27
üçün. O, heç yana getməyib əslində. Qəlbimizdə, ruhumuzdadır,
döyüşün, mübarizənin ön cərgəsindədir, səngərdə, vuruşdadır.
Biz sabah qələbə çalıb torpağımızı işğalçılardan azad edəndə
Xəlil Rza şeiri dilimizdə duaya, başımızın üstündə bayrağa
çevriləcək!..
Tədbirin sonunda iştirakçılar şairin hər iki Təbrizə həsr etdiyi
şeirlərdən parçalar söyləyirlər.
Xəlil Rza Ulutürk irsini oxuculara çatdırmaq məqsədi ilə
kitabxanada “Xəlil Rza Ulutürkün milli poeziyamızın
inkişafında, xalqımızın milli-bəşəri dəyərlərinin və doğma
dilimizin qorunmasında rolu” adlı konfrans keçirilə bilər.
Tədbirdə oxucularla yanaşı, ədiblər, yazıçılar, tədqiqatçılar,
müəllimlər, tələbələr və s. iştirak edə bilərlər. Bunun üçün
kitabxanaçı oxucuları kitabxanaya cəlb edərək onları böyük
ədibin yaradıcılığı ilə tanış edir. Təyin olunmuş vaxtda oxucular
tədbirdə iştirak edirlər. Tədbiri açıq elan edən kitabxanaçı hər
kəsi salamladıqdan sonra böyük azadlıq carçısı Ulutürkün
keşməkeşli ömür yolundan və coşğun yaradıcılığından söhbət
açır.
Kitabxanaçının çıxışından sonra qonaqlar Xəlil Rza
yaradıcılığından və onunla uzun illər davam edən dostluq
münasibətlərindən danışaraq, xatirələrini bölüşə, şairin
şeirlərindən parçalar söyləyə bilərlər. Konfransın sonunda
iştirakçılar şəhərimizin yaraşıqlı guşələrinin birində ucaldılmış
“Ata-oğul” abidəsinin önünə gələrək Xəlil Rza Ulutürkün və
onun oğlu, Qarabağ uğrunda döyüşlərdə şəhid olmuş
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Təbriz Xəlilbəylinin xatirəsini
yad edə bilərlər.
Böyük şair Xəlil Rzanın yubileyi ilə əlaqədar olaraq
kitabxanada keçirilən tədbirlərdən biri də “Pərvanəyə azadlıq”
adlı kitab müzakirəsidir.
Kitabxanada şairdən bəhs edən müxtəlif tədbirlər, həmçinin
də ədəbi-bədii gecə keçirilir. Unudulmaz şəxsiyyət Xəlil Rza
28
Ulutürkün xatirəsinə həsr olunmuş “Türkün dastanını yazan
dahi” adlı ədəbi-bədii gecəyə Azərbaycanın gorkəmli ədibləri,
alim və tədqiqatçılar, sənət-söz adamları, jurnalistlər,
müəllimlər, oxucular, ali məktəb tələbələri, məktəblilər dəvət
olunur. Qonaqlar ədibin şəkilləri, müxtəlif adda əsər başlıqları
və şeir misraları yazılmış çərçivərələrlə bəzədilmiş zalda öz
yerlərini alırlar. Şairin kitablarından ibarət kitab sərgisi qonaqlar
tərəfindən rəğbətlə qarşılanır. Gecənin qonaqları ilk olaraq
“Xəlil Rza Ulutürk haqqında hazırlanmış veriliş”in slaydına
baxmağa dəvət edilir. Gecəni açıq elan etmək üçün aparıcılar
səhnəyə yaxınlaşırlar. Hər iki aparıcı qonaqları salamlayaraq,
onlara gecədə iştirak etdikləri üçün təşəkkürünü bildirirlər.
I aparıcı:
Xəlil Rza Ulutürk XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının
görkəmli nümayəndəsi, ədəbiyyatşünas alim, ictimai-siyasi
xadim, milli-demokratik hərakatımızın mücahidi,
Azərbaycan
poeziyasında görkəmli ədəbi simadır.
