1953-cü ilin L. P. Beriyanın xarici kapitalın mənafeyi naminə sovet dövlətini sarsıtmaq
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şahid - Ziyalov Andrey Sionoviç
27
bir kağız göstərdi, orada onların həqiqətən də İran demokratları olması göstərilirdi. Mən həmin dəqiqə Padarova zəng vurub, nə eləmək lazım gəldiyini soruşdum. O mənə dedi ki, Rəcəbiləri DTN-nə göndər. Mən də ata-oğul Rəcəbiləri DTN-ə yola saldım. Mən Padarova ona görə zəng çaldım ki, onunla çoxdan tanış idim. Rəcəbilərin sonrakı aqibətindən xəbərim yoxdur. Mənim Padarovla və Rəcəbilərlə nə danışdığımı Polivanova və Davıdova, eləcə də Bakıda haradasa yaşayan ata Rəcəbi də təsdiq edə bilər. 1948-ci ildən sonra mən Rəcəbini görmədiyim üçün onun harada yaşadığını dəqiq bilmirəm. Eşitmişəm ki, oğlu ölüb.1948-cil ildə onun 16 yaşı var idi. Mən həbsxanada cəmisi 11 aydan bir qədər çox qaldım. Sonra mənə elan elədilər ki, SSRİ DTN yanında xüsusi yığıncağının qərarı ilə 5 il müddətinə həbs düşərgəsinə göndərilirəm. DTN daxili həbsxanasında olduğum zaman istintaqda döyüləndən sonra türmənin tibb işçiləri mənə kompres-təpitmə qoyub, yaralarıma yod vururdular. Mənə tibbi yardım göstərənin adını təəssüf ki, bilmirəm. Bir dəfə bərk əzişdiriləndən sonra kamerada uzanmışdım, ayağa qalxa bilmirdim. Nəzarətçi bunu həbsxana rəisinə - podpolkovnikə bildirdi. Rəis kameraya gələndə mən istintaq zamanı döyüldüyümü ona bildirdim. O, əmr etdi ki. Mənə su versinlər. Mənə istintaqın başa çatması barədə protokol təqdim edəndə, işi məhkəməyə göndərəcəklərini bildirdilər. Istintaq işi qovluğa tikilməmiş və nömrələnməmişdi. Mən istintaqın başa çatması barədə protokolu imzaladım, məhkəmə zamanı günahsızlığımı sübut edəcəyimə ümid etdim. Azərbaycan cinayət prosessual məcəlləsinin 204-cü maddəsinin tələblərini yerinə yetirərkən hərbi prokuror Kostanyan iştirak edirdi. Ona Yemelyanovun, Padarovun və Kalininin məni amansızcasına kötəklərindən danışdım. Kostanyan mənə inanmadı və qulaq asmaq belə istəmədi. Ondan başqa mən türmədə və DTN binasında prokuror görmədim. Mən Maqadan şəhərindəki düşərgənin 18-ci bölməsində saxlanılırdım. Cəza müddətində heç bir qanun pozuntusuna yol vermədiyim üçün 1952-ci ilin 17 sentyabrında düşərgədən azad edildim. Lakin mənə Maqadandan kənara çıxmaq qadağan edildi və mən ayda iki dəfə xüsusi komendaturaya gedib qeyd olunmalı idim. 1954-cü ilin 28 martında Maqadan şəhəri DTN İdarəsinin xüsusi komendaturası məni sürgündən azad etdi və mən Bakı şəhərinə gəldim. Hələ istintaq altında olduğum vaxt Kalinin mənə bildirdi ki, Şahmərdanovu döymək və xuliqanlıq etmək üstündə mənə açılan işə xitam verilib. Çünki orada cinayət tərkibi yox imiş. Beləliklə, mən xuliqanlığa görə həbs olunmamışam, rəsmi sənədlərdə isə tutulmağımın səbəbi kimi yalnız xuliqanlıq göstərilib. Istintaq zamanı məni casusluqda taqsırlandırdılar və 5 il müddətinə xüsusi təhlükəli ünsür kimi düşərgəyə göndərdilər. Mən indi bir daha bildirirəm ki, mənim heç bir taqsırım yox idi. Xahiş edirəm, Bağırovun göstərişi ilə mənə verdikləri vəhşicəsinə işgəncələrə görə Yemelyanov, Padarov və Kalinin kimi cəlladlar ən ciddi cəzaya layiq görülsünlər.
Şahid - Çuraşov Vasili İvanoviç
orqanlarında işləyib)
SUAL: Məhkəmə işlərinin saxtalaşdırılması və Azərbaycan DİN orqanlarında qeyri- qanuni istintaq metodları, üsulları barədə nə bilirsiniz?
