|
51. Böyük Britaniya E. Bleerin Baş nazir olduğu dövrdə: daxili və xarici siyasəti. Olster problemi və onun həlli istiqamətində görülən tədbirlər-cı il Macarıstan, 1968-ci il Çexoslavakiyada “Praqa baharı”,1980-ci il Polşa hadisələri və 1989-cu il ”Məxməri İnqilabları
|
səhifə | 7/11 | tarix | 30.05.2023 | ölçüsü | 32,91 Kb. | | #114146 |
| muasir son 1057.1956-cı il Macarıstan, 1968-ci il Çexoslavakiyada “Praqa baharı”,1980-ci il Polşa hadisələri və 1989-cu il ”Məxməri İnqilabları
1956-cı il Macarıstan-1953-cü ilə qədər Macarıstanda Zəhmətkeşlər Partiyasının lideri olan Rakoşinin şəxsiyyətinə pərəstiş hökm sürürdü. 1953-cü ildə Macarıstanda hökumətə başçılıq edən İmre Nad azad fikirlilik tərəfdarı olduğuna görə 1955-ci ildə vəzifəsindən azad edildi. Stalinin ölümündən sonra demokratiyanın SSRİ-də nisbətən genişlənməsi 1956-cı ilin oktyabrında Macarıstanda da sosializmə qarşı hərəkatın baş verməsinə səbəb oldu. İmre Nad 1956-cı il oktyabrın 23-də hökumətə qayıtdı. O, ölkədə çoxpartiyalılığa yol verildiyi, Macarıstan Zəhmətkeşlər partiyasının buraxılması, birpartiyalı sistemin ləğv edilməsi barədə qərar qəbul edildi. Lakin bu, SSRİ rəhbərliyi tərəfindən oktyabrın 30-da «əks-inqilabi qiyam» kimi qeyd olundu. Macarıstan Varşava müqaviləsindən mühazirə Mustafayevanındır çıxdığını bildirdi. Noyabrın 1-də İmre Nad tələb etdi ki, Sovet qoşunları Macarıstandan çıxarılsın. SSRİ bununla razılaşmadı. Noyabrın 4-də Macarıstana sovet tankları yeridildi və Macarıstanda azad fikirliliyə son qoyuldu. İmre Nad edam edildi. 1956-cı ildən 1988-ci ilə qədər Macarıstanda hakimiyyətə Y.Kadar başçılıq etdi. Onun şüarı belə idi: «Kim bizimlədirsə, biz onunlayıq!»
1968-ci ildə Çexoslovakiyada “Praqa baharı”-1968-ci ildə Çexoslovakiyada hakimiyyətə Aleksandr Dubçek gəldi. O hakimiyyətə gələn kimi partiyanın rəhbər roluna qarşı çıxdı. Dövlət təhlükəsizlik orqanlarını tənqid etdi. Çoxpartiyalılıq və əqidə azadlığı tərəfdarı olduğunu bildirdi. Onun bu ideyaları «Fəaliyyət proqramı» adlı sənəddə öz əksini tapdı. Lakin SSRİ Dubçekin hərəkətini anti-sosialist hərəkət kimi qiymətləndirərək onun oğurlanmasını və Moskvaya gətirilməsini təşkil etdi. Çexoslovakiya hadisələri ilə əlaqədar 1968-ci il avqustun 5-də Bratislavada xüsusi müşavirə çağırıldı. 1968-ci il avqustun 21-də isə SSRİ və Varşava mühazirə Mustafayevanındır müqaviləsinin iştirakçısı olan 5 dövlətin (Rumıniyadan başqa) qoşunları oraya daxil oldu. Qərb dövlətlərinin hazırladığı «Zefir» əməliyyatı baş tutmadı. Hadisələrin qarşısı alındı. Çexoslovakiya hadisələri tarixə «Praqa baharı» kimi daxil oldu. SSRİ Çexoslovakiyada hakimiyyətə Qustav Qusakı gətirdi.
Dostları ilə paylaş: |
|
|