Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ
Yüklə 5,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Pulun diktaturası
- Dünyada elə bir mütəfəkkir ta- pılmaz ki, tarixə Marks qədər böyük təsir göstərmiş olsun.
Pulun diktaturası
106 Marks v
ə Engelsdə qloballaşma sözü yox idi, lakin onlar istehsalın beynəlmiləlləşdirilməsindən, ümumdünya tarixindən yazmışlar. Professor V.Kulikov isə qeyd edir ki, E.Qaydar və V.Maunun d əfələrlə marksizmin böhranı haqqında yazdıqlarına n əzər yetirəndə düşünürsən ki, doğurdan da marksizm böhran döv rünü yaşayır. Lakin, V.Kulikova belə gəlir ki, müasir dövr- d ə təkcə marksizm deyil, bütövlükdə iqtisadi nəzəriyyə – mark- sist v ə qeyri-marksist istiqamətlər böhran keçirir 1 .
v ə marksizmi ideologiya kimi qarışdırmağı lazım bilmir 2 .
sadi c əhətdən şərh etməsidir. Dünyada elə bir mütəfəkkir ta- pılmaz ki, tarixə Marks qədər böyük təsir göstərmiş olsun. Mak
millanın müasir iqtisadi nəzəriyyə lüğətində göstərildiyi ki- mi, çox d əqiq baxılan zaman, hətta bir sıra yekun nəticələri s əhv olsa belə Marksın nailiyyətləri çox böyükdür. Şumpeter özü nün «İqtisadi təhlilin tarixi» əsərində yazırdı ki, Marks tərə- find ən tarixin iqtisadi şərhi, tarixi materializm «güclü analitik vasit ədir» və onun «hər şeyi əhatə edən sistemi» və «iqtisadi prosesin t əkamülündə labüdlüyün görünməsi… Marksa böyük iq tisadçı adını almaq hüququ verir» 3 . “Keyns ə qədər 100 böyük iqtisadçı” kitabının müəllifi Mark Blauq yazır ki: “... Qoy onun böyük iqtisadçı olduğundan
в XXI веке: pro et contra. «Вопросы экономики» 2007, № 9, с. 104-121.; Э.Райт. Что такое аналитический марксизм? «Вопросы экономики» 2007, № 9, с. 121- 139.;
В.Черковец. К вопросу об основных альтернативах в общей эко- номической теории (по поводу 140-летия I тома «Капитала» К.Маркса). «Рос- сийский экономический журнал». 2007, № 11-12, с. 74-99.; К.Тронев. О пред- мете и содержании первого отдела I тома «Капитала» К.Маркса. «Российский экономический журнал». 2007, № 9-10, с. 62-98 və s.
1 Bax: Марксово наследие и современная экономическая наука («круг- лый стол» журнала «Вопросы экономики»). «Вопросы экономики». 2005.
№ 1, с. 94-95. 2 Yen ə orada. с. 121. 3 Ba х: Словарь современной экономической теории Макмиллана. – М.: ИНФРА – М.: 2003. с. 316. Pulun diktaturası
107 heç bir şübhə olmasın. Əgər biz, hətta fundamental marksist sxemini v ə onun əsas nəticələrinin əksəriyyətini inkar etsək, “Kapital”- ın üç cildini, xüsusilə də son iki cildində, müasir iqti- sad çıların öyrənə biləcək bir çox maraqlı misallar olduğunu qə- bul etm əliyik.”
1
Əgər kommunistlər Marksın ssenarisi (əslində o ssenari yaz mamış, sadəcə olaraq tədqiqat aparıb öz fikirlərini söyləmiş- di, özü d ə qətiyyətlə, lakin hökmlə yox, elmi əsaslarla) üzrə hə- r əkət etməmişlərsə, onun nəzəriyyələrini ehkama çevirmişlərsə kimdir günahkar, Marksın özümü? Qurani-K
ərimdə yazılanlar, dindarlar və dindar olmayan- lar t
ərəfindən təhrif olunursa və yaxud ölkədə qanunlar işləmir- s ə, onun günahı qanunları qəbul edən deputatlardadırmı? Marks öz dövrünün bütün kapitalist sistemini mühakim ə edirdi, onun iç üzünü elmi c əhətdən açırdı. O, kapitalizmin əsas- la rını, ziddiyyətlərini, problemlərini üzə çıxartmış və onu əvəz ed ə biləcək quruluş haqqında mülahizələrini söyləmişdir. Pol A.Samuelson v ə Vilyam D.Nordxaus ədalətli olaraq K.Marksın uzaqgör ənliyi və səhvi haqqında yazır: «Sonrakı onilliklər ərzin- d ə tarix sanki Marksın bir neçə qabaqcadan dediyi fikirlərini təs- diq etdi. 1890- cı illərin və 1930-cu illərin iqtisadi çaxnaşması XX əsrin əql sahiblərini xüsusi sahibkarlığa əsaslanan kapitaliz- min h əyat qabiliyyəti məsələsinə gətirib çatdırdı. 1917-ci ildən başlayaraq sosialistlər öz modelindən istifadə etməyə başladılar v ə bu sistemin çiçəklənmə zirvəsində dünyanın demək olar ki, üçd ə bir hissəsi marksist doktrinasına tabe olurdu. Doğrudur, ha- zırda özünü marksist adlandıran dövlətlərin sayı kəskin surətdə aşağı düşmüşdür. K.Marks bir çox məsələlərdə, xüsusilə iqtisadi sistem kimi sosializmin üstünlüyü m əsələsində səhvlər etmişdir. La kin bu böyük iqtisadçı kimi onun əhəmiyyətini azaltmır» 2 .
1 Bax: Mark Blauq. Keyns ə qədər 100 böyük iqtisadçı / rus dilindən tərcü- m ə. Bakı: “İqtisad Universiteti”, 2009, s. 182. 2 Ба
х: Пол А.Самуельсон, Вильям Д.Нордхаус. Экономика: Пер. с англ. – М.: «БИНОМ», Лаборатория Базовых Знаний, 1999, с. 51. Yüklə 5,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|