi, A.Yaşar...), ―ikiminincilər‖ (özüm də
daxil olmaqla, S.Babullaoğlu, G.Anarqızı, Ə.Qoşalı, Q.Ağsəs,
İ.Fəhmi, Z.Əzəmət, Aqşin...), ―ən yeni‖ (Ə.Əlioğlu, Qismət,
www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
108
108
Fərid...) kimi ədəbi nəslin nümayəndələri yaradıcılıq
uğurlarıyla fəal iştirak ediblər...‖
Fəqət bu gün, - özüm də peşəkar ədəbiyyatla ciddi məşğul
olduğum bir vaxtda, - bəlağətli, ağızdolusu, pafoslu
cümlələrlə, yağlı fikirlərlə ―ədəbi nəsil‖ haqqında şişirdilımiş
fikirləri dilimə, qələmimə gətirə bilmərəm. Bir məsələ gün
kimi aydındır ki, indi də müzakirələrə səbəb olan, dillərdən
düşməyən bu ―ədəbi nəsil‖ anlayışı biz ədəbiyyat
mütəxəssisləri tərəfindən ortaya gətirilmiş təsnifati bir
ifadədən başqa bir məna yükünə malik deyil. Ədəbiyyat
tarixçiləri, nəzəriyyəçilər, ədəbi tənqidçilər, fikirlərini
ümumiləşdirməkdən ötrü eyni dövrdə yazıb-yaratmış, yaxud
bədii-poetik söz meydanında fəallıq göstərmiş yazar qrupunun
yaradıcılıq məhsullarına bu yarlığı yapışdıraraq, işlərini
asanlaşdırmağa çalışırlar.
Fikrimi sadə dildə ifadə etməyə çalışacağam: meyvə deyəndə
müxtəlif ağacların bəhrəsi olan alma, alça, armud və başqa
təbiət nemətləri nəzərdə tutulur. Onların isə həm dadı, həm
görünüşü, həm də insana verdiyi xeyri cürbəcür olur: hətta
elələri də var ki, ziyanlı sayılır...
Ədəbi nəsil ifadəsiylə toparlaşdırılan yaradıcı insanların əqli-
estetik məhsulları da cürbəcür olur, onları eyniləşdirmək,
banan ilə gilasın fərqinə varmamaq kimi bir şey alınar...
Dostları ilə paylaş: |