1953-cü ilin L. P. Beriyanın xarici kapitalın mənafeyi naminə sovet dövlətini sarsıtmaq
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şahid – Məmməd Mehdiyevin dediklərindən
- Şahid - Xentov Pavel Vladimiroviç
29
edirdi: “Sən hər şeyi boynuna almalısan”. Yemelyanov bir də onun üstündə möhkəm dururdu ki, Nəsirov Yegizarovun və Cəmil Mirzəyevin antisovet fəaliyyəti və onlarla söhbət zamanı Bağırovun nalayiq hərəkətləri barədə verdiyi ilkin ifadəni təsdiq etsin. Nəsirov cavab verdi ki, onun heç bir günahı yoxdur. Yemelyanov bilə-bilə ki, Nəsirov əleyhinə əlində heç bir dəlil-sübut yoxdur, yenə də onu söyür, üstünə qışqırıb hədələyirdi: “Səni şil-küt edib güllələyəcəyəm”. Qeyd etməliyəm ki, Bağırov və Yemelyanov Yegizarovla daim maraqlanırdı.
SUAL: İstintaq zamanı müstəntiqlər Nəsirovu döyürdülər. Sizin bundan xəbəriniz var idimi?
CAVAB: Nəsirovun döyülüb-döyülməməsi mənə məlum deyildi. SUAL: Bu işə daha nə əlavə edə bilərsiniz?
CAVAB: Belə bir faktı xatırlayıram ki, 1942-ci. Y da 1943-cü illərdə mənə Əhmədov familiyalı bir dustaq düşmüşdü. O öz arvadını Azərbaycan Xalq komissarları sovetinin sədri T.Quliyevin mənzilində tutmuşdu. Elə onun üstündə də həbs olunmuşdu. O vaxtlat mən “NKVD”-də istintaq şöbəsi müdirinin müavini idim. Yaqubov dustağı mənə təhvil verəndə dedi:
ki, arvadının pis yola düşməsindən çoxdan şübhələnirmiş, çünki cəbhədən gələndən sonra onun çox yüksək şəraitdə yaşadığını görübmüş. O, arvadını güdüb, onun T.Quliyevin mənzilinə getdiyini görür və onları görüş vaxtı bir yerdə tutur. Əhmədov T.Quliyevin üzərinə atılıb boğazından yapışır, Quliyevin mənzilini qoruyan milis nəfəri özünü yetirir. Mən Əhmədovu dindirəndən sonra bütün təfərrüatı yazıb qeyd etdim. Sonra dustaq Əhmədovu Yaqubovun yanına apardılar. Istintaq protokolunu da məndən aldılar. Əhmədovun aqibətindən xəbərim olmadı, sonralar onun Kommunist küç Sindəki barın müdiri vəzifəsində işlədiyini öyrəndim.
Respublikanın və rayonların rəhbər işçilərinin həbsi o vaxtlar Sumbatovun təqdim etdiyi siyahı üzrə Bağırovun göstərişi və sanksiyası ilə həyata keçirilirdi. Şəxsən mən Bağırovun dərkənarı olan həmin siyahıları 1938-39-cü illərdə Markaryanda görmüşəm.
Mən İranda olduğum zaman. Sıravi kəşfiyyatçı kimi, konspirasiya məqsədilə Atakişiyevin rezidenturasında görünə bilməzdim, ona görə də onun İranda özünü necə aparması barədə məlumatım yox idi. Irandakı agentura ilə aparılan işin vəziyyətindən də xəbərim yox idi. Ancaq mənə məlumdur ki, Atakişiyev və Quliyev İranda olduqları vaxt onlar bizim kəşfiyyatda elə rəhbərlik etmişdilər ki, SSRİ ərazisinə göndərilməsi güman edilən xarici kəşfiyyat agentlərinin biri də aşkara çıxarılmamışdı. Eləcə də xarici kəşfiyyatın SSRİ ərazisinə göndərdiyi agentlərlə əlaqə kanalları da müəyyənləşdirilməmişdi. 1946-cı ildə Təbrizdə xidməti ezamiyyətim zamanı mən Atakişiyevin mənzilinə gedəsi oldum. Və mənə məlum oldu ki, Atakişiyev və onun arvadı İranda şəxsi varlanma ilə məşğul olurmuş. Atakişiyevin mənzilində mən müxtəlif qiymətli əşyalara rast gəldim: ona qədər bahalı xalça, çoxlu müxtəlif şal və ipək parçalar, hazır paltar və ayaqqabı, gümüş qab-qacaq və başqa şeylər Atakişiyev böyük məbləğdə əmək haqqı alsa da, bu qədər şeyi halal zəhmətlə qazana bilməzdi. Bütün bu şeyləri Atakişiyev gömrük nəzarətindən keçmədən və dövlət rüsumu ödəmələri özüylə Bakıya gətirdi. Sürücülər: Rizvan Quliyev, Fadin və başqaları bütün gecəni Atakişiyevin gətirdiyi şeylərin vaqondan maşınlara, oradan da Atakişiyevin mənzilinə daşımalı oldular.