Xəlil Rza Ulutürk həm də
ədəbiyyatımızda
istiqlalçılıq,
türkçülük,
vətənçilik,
azərbaycançılıq məfkurəsinin davamçısıdır. Onun poeziyası
milli ideallarla aşılanmış, xalq məfkurəsi və taleyini daha canlı
əks etdirmişdir. XX əsrin 50-80-ci illər əsərlərində şairin milli
məfkurəsinin doğuşu və inkişafını aydın müşahidə edirik.
İstiqlal məfkurəsi Xəlil Rza Ulutürk özünü-dərkinin
mənbələrindən biridir. “Afrikanın səsi”, “ Yetkinləş, Xəlil ” və
başqa əsərlərində Xəlil Rzanın həm milli, həm də bəşəri fikir və
düşüncələri, habelə Quzeylə Güneyin birləşdirilməsi – bütöv
Azərbaycan
ideyası əksini tapıb. “Quzeylə Güneyi
birləşdirməyə fəxr elə, ey Vətən, Şəhriyar gəlir”, – deyən şair
ayrılıq sədlərinin lay-lay söküldüyündən sevinir, yurdunun
yarısının ona dar gəldiyindən darılır, kədərlənir.
II aparıcı: Xəlil Rza Ulutürk bu dünyanı sevməyə gəlmişdi.
Çiçəklərin, otların, qarışqaların, küləklərin, dənizlərin, yerin-
göyün, insanların, dünyanın bütün gözəlliklərinin pərvanəsi
29
olan bu qeyri-adi insandakı ilahi gücə, qüdrətə, yaşamaq,
yaratmaq yanğısına, həyat eşqinə heyrət etməyə bilmirsən.
Özünün dediyi kimi “ən xırda işi belə özü görən, yan-yana beş-
altı ömür sürən” Xəlil, təkbaşına imperiya ilə döyüşürdü. Elə bil
bahar yağışıydı. Keçib getdiyi yerdən qüdrətli oğullar boy atırdı.
Bütöv bir nəsil onun döyüşkən şeirləri ilə nəfəs alırdı,
qanadlanırdı, ucalırdı.
... Mən istərəm səsindən ildırımlar güc alsın!
Yalnız daş minarən yox, millətlər sırasında
Sənin başın ucalsın!
Təkcə əzan səsi yox, döyüş marşın ucalsın!
Fəxr edim ki, o tayda həm güclüyəm, həm mətin,
Mən də bir övladıyam üzüağ bir millətin!
Səsin gəlsin, Təbrizim, öz avazın, öz səsin!
Yandırsın daş qəfəsi, söksün beton məhbəsi.
Haqq, ədalət uğrunda alov tutan nəfəsin!
Bərkdən danış əzizim, səsinin möhtacıyam.
Yurdu vahid görməyin, yurdu xoşbəxt görməyin
Təşnəsiyəm, acıyam!
I aparıcı: Şairin vətəninə, doğmalarına, dostlarına sevgisi bütöv
idi, bölünməz idi. Heç kəsə bənzəmirdi. Xəlil Rzanın sevgi
şeirlərində də mübariz ruh hakim idi. O, həyatda olduğu kimi
sevgidə də xırdalığın, cılız, sısqa hisslərin düşməni idi. Sevgidə
də böyük amallar, ideallar axtarırdı. Xəlil Rza Ulutürk dünyanın,
bütöv oğlu idi. Türk dünyasının böyük oğlu Xəlil ömürlərdə
yaşayır, mübarizə aparır. Mübarizədə keçən ömürsə ədəbiyyətə
qovuşan ömürdü... Şair tikanlı məftillərlə qolları sarınmş
Azərbaycan faciəsini, dərdini dünyanın kar olmuş qulaqlarına
deyirdi. Dünya özünü karlığa vursa da, Xəlil Rzanı eşidirdi, bu
ipə-sapa yatmayan qasırğa, tufan oğlu cilovlamağa çalışırdı.
Xəlil Rza susmurdu, sussaydı Xəlil Rza olmazdı... Poeziya heç
Dostları ilə paylaş: |