CAVAB: 1936-38-ci illərdə mən “NKVD”-də əməliyyat müvəkkili işlədiyim vaxtlarda kütləvi həbslər həyata keçirilirdi. Bu həbslər müvafiq şəkildə yoxlanılmış materiallar əsasında yox, əksinə, dustaqların yoxlanılmamış ifadələri əsasında aparılırdı. Azərbaycan SSR “NKVD”-sində qabaqlar həbs olunmuş şəxslərin yoxlanılmamış ifadələri əsasında aparılan kütləvi həbslərlə yanaşı, istintaq zamanı dustaqların amansızcasına döyülməsi və qanunla qadağan edilmiş digər üsullar tətbiq edilirdi. Dustaqlara çox vaxt “stoyka”
28
üsulu, yəni onları bir neçə sutka boyu dindirmək və həmin müddətdə oturmağa qoymamaq tətbiq olunurdu. Bu üsulla dindirilən dustaqların qan dövranı pozulur, ayaqları şişib kündəyə dönürdü. Bu işgəncəyə çox az adam tab gətirirdi, çoxu huşunu itirib yıxılırdı. Müstəntiqlər bu qanunsuz üsulları tətbiq etməklə dustaqlardan özlərinə sərfəli olan yalan ifadələr almağa nail olur, sonra da bu yalan ifadələrdən günahsız adamların həbs olunması üçün istifadə edirdilər. Istintaq zamanı dustaqların hələ azadlıqda olan şəxslərin antisovet təşkilatının üzvü olması barədə ifadə verməsinə nail ola bilməyən müstəntiqlər pis işçi hesab olunurdu. “NKVD” işçilərinin bir yığıncağı yadıma düşür. Həmin yığıncaqda xalq komissarı Sumbatov az adam tutan işçilər barədə böyük bir nitqlə çıxış etdi. Sumbatov hansı üsulla alınmasından və həqiqətə nə qədər uyğun olub-olmamasından asılı olmayaraq dustaqlardan hələ azadlıqda olanlar barədə yalan ifadə almağı tələb edirdi. Dustaqların istintaqı barədə isə Sumbatov deyirdi ki, “NKVD” orqanları tərəfindən həbs edilmiş bütün dustaqlar xalq düşmənidirlər, onlardan cinayətkar əlaqələri barədə ifadəni hər hansı üsulla, istər qanuni, istərsə də qanunsuz yolla almaq zəruridir. 1938-ci ilin əvvəllərində mən işdən gecə saat ikidə çıxdım. Adətən əməliyyat işçiləri işdən səhərə yaxın çıxır və gündüz istirahət edirdilər. Mənim işdən “vaxtsız” getməyimdən xəbər tutan xalq komissarının müavini Borşev məni yanında çağırdı, layiqsiz sözlərlə təhqir edib bildirdi ki, mən şübhəli adama oxşayıram, çünki dustaqları gecə vaxtı dindirmirəm. Sonra Borşev dedi: “Gərək dustağı gecə flan-flan eləyəsən”. Mən Borşevin göstərişini o vaxt belə başa düşdüm ki, gecələr dustaqları sistematik şəkildə dindirməklə onları norma yuxudan məhrum eləməliyik. O vaxtlar həbslər bu qaydada rəsmiləşdirilirdi: əməliyyat işçisi dustqğın hələ azadlıqda olan şəxsin cinayətkar fəaliyyəti barədə ifadə verməsinə nail olandan sonra arayış tərtib edirdi. Həmin arayış barədə şöbə rəisinə məlumat verilirdi, o da həbs olunma barədə göstəriş verirdi. Alınmış ifadələrin doğru olub-olmaması yoxlanılırdı. Bundan sonra arayışa həbs barədə qərar da əlavə olunurdu. Şöbə müdiri həmin sənədləri mütləq xalq komissarına təqdim etməli idi. O da həbs barədə qərarı təsdiq edib orderi imzalayırdı. Kütləvi həbslər keçirilməsi barədə bu cür cinayətkar təcrübə Sumbatovun, Rayevin və Markaryanın xalq komissarı olduqları dövrdə geniş yayılmışdı.
SUAL: 1944-cü ildə Azərbaycan CM-nin 72-ci maddəsinin 2-ci bəndi ilə müqəssir bilinib həbs olunan Nəsirov Qulam Abasoviçin istintaq işi sizə məlumdumu?
CAVAB: Bəli, həmin işin təfərrüatı mənə məlumdur. O vaxtlar mən “NKVD”-də istintaq şöbəsinin müdiri idim. Nəsirovun işini aparan müstəntiqin adı isə yadımda deyil.
SUAL: Nəsirov nə ilə əlaqədar həbs olunmuşdu? CAVAB: Qulmaq Nəsirov dilinin bəlasına düşmüşdü. O deyirmiş ki, Mir Cəfər Bağırov özünü pis aparır, arvadlarla gəzir, işçiləri döyür.
SUAL: Nəsirovun Azərbaycan SSR CM-nin 72-ci maddəsi ilə həbs edilməsinə əsas var idimi?
CAVAB: Mən belə hesab edirəm ki, Nəsirovu həbs etməyə əsas yox idi və bu barədə Yemelyanova da məlumat vermişdim. Ancaq yemelyanov etiraz edib dedi: “Ona bir qədər əl gəzdirmək lazımdır”. Nəsirov öz ilkin ifadələrindən imtina edəndən sonra Yemelyanov mənim yanımda onu otağına çağırdı. (Dindirilmə protokollaşdırılmırdı). Yemelyanov Nəsirovdan tələb Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|