50
RİSKLƏRİ İDARƏETMƏ
Risklərin effektiv idarə edilməsi PAŞA Bankın
uğurlu fəaliyyəti üçün həyati əhəmiyyət kəsb
edir və bankın strateji prioritetlərindən biri kimi
qəbul edilir. PAŞA Bank risklərin idarə edilməsinin
bütün bank işçiləri arasında bərabər qaydada
bölüş-dürüldüyü məsuliyyətin olduğu güclü,
intizamlı, risklərin idarə edilməsi mədəniyyətinə
malikdir. Bu mədəniyyətin əsas aspekti biznes
seqmentləri, coğrafiyalar, məhsullar və sənayelər
üzrə şaxələndirməni təmin etməkdir.
PAŞA Bankın risklərin idarə edilməsi
funksiyası risklərin götürülməsi ilə bağlı
fəaliyyətlərin nəticələrinin Bankın strategiyasına
və risk iştahasına uyğun olmasını və səhmdarların
mənfəətini maksimuma çatdırmaq üçün risk və
mükafat arasında müvafiq tarazlığın olmasını
təmin etməkdir. Bankın müəssisə üzrə riskləri
idarə etmə çərçivəsi bu məqsədlərə nail olmaq
üçün təməli təmin edir. Bu çərçivənin Bankın
fəaliyyət göstərdiyi yerli bazarın çağırışlarına və
tələblərinə, o cümlədən tənzimləyici standartlara
və sənaye üzrə ən yaxşı təcrübələrə uyğun
olmasını təmin etmək üçün o, mütəmadi olaraq
qiymətləndirilir.
2016 fiskal ili ərzində PAŞA Bankın
riskləri idarəetmə komandası diqqəti Bankın
risk əsaslı yanaşmasını əhəmiyyətli dərəcədə
möhkəmləndirmiş xüsusi əhəmiyyət kəsb edən
layihələrin icrasına yönəltmişdir və bu layihələr il
ərzində uğurla həyata keçirilmişdir.
Bu əhəmiyyətli layihələr sırasına portfelin
daha yaxşı idarə edilməsinə dair qərarların
qəbul edilməsi üçün təfərrüatlı sənaye üzrə
təhlillərin aparılması, Bankın özünün ekonometrik
modelinin qurulması, kredit reytinqi modelinin
yaradılması, öncə nail olunmuş məqsədləri əks
etdirmək üçün kredit siklinin yenidən nəzərdən
keçirilməsi və risklə bağlı investisiyaları idarə
etmək üçün modelin təqdim edilməsi daxildir.
Sənaye üzrə təhlillərin aparılması layihəsi
Sənaye üzrə təhlillərin aparılması
layihəsi çərçivəsində Bank yeni Sənaye üzrə
təsnifatlaşdırma təlimatlarına uyğun olaraq
kredit portfelini yenidən təsnifatlaşdırmışdır.
Kredit portfeli yeni sənaye seqmentasiyası
əsasında sınaqdan keçirilmişdir, müvafiq olaraq
hər bir sənaye üzrə Moody’s qlobal PD şkalası
ilə sınaqdan keçirilmiş defolt reytinqinin tarixi
ehtimal dərəcəsi müəyyən edilmişdir.
PAŞA Holdinq tərəfindən yaradılmış yeni
LLA modelinin (kredit itkisi təhlilçisi) Bank üçün
tətbiq edilmə potensialı sınaqdan keçirilmişdir.
Kredit portfeli 2015-ci və 2016-cı illərin sonları
üzrə sınaqdan keçirilmişdir.
Paralel olaraq Risk bloku sənaye təsirinə
məruz qalmadan qorunmaq üçün müvafiq
modeli qurmuşdur. Müvafiq olaraq qorumaq
mexanizmləri müsbət/mənfi fəaliyyət göstəriciləri
olan sənayelərin yüklənməsi və ya yükünün
azaldılması vasitəsilə qurulmuşdur.
Bundan başqa, Risk MİS komandası Risk
komandası adından hesabatları (sənaye üzrə
fəaliyyətə dair hesabatlar, Risk idarə etmə
komitəsi üçün hesabatlar) hazırlamaq üçün
yaradılmışdır. Növbəti addım 2016-cı ilin
sonunadək həyata keçiriləcək proseslərin
avtomatlaşdırılmasıdır.
2016-cı ildə Risk bloku PAŞA Bankın iri
miqyaslı stress testini həyata keçirmişdir və
uzun müddətli perspektivdə Bankın dayanıqlı
likvidliyini/ödəmə bacarığını və kapital mövqeyini
təsdiq edən əhatəli Stress test hesabatını
hazırlamışdır.
PAŞA Bankın Riskləri idarəetmə funksiyası risklərin götürülməsi
ilə bağlı tədbirlərin Bankın strategiya və risk iştahasına uyğun
olmasını və səhmdarların mənfəətini maksimuma çatdırmaq
üçün risk və mükafat arasında müvafiq tarazlığın olmasını təmin
etməyi hədəfləyir.
