Heydə r ə LĠyev
Yüklə 4,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- HEYDƏ R Ə LĠYEV
- Oqtay Əfəndiyev AMEA-nın müxbir üzvü
- Azərbaycan tarixi.
| 1
―Tarixi olduğu kimi qəbul etmək, dərk etmək və olduğu kimi qiy mətləndirmək lazımd ır‖ HEYDƏ R Ə LĠYEV
2
AZƏRBA YCA N MĠLLĠ ELM LƏR AKADEM ĠYASI A. BAKIXANOV ADINA TARĠX ĠNST ĠTUTU
AZƏRBAYCAN T A R Ġ X Ġ XIII-XVIII əsrlər
YEDDĠ CĠLDDƏ III CĠLD
DƏST 24684
BAKI. ELM . 2007
3
Elm, 1999) nəşri əsasında təkrar nəşrə hazırlanmışdır.
Məsul redaktor: Oqtay Əfəndiyev AMEA-nın müxbir üzvü ISBN 978-9952-448-39-9 947. 5402-dc22 Tarix - A zərbaycan Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə. III cild (XIII-XVIII əsrlər). Bakı. "Elm". 2007. 592 səh. + 56 səh. illüstrasiya. Azərbaycan Elmlər Akademiyası Tarix Ġnstitutu və digər institut əməkdaĢların ın u zun illər boyu apardıqları axtarıĢların yekunu olan bu cilddə Vətənimizin orta əsrlər tarixin in XIII əsrdən baĢlayaraq son dövrü iĢıqlandırılmıĢ, monqol əsarəti və onun nəticələri, burada təĢəkkül tapan Azərbaycan dövlətlərin in tarixi, onların yaranması və süqutu, xanlıqlar dövrü, xalq ımızın xarici iĢğalçıların təcavüzünə qarĢı azadlıq mübarizəsi, eləcə də dövrün ictimai-iqtisadi, mədəni həyatı ətraflı Ģərh olun muĢdur. "Elm" nəĢriyyatı, 2007 4
"Azərbaycan tarixi"nin III cildi xronoloji baxımdan XIII əsrin 20-ci illərindən - monqol iĢğalından baĢlayaraq XIII əsrin sonunadək olan dövrü əhatə edir. XIII əsrin ilk rübündə inkiĢaf etmiĢ Ģəhərlər ölkəsi olan A zərbaycan köçəri monqolların viranedici hücumlarına məruz qaldı. Xalq ımıza böyük itkilər və dağıntılar gətirən monqol basqınları Azərbaycanın iqtisadi və mədəni yüksəliĢi prosesini müvəqqəti olsa da dayandırdı. Qafqa z ölkə ləri, xüsusən ġirvan, Gürcüstan hakimləri və Azərbaycan Atabəyi bu qorxunc təhlükə qarĢısında öz qüvvələrini birləĢdirə bilməd ilər. Hətta hər bir Ģəhər qonĢu feodalların kö məyi o lmadan monqollara qarĢı təkbaĢına vuruĢurdu. ĠĢğalçılar bir sıra Ģəhərləri yerlə yeksan etdilər. Mühüm tica rət və sənətkarlıq mərkə zinin - Beyləqanın taley i daha faciə li oldu. ġəhər b ir daha yüksələ bilməyib süqut etdi. XIII
(Hülakülərin ) mərkəzi vilayəti A zərbaycanın siyasi-iqtisadi mövqeyi güclən məyə baĢladı. Qazan xan ın islahatları nəticəsində Azərbaycanın ġərq, Qərb ö lkələri ilə iqtisadi əlaqələri bərpa olundu və geniĢləndi. Marko Polo və digər Avropa səyyahları Təbrizin ġərq in ən iri, möhtəĢəm sənətkarlıq və ticarət mərkəzi olduğunu qeyd edirdilər. XIV
əsrin ortalarında Hülakular dövləti daxili böhran nəticəsində dağılmağa baĢladı. Qızıl Orda xanları bundan faydalanaraq Azərbaycana Ģimaldan basqın etdilər. Nəticədə Kürdən cənubda yerləĢən Azərbaycan əraziləri Cəlairilər dövlətinin tərkibinə daxil o ldu. ġirvanĢahlar öz dövlətlərinin müstəqilliyini xarici düĢmənlərin təcavüzündən qoruya bildilər, ağıllı siyasət nəticəsində, hətta ən ağır Ģəraitdə belə, sərhədlərin in bütövlüyünü saxlamağa müvəffəq oldular. XIV əsrin sonlannda Azərbaycan iki qüdrətli fatehin - Tey murun və ToxtamıĢın müharibə meydanına çevrildi. XV əsrin əvvəllərində Azərbaycanın yadellilərin ağalığından xilas olması üçün əlveriĢli beynəlxalq Ģərait yarandı. ġirvanĢah Ġbrahim ö lkən in Ģimal və cənub hissələrini vahid bir dövlət daxilində birləĢdirmək üçün təĢəbbüs etdi, lakin təəssüf ki, buna nail ola bilmədi. Tey murilərin zə iflə məsindən istifadə edən Qaraqoyunlular Təbrizi ələ keçirərə k onların hakimiyyətinə son qoydular. Azərbaycanın əksər ərazisi Qaraqoyunlu dövlətinin tərkibində birləĢdi. Azərbaycanda Qaraqoyunluların hakimiyyətin i Ağqoyunlular əvəz etdi. Hər iki tayfa ittifaqı özlərini eyni etnosa, "rürkman" adlandınlan ulusa mənsub edirdilər. Onların ana dili A zərbaycan dili olmuĢdur ki, bunun aĢkar edilməsi son illərin Yüklə 4,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|