3 I. Bob. Adabiyotlar sharhi

27
29
Molekulyar formulasi	C12H13N2OBr	C12H11N2OBr
Mr/gmol-1	281.14	279.13
Singoniya	Monoklinik	Monoklinik
Harorat, K	300(1)	294(3)
Tulqin uzunligi	0.71073	P21/c
Tarmoqlangan guruh	P 21/c	4
Z	4	6.9920(14)
A, Å	11.246(7)	10.076(2)
B, Å	10.218(10)	15.495(3)
c, Å	10.743(8)	90.00
	90.00	90.40(3)
	112.57(5)	90.00
	90.00	1091.6(4)
V, Å^3	1140.0(16)	1.699
r, г/см^3	1.638	0.70x0.50x0.40
Kristall ulchami (mm)	0.60х0.25x0.10	5.2459.99^о
Skaner qilish sohasi 2(	1.96£q£26.0^о	4.960
mexp (см^-1)	3.585	1619
Indeks oralig‘i	0£h£13, -12£k£0, -13£l£12	1449
Urilish soni.	2242	0.0390(0.0408)
Urilish soni I>2((I) bilan	1631	0.1003(0.1022)
R1 (I>2s(I) ва умумий)	0.0531 (0.0876)	1.106
wR2	0.0845 (0.0983)	0.325 и -0.654
GOOF	1.189
Piklar farqi EP (e.Å-3)	0.312 и –0.362
CCDC	709176

3.1. Sedimentatsiya usuli bilan neft tarkibida moddalarni
ajratish.
Bu usul ba’zan gidravik usul deb ham ataladi. Bu zarrachalarning suyuqlikda har-xil tezlik bilan cho‘kishi natijasida ularning donadorligini aniqlashning bir necha turlari mavjud.
1. Turg‘un holatdagi suyuqlikda aniqlash (Stoks, Fadeyev-Vilyams, Sabanin, Osbori va AzNII usullari).
2. Oqar holatdagi suyuqlikda aniqlash (Konitskiy, CHyone, Gilgard usullari).
Uzluksiz ravishda har-xil chuqurlikdan namunalar olib, ularning og‘irligini, gidrostatik bosimini aniqlash usuli. Bu usullar ichida keng tarqalgani turg‘un holatdagi suyuqlikdagi donadorlikni aniqlash usullaridir.
Bu usul birinchi marta ingliz olimi Stoks qo‘llagan. Zarrachalarning cho‘kish tezligi Stoks tenglamasi orqali qo‘yidagicha aniqlandi:
Sedimentatsiya usuli bilan aniqlash uchun juda ko‘p turdagi asboblar bor. Bular ichida eng soddasi Figurovskiy tarozisidir. (1.3,b-rasm). Fugarovskiy tarozisi shisha tayoqcha (1), ipga (2) osilgan shisha laplak (disk) (4), silindrik idish (3) va o‘lchov mikroskopidan (5) iborat. Silindrik idishga (3) yaxshilab aralashtirilgan suspenziya holatidagi suyuqlik quyiladi. Suspenziyada kattaligi 1mkm dan 50 mkm gacha bo‘lgan tog‘ jinsi zarrachalari erkin holda suzib yuradi. Suspenziya silindrik idishga quyilishidan oldin og‘irligi o‘lchanadi. Suspenziya biroz vaqt o‘tgach, avval kattaroq, so‘ngra esa, maydaroq zarrachalar asta-sekin cho‘ka boshlaydi. Ularning og‘irligi ortib borib, ipning (2) tortilish tarangligi ortadi va shisha tayoqcha (1) egilishi mikroskop o‘lchagichda (5) qayd qilindi.
Tayoqchaning egilishida vaqt va og‘irlik qayd qilinib borilishi donadorligi aniqlandi.
Olingan ma’lumotlar jadval yoki grafik holda tahlil qilinishi mumkin. Tog‘ jinsining umumiy zarrachalari og‘irligini, ularning diametri orqali bog‘liqligini yarim logarifmik tasvirga tushirilsa, grafikda uchta xarakterli nuqta tashlanadi. (1.4,1.5-rasmlar).

Bu yerdagi ikkinchi nuqta d60, tog‘ jinsi tarkibida zarrachalarning diametri sifrdan shu diametrgacha bo‘lgan miqdori umumiy massaning 60%ni tashkil qiluvchi nuqtani bildiradi. Birinchi d90 va uchunchi d10 nuqtalar esa mos ravishda xuddi ana shunday diametrlarining 90 va 10% massasini tashkil qiluvchi nuqtalardir. Sedimentatsiya usuli bilan tog‘ jinslarining tarkibini o‘rganish ko‘proq ular zarrachalarning diametri 0,1-50mkm gacha bo‘lganda qo‘llaniladi.

Sedimentatsiya usuli bilan tog‘ jinslarining tarkibi aniqlanganda quydagi natijalar olingan bo‘lsi:
Bu tajribada d10 – diametri 10 mkm bilan tugagan nuqtaga, d60 –diametri 30 mkm bilan tugagan nuqtaga va d90 – diametri 40 mkm bilan tugagan nuqtaga to‘g‘ri keladi.
Tog‘jinslarining har turliligini xarakterlash uchun odatda d60 va d10 nuqtalarning nisbati olinadi.

d₆₀

YA’ni: n = ------
d₁₀

Bu yerda: n-tog‘ jinslarining tarkibi har xilligini ko‘rsatuvchi koeffitsent.

Odatda, neft va gaz qatlamlari uchun 1,1dan -20 gacha o‘zgarishi mumkin. Ana shu koeffitsiyentning katta-kichikligiga qarab quduqlar ostiga o‘rnatiladigan filtrlar (sizg‘ich) tanlanadi.РАСМ