World Bank Document

 132 
orta  müddəti  müvafiq  olaraq  3,7  və  3,3  saat  təĢkil  etmiĢdir.  Elektrik  enerjisi  təchizatının 
tamamilə bərpa olunmasını nəzərə alaraq demək olar ki, Azərbaycan ÜDM-in təxminən 3,5%-nə 
bərabər gəlir əldə etmiĢdir.   
 
 
 
Diaqram 4.2: “Orta” Ģirkətin proqnozlaĢdırılan əməliyyat məsrəfləri 
 
 
Mənbə:  Bank əməkdaĢlarının hesablamaları.
 
 
 
 
 
300
350
400
450
500
550
600
24 22 20 18 16 14 12 10
8
6
4
2
ġi
rk
ət
lə
rin
 p
ro
qn
oz
la
Ģd
ırı
la
n 
əm
əl
iy
ya
t m
əs
rə
flə
ri
(1
,0
0
0
 U
S
$
)
Elektrik enerjisinin kəsilməsi, (saat)
+2 Std Err
-2 Std Err
300
350
400
450
500
550
600
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
ġi
rk
ət
lər
in
 p
ro
qn
oz
la
Ģd
ırı
la
n 
əm
əli
yy
at
 m
əs
rə
flə
ri
(1
,0
00
 U
S
$)
Su təchizatının kəsilməsi(saat)
+2 Std Err
-2 Std Err

---

 133 
C.
 
DÖVLƏT ĠNVESTĠSĠYA PROQRAMININ (DĠP)  
ĠSTĠQAMƏTLƏRĠ  
4.13.
 
Nəticələr  həmçinin  kommunal  xidmətlərinin  təchizatında,  xüsusilə  su  təchizatı 
sektorunda  fasilələrin  0  saata  azaldılmasının  vacibliyini  göstərir.  Keyfiyyətli  su  təchizatı 
xidmətlərindən  fayda  yalnız  fasilələrin  qalan  son  dörd  saatının  aradan  qaldırılmasından  sonra  
reallaĢa bilər. (Diaqram 4.2). Bu əhəmiyyətli faydalar Azərbaycan hökuməti tərəfindən ÜDM-in 
bir neçə faizinin infrastruktur sahəsində dövlət investisiyalarına xərclənməsini əsaslandıra bilər.  
Diaqram 4.3 Azərbaycan: Hökumətin icmal büdcə 
əməliyyatları, 1999-2007 
Diaqram 4.4: Ġcmal büdcədə vəsaitin ayrılması: 
beynəlxalq  
 
 
Mənbə: BVF. 
Mənbə: BVF.  
 
4.14.
 
Xərclərin  əhəmiyyətli  dərəcədə  artmasını  nəzərə  alaraq,  sektorlar  üzrə  kommunal 
xidmətlərə  qoyulan konkret investisiyaların nəzərdən  keçirilməsi  faydalı olar. Hökumət ən 
çox  enerji  təchizatı  və  yol  sektorlarına  investisiyalar  qoyub.  2004-2007-ci  illərdə  420  milyon 
AZN  və  ya  DĠP-in  təxminən  15%  yetərli  enerji  təchizatı  gücünün  təmin  edilməsi  məqsədilə 
elektrik  enerji  sektoruna,  xüsusilə  istehsal  və  ötürmə  sektorlarına  (Nəzarət  və  ya  Məlumatların 
Alınması  /  Enerjinin  Ġdarə  Edilməsi  Sistemi  və  ya  SCADA/EMS)  xərclənmiĢdir  (Cədvəl  4.5). 
Ġnvestisiyalar Bakı, ġəki, Astara, Naxçıvan və Xaçmazda ümumi dəyəri 350 milyon AZN təĢkil 
edən  beĢ  modul  elektrik  stansiyasına  yönəldilib.  Məcmu  güc  2004-cü  ildəki  təxminən  5140 
meqavatdan 2007-ci ildə təxminən 5600 meqavatadək artmıĢdır. Enerji sektorunda investisiya  
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
m
ln
.m
a
n
a
t
la
Cari xərclər Ġnvestisiya xərcləri və xalis borclanma
0
5
10
15
20
25
30
35
PolĢa
Slovak…
Bolğar…
Albaniya
2005
2006
Azərb…
Gürcü…
Ukrayna
% GDP
Ümumi dövlət 
xidmətləri
Müdafiə
Hüquq-mühafizə
Ġqtisadi məsələlər
Ətraf mühit
Mənzil-kommunal
Səhiyyə
Mədəniyyət, din və 
sair
 
 
 
 
 
 

---

 134 
prioritetləri  sistem  itkilərini  azaltmaqla  səmərəliliyin  artırılması  üçün  enerjinin  paylaĢdırılması 
obyektlərinin bərpasından ibarətdir. 
4.15.
 
Yollara  gəldikdə,  hökumət  iri  dəhlizlərə,  əsasən  ġərq-Qərb  və  ġimal-Cənub 
dəhlizlərinə  yüksək  prioritet  verib.  Xüsusilə,  o,  qeyri-neft  sektorunun  (xüsusilə,  kənd 
təsərrüfatı,  emal  və  tranzit  ticarəti)  inkiĢafının  stimullaĢdırılması  və  yoxsul  əhali  qruplarının 
yaĢayıĢ səviyyəsinin yüksəldilməsi üçün nəqliyyat infrastrukturunun əhəmiyyətini vurğulamıĢdır. 
2004-2007-ci  illər ərzində  icmal  büdcəsində  yolların tikintisi və bərpasının payı  təxminən 10% 
təĢkil edib.  Bu günədək, DĠP-də yol büdcəsinin təxminən yarısı magistral yollara ayrılıb (Cədvəl 
4.6).  Gələcəkdə,  digər  tranzit  dəhlizlərinə  və  yerli  yollara  investisiyaların  artırılması  tələb 
olunacaq,  çünki  onların  əksəriyyətinin  istismar  dövrü  bitib  və  bərpa  iĢlərinə  ehtiyac  duyulur. 
Bakı    Ģəhərində  yol  hərəkətinin  artması  səbəbindən  paytaxtda  yollara  və  yol  hərəkətinin  idarə 
edilməsinə investisiyaların qoyulması ehtiyacı yaranır.  
 