30
Şahid - Xentov Pavel Vladimiroviç SUAL: Vətəndaşlarin əsassız olaraq məsuliyyətə cəlb olunması və cinayət işlərinin saxtalaşdırılması barədə Sizə nə məlumdur?
CAVAB: 1942-ci ildə keçmiş nazir Yaqubov köhnə işçiləri yanına çağırıb dedi ki, Bağırovun göstərişi ilə 1937-38-ci illərdə həbs olunmuş bəzi şəxslərin istintaq protokollarını çıxarıb, həmin ifadələr üzrə vaxtında aşkara çıxarılmamış silahları müsadirə edib, Bakını orada adı çəkilən şəxslərdən təmizləmək lazımdır. Şəxsən mənə Zaqzfqaziyada məşhur olan rəhbər işçi Musabəyovun istintaq protokolu tapşırılmışdı. Musabəyovun ifadələri açıq-aşkar saxtalaşdırılmışdı, ondan əlavə, oraya Serqo Orconikidze barədə böhtançı uydurmalar əlavə olunmuşdu. Protkollarla tanış olandan sonra mən onların məzmunu barədə şübhələrimi şöbə müdiri Sosninə bildirib, protokolları I xüsusi şöbəyə qaytardım. 1937-38-ci illərdə mən xidməti işçi əlaqədar Borşevin otağında olarkən rəhbər işçi Dadaş Bünyadzadə ilə üzləşdim. Şöbənin işçiləri mənə bildirdilər ki, möhkəm döyüləndən sonra Bünyadzadə əksinqilabi təşkilatın üzvü olması, həmin təşkilatın digər “üzvləri” əksinqilabi təşkilatın külli miqdarda silahı olması barədə ifadə vermişdir. Ancaq həmin silahı heç kim görməyib və heç yerdə də aşkara çıxarılmayıb.
SUAL: Dustaqları konkret olaraq kim döyürdü?
CAVAB:
Dustaqları çox adam döyürdü. Bu təcrübə “NKVD” orqanlarının iş sisteminə daxil olmuşdu. Istintaq şöbəsinin müdiri Rayev də, müstəntiq, böyük fiziki qüvvəyə malik olan Qvozdev də dustaqları döyürdü. Dustaqlara işgəncə verənlər arasında zalımlığı ilə xüsusilə seçilən Borisov-Pavlov, Tsinman, Xoren Qriqoryan və b. göstərə bilərəm.
SUAL:
Sadaladığınız şəxslər konkret olaraq kimləri döyürdülər?
CAVAB: Yadımdadır ki, mənim yanımda Tsinman Azərbaycan MİK-nin sədri Əfəndiyevi, Borisov-Pavlov isə Eyyub Qasımovu döymüşdü. 1937-ci ildə inandırıcı olmayan ifadələrə görə Oleq Pavlov həbs olunmuşdu. Iş üzrə istintaq zamanı onu elə amansızlıqla döymüşdülər ki, sağrılarından ət parçaları qopub düşdü. Işgəncələrə baxmayaraq Pavlov heç bir ifadə verməmişdi. Odur ki, azad olunmalı idi. Lakin Sumbatov və Rayev buna razılıq vermədilər. Çünki Pavlov möhkəm əzişdirilmişdi və o, bu vəziyyətdə azad olunarsa, onların istintaq aparmaq metodları barədə söz-söhbət olmasa da, 5 il müddətinə azadlıqdan məhrum edildi. Beləliklə, dustaqları döyə-döyə onlardan özləri və başqaları barədə yalan ifadələr almaq metodu DT idarəsinin rəhbəri Sumbatov, ondan sonra isə Rayev tərəfindən qoyulmuşdu. Bütün bu cinayətkar istintaq aparma metodlarının təşkilatçısı isə Bağırov özü idi. Dustaqları çox vaxt Bağırov özü dindirirmiş, əgər onlar döyüldükləri üçün öz ifadələrini dəyişdirilərsə və ya ifadə verməkdən tamam imtina edirdilərsə, onda Bağırov deyirmiş: “Deməli,
Mənə məlumdur ki, 1937-38-ci illərdə Bağırovun sanksiyası ilə Azərbaycanın istedadlı şairi Səməd Vurğun həbs edilibmiş. Xarakterikdir ki, istintaqın gedişində ondan heç bir şüy əldə edə bilmədikdə Bağırov “allah tərəfindən göndərilmiş xilaskar” rolunda çıxış etdi və onu həbsdən özü azad etdi. Ancaq onun əleyhinə material toplamağa özü icazə verdi. Yemelyanov 1952-ci ilədək bu işlə məşğul olurdu. Bağırovun adi adamların həbs edilməsinə necə laqeyidliklə və soyuqqanlılıqla yanaşdığını sübut edən bir hadisəni də danışmaq istəyirəm: Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|