1 Ramiz Də
Yüklə 2,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
50 torpaqlar kəşf etmək üçün Yeni Dünya sahillərinə gedib səyahətlə məşğul olmalısan. - Babacan, təki sən deyən kimi olsun. - Hər şeyi dəqiq- liklə ölçüb-biçən Migel ehtiramla dilləndi. - Öz bacarığımı və təcrübəmi zənginləşdirmək üçün mən sözsüz ki, hər hansı bir ekspedisiyada iştirak etməliyəm. Bunun üçün mənə istiqamət verilməlidir. - Bu çox düzgün fikirdir. - deyə qoca səyyah təqdiredici tərzdə dilləndi. - Mən, hər hansı bir ekspedisiyada böyük təcrübə toplasam, ondan sonra sərbəst halda özüm ekspedisiya təşkil edib səyahətə yollanaram. - Məcburiyyət qarşısında qalan Migel də təqdiredici tərzdə dilləndi və özünün, çoxdankı məqsədini açıqlamaq üçün utancaq halda sözünə davam etdi. - Mən, həmin ekspedisiyadan sağ-salamat qayıtsam, növbəti ekspedisiyanı təşkil etmək üçün mənə öz köməkliyini göstərməlisən. Əsasən, gəmi almaq üçün mənə lazımi qədər vəsait ayırmalısan. Gəminin komandasını isə özüm təşkil etməliyəm. - Migel, sən uzaqgörən və gələcəyini fikirləşən adam- san. - deyə qoca nəvəsinin sağ qolunu iftixarla sıxır və onda əminamanlıq yaratmaq üçün ehtiramla sözünə əlavə etdi. - Yadda saxla ki, mən sağ qaldım-qalmadım, gəmi almaq üçün sən mənim tərfimdən vəsait alacaqsan. Buna tam əmin
51 ola bilərsən. Lakin bilmək istərdim ki, təşkil etmək istədi- yin ekspedisiya ilə Yerin hansı tərəfində tədqiqat aparmaq istəyirsən? - Mən, Cənub dənizinin (o zaman Sakit okeanın şimal hissəsini Cənub dənizi adlandırırdılar) 30 0 ş. en dairəsindən yuxarı olan sahəni tədqiq edəcəyəm. Bilirsən baba, həmin sahələr məni yaman maraqlandırır. Mən, “Zipanqu”-dan (Yaponiya) yuxarıda olan bütün boşluqları yoxlamaq istəyi- rəm. Mənə elə gəlir ki, həmin sahədə iri torpaqlar yerləşir. Rodriges bu sözlərdən sonra təəccüblə qaşlarını burnunun üstündə düyünləyib, bir anlığa fikirə getdi. Görünür, Migelin bu fikrinin həyata keçməyi xülya idi. Necə olsa da, həmin sahələr artıq bir neçə ispan səyyahı tərəfindən tədqiq edilmişdi. Həmin səyyahlar orada maraqlı bir şey tapmamışdılar. Ancaq Migelin məqsədi “Zipanqu”- dan şimala doğru olan istiqamət idi və orada elə ərazilər vardı ki, demək olar, heç bir səyyahın gəmisi həmin sulara gedib çıxmamışdı. Həm də bir çox coğrafiyaşünasların fikrincə, Asiya qitəsinin şimal-şərq sərhədləri “Zipanqu”- dan şimala doğru uzanırdı. Bütün bunları beynində fırladan qoca səyyah hər şeyi bir yerə cəmləşdirib təmkinlə dedi: - Migel, nə deyirəm ki, bu çox gözəl fikirdir. Bəlkə də sən orada İspan taxt-tacı üçün yeni torpaqlar kəşf edər və bununla da öz səadətini tapmış olarsan. Amma ağıl-ağıldan
52 üstündür. Mən sənə bir yaxşı məsləhət vermək istəyirəm. İş ondadır ki, sən Cənub dənizini tədqiq etməkdənsə, Sakit okeanı tədqiq (1570-çi ildə tərtib edilən xəritəyə görə Sakit okean iki hissəyə şimal və çənub hissəyə-bölürdü. Şimal hissəsi Cənub dənizi, cənub hissəsi isə Sakit okean kimi göstərilirdi bütün dəniz səyyahları da elə adlandırırdılar) etsən, daha yaxşı olardı. Çünki bir çox dəniz səyyahlarının təkidlə axtardıqları “naməlum cənub torpağı” məhz Sakit okeanda yerləşir. Sən həmin torpağı axtarsan pis olmazdı. Bilirsən, sən dediyin həmin sahələri bir neçə dəniz səyyahı tədqiq edib və həmin ərazdə heç bir torpağa rast gəlməyiblər. Bildiyin kimi Leqaspi ekspedisiyasının iştirakçısı şturman Andres Urdaneta Cənub dənizinin 43 0
gəlməyib. Onu da sənə deyim ki, 1525-ci ildə səyahətə başlayan Andres Urdaneta bizdən sonra (Fernan Magella- nın dünya səyahətindən sonra) ikinci dəfə dünya səyahətini təkrarlamış və 1536-cı ildə vətənə qayıtmışdır. Başa düşür- sən, şimal yarımkürəsini 43-cü paralelinə qədər heç bir böyük torpağa rast gəlməmişdir. İndi iki yoldan birini seç, ya çətin şimal yolunu, ya da ki, çətin olmayan cənub yolunu. Mən sənin yerinə olsaydım, yalnız və yalnız ikinci yolu seçərdim. Çünki hamı üçün əfsanəvi sayılan “namə- lum cənub torpağı” məhz cənubda yerləşir.
53 - Əgər elədirsə, bəs nə üçün sən özün bu imkandan istifadə etməmisən? - Migel başını aşağı salıb müəmmalı tərzdə soruşdu. – Axı, necə olsa da gəncliyində sənin yaxşı imkanların olub. - Düz deyirsən, mən bu imkandan istifadə etməliydim. Ancaq o vaxtlar mən qanuna tabe idim. Həmin vaxtlar, indi nəzərdə tutduğumuz ərazilər təxmini Portuqaliya taxt-tacına məxsus idi və həmin əraziyə girmək qeyri-qanuni idi. Bu Roma papasının göstərişi idi və I Karl həmin sənədə öz razılığını bilmişdi. Lakin 1566-cı ildə Migel Lopes Leqaspi (Rodriges oğlu Leonun razılğı ilə nəvəsinin adını Leqas- pinin şərəfinə Migel qoymuşdur) Filippin adalarını yavaş- yavaş ələ keçirməyə başlayır və həmin əraziləri birdəfəlik İspan taxt-tacına birləşdirir. Bu artıq qeyri-qanuni akt sayılırdı. Axı, Filippin adaları Molukk adaların-dan şimal- qərb istiqamətində yerləşir. Deməli, həmin ərazilər hüquqi cəhətcən Portuqaliyaya tabe idi. Portuqallar bütün bu qanunsuzluqlara öz etirazlarını bildirsələr də II Filipp bunlara heç bir əhəmiyyət vermirdi. Bizim dövrdə elə bir imkan yox idi. Leqaspinin səyahəti zamanı isə mənim altmış beş yaşım vardı. Həm də o vaxt mən İspaniyada idim. Lakin belə bir imkan sənin əlinə düşüb və sən bu imkandan istifadə etməlisən. Alvaro Mendanya de Neyra 1567-ci ildə birinci dəfə “naməlum
Yüklə 2,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|