 
 
 
 
 
Cədvəl 4.5: Azərbaycan: Ġcmal Ġnvestisiya Büdcəsi 2004–07 (min  AZN) 
 
Mənbə: Azərbaycan hökuməti
. 
 
1
ARDNF tərəfindən maliyyələĢdirilib  
 
 
2004
 
 
 
2005
 
 
 
2006
 
 
 
2007
 
 
 
Cəmi
 
 
 
2004
 
-
 
07
 
 
 
Paylar 
 
2004
 
-
 
07
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
CƏMĠ
 
 
 
142.6
 
 
 
284.4
 
 
 
1,359.2
 
 
 
2,070.5
 
 
 
3,856.7
 
 
 
100.0
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ġdarəetmə 
 
 
 
19.7
 
 
 
28.7
 
 
 
112.1
 
 
 
309.3
 
 
 
469.7
 
 
 
12.2
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Sosial sektorlar 
 
 
 
44.5
 
 
 
73.0
 
 
 
242.9
 
 
 
491.2
 
 
 
851.6
 
 
 
22.1
 
 
 
Təhsil 
 
 
 
10.9
 
 
 
10.4
 
 
 
47.3
 
 
 
94.0
 
 
 
162.6
 
 
 
4.2
 
 
 
Səhiyyə 
 
 
 
4.1
 
 
 
5.6
 
 
 
31.6
 
 
 
60.3
 
 
 
101.6
 
 
 
2.6
 
 
 
Sosial müdafiə və yardım 
 
 
   
.
 
 
 
7.3
 
 
 
4.9
 
 
 
17.5
 
 
 
33.0
 
 
 
62.8
 
 
 
1.6
 
 
 
Mədəniyyət, incəsənət, idman və s. 
 
 
 
.
 
 
 
4.2
 
 
 
12.1
 
 
 
36.5
 
 
 
179.9
 
 
 
232.6
 
 
 
6.0
 
 
 
Məbcuri köçkünlərin mənzil təminatı 
 
?
 
 
 
18.0
 
 
 
40.0
 
 
 
110.0
 
 
 
124.0
 
 
 
292.0
 
 
 
7.6
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kommunal xidmətlər və enerji 
 
 
 
 
45.0
 
 
 
105.8
 
 
 
667.8
 
 
 
657.3
 
 
 
1,475.8
 
 
 
38.3
 
 
 
Kommunal xidmətlər, Ģəhər xidmətləri  
 
, 
  
 
 
15.9
 
 
 
49.9
 
 
 
352.7
 
 
 
257.6
 
 
 
676.0
 
 
 
17.5
 
 
 
Oguz
 
-
 
Qəbələa
 
-
 
Bakı
 
 
   
0.0
 
 
 
0.0
 
 
 
90.0
 
 
 
184.0
 
 
 
274.0
 
 
 
7.1
 
 
 
Kənd təsərrüfatı, meĢəçilik və balıqçılıq 
 
 
.
 
 
 
11.1
 
 
 
34.9
 
 
 
66.1
 
 
 
138.7
 
 
 
250.8
 
 
 
6.5
 
 
 
        
 
Suvarma
 
 
 
9,1
 
 
 
13,2
 
 
 
71,2
 
 
 
148,7
 
 
 
242,4
 
 
 
6.3
 
 
 
BTC-də hökumətin payı 
     
 
 
18.0
 
 
 
21.0
 
 
 
110.0
 
 
 
0.0
 
 
 
149.0
 
 
 
3.9
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Nəqliyat və rabitə
 
 
 
25.8
 
 
 
72.0
 
 
 
181.8
 
 
 
419.6
 
 
 
699.3
 
 
 
18.1
 
 
 
Yollar və körpülər 
 
 
 
12.7
 
 
 
12.5
 
 
 
113.9
 
 
 
279.8
 
 
 
418.9
 
 
 
10.9
 
 
 
AZAL
 
 
 
3
 
.0
 
 
 
13.0
 
 
 
22.0
 
 
 
25.0
 
 
 
63.0
 
 
 
1.6
 
 
 
Bakı metropoliteni
 
 
 
1.6
 
 
 
3.6
 
 
 
31.5
 
 
 
45.3
 
 
 
82.0
 
 
 
2.1
 
 
 
Bakı
 
-
 
Tbilisi
 
-
 
Qars dəmir yolu 
 
 
 
0.0
 
 
 
0.0
 
 
 
0.0
 
 
 
50.0
 
 
 
50.0
 
 
 
1.3
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Digər
 
 
 
7.7
 
 
 
4.9
 
 
 
154.6
 
 
 
193.2
 
 
 
360.3
 
 
 
9.3
 
 
 
A
 
IC
 
 
 
-
 
 Nizamnamə kapitalı 
 
 
 
0.0
 
 
 
0.0
 
 
 
90.0
 
 
 
0.0
 
 
 
90.0
 
 
 
2.3
 
 
 
ACQ-də ARDNġ-in payı
  
 
 
0.0
 
 
 
0.0
 
 
 
0.0
 
 
 
89.0
 
 
 
89.0
 
 
 
2.3
 
 
 
 ARDNF tərəfindən maliyyələĢdirilir 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---