52
RİSKLƏRİ İDARƏETMƏ
Makro-tədqiqat layihəsi:
Makro-tədqiqat layihəsinin bir hissəsi olaraq
bank mənfəət əyrisini proqnozlaşdırmaq üçün
ilkin modeli yaratmış və həyata keçirmişdir.
Hazırkı yanaşma kredit məhsullarının qiymətinin
müəyyən edilməsi üçün əsas və daha mürəkkəb
mənfəət əyrisinin proqnozlaşdırılması modeli
üçün əlaqələndirici aspekt olacaq. Nəticədə
model qurulmuşdur və Risk komandası
mənfəət əyrisinin dəyişmə meylini uğurla
proqnozlaşdırmışdır.
Bununla yanaşı, Bank mürəkkəb dinamik
makro-modeli də inteqrasiya etmişdir.
Modelin nəticəsi idiosinkratik modellərin
hazırlanmasında, büdcə prosesində və
strategiyanın formalaşdırılmasında istifadə
edilmişdir. Hazırkı stress test yanaşması makro-
modellərə əsaslanır.
Risklərin idarə edilməsi komandası
portfelin daha yaxşı təhlili üçün makro-tədqiqat
hesabatlarını hazırlamışdır və bu, 2016-cı ilin ən
önəmli nailiyyətlərindən olmuşdur. Bu makro
hesabatlar riskli qərarları daha yaxşı təhlil etmək
və minimallaşdırmaq üçün rəhbərliyi makro
meylləri/şəraitləri proqnozlaşdırmaqda və
qiymətləndirməkdə istiqamətləndirir.
Idiosinkratik modellər
PAŞA Bankın riskləri idarə etmə üsullarına
modellərin istifadə edilməsi və stress testlər
daxildir. Bank modelləri əməliyyatların qiymətinin,
risklərə məruz qalmanın, kredit riski reytinqinin
və parametrlərin, iqtisadi və tənzimləmə
kapitalının müəyyən edilməsi kimi çeşidli
səbəblər üçün istifadə edir. Kəmiyyət ilə bağlı risk
metodologiyaları və modelləri güclü idarəçilik
çərçivəsi ilə tarazlaşdırılır və əsaslı və səriştəli
mühakimənin irəli sürülməsini nəzərdə tutur.
Modellərin hazırlanması, müstəqil təhlili və təsdiqi
münasib olduğu hallarda kredit komitələrinin
nəzarəti kimi rəsmi qaydalara uyğun aparılır. Risk
bloku tərəfindən hazırlanmış yeni yanaşmanın
modelləşdirilməsi mikro meyllərdə, müxtəlif
makro şoklara mikro həssaslıq kimi müxtəlif
ssenarilərin qiymətləndirilməsinə imkan verən
risk əsaslı qiy- mətin müəyyən edilməsi və stress
test alətlərini təmin edir.
Kredit sikli
2016-cı ildə Bankın əsas vəzifələrinə öncə
əldə edilmiş məqsədləri əks etdirmək üçün
kredit siklini təhlil etmək daxil idi. Makro/mikro
modelləşdirməni və çərçivəni dəqiqləşdirdikdən
sonra Bank Risk bloku tərəfindən hazırlanmış və
tövsiyə olunan yeni modelləşdirmə yanaşması
əsasında zəif məqamları aşkarlamaq üçün kredit
siklini təhlil etməyə başladı.
İnvestisiya riskinin idarə edilməsi
Risk bloku həmçinin il ərzində investisiya
matriksini qurmuşdur. Matriks, çərçivə və
təsvir mürəkkəb maliyyə alətlərini potensial
risklər üzrə qiymətləndirmək üçün hər birini
sadə komponentlərə bölməklə onlarla bağlı
riskləri təhlil edəcək, müəyyən edəcək və
qiymətləndirəcək.
Əməliyyatla bağlı risklərin idarə edilməsi:
PAŞA Bankın Əməliyyatla bağlı risklərin
idarə edilməsi çərçivəsi Bankın fəaliyyəti ilə
bağlı əməliyyat risklərini müəyyən etmək,
qiymətləndirmək, nəzarət etmək, qarşısını
almaq və bu barədə hesabat vermək üçün
vahid yanaşmanı müəyyən edir. 2016-cı ildə
Bankın əməliyyat risklərinin idarə edilməsi
komandası əməliyyatla bağlı riskləri müəyyən
etmək və qiymətləndirmək üçün əhəmiyyətli
sövdələşmələri və prosesləri təhlil etmişdir. İl
ərzində əməliyyat riskləri komandasının əldə
etdiyi əhəmiyyətli nailiyyətlərdən biri risk
kataloqunun yaradılması olmuşdur.