A f s e a fəLSƏFƏ

Elmşünaslıq 
 
liyi tibbi olaraq müalic
ə  etmişdir.  İbn  Sina  emosiyalar  və  fiziki vəziyyət 
arasında əlaqənin mövcudluğundan bəhs etmiş və musiqinin xəstələrdə fizi-
ki v
ə  psixoloji effektə  sahib  olduğunu  vurğulamışdır.  Eyni  zamanda  bəzi 
müt
əfəkkirlərə  görə, Freydin seksual travmaya əsaslanan psixoanalizi 
Bruerd
ən əvvəl İbn Sina tərəfindən eşq müalicəsində tətbiq edilmişdir. Buna 
əlavə olaraq, uşaq psixologiyası və psixiatriyası haqqında böyük mütəfəkki-
rin çox qiym
ətli düşüncələri də mövcud olmuşdur [17, s.15; 14, s.  37]. 
Burada n
əticə  etibarilə  qeyd etmək  lazımdır  ki,  İbn  Sina ilə  əlaqəli 
aparılan tədqiqatlarda nüfuz sahibi olan bir çox elm xadimlərinin  də doğru 
olaraq qeyd etdiyi kimi, İbn Sina nailiyyətinin əsas səbəblərindən biri onun 
elmi düşüncəsində məhz tibbi, fəlsəfi və dini düşüncələrin müvəffəqiyyətli 
kombinasiya
sına  nail  olması  idi.  Belə  ki, onun təlimi  həm islam fəlsəfəsi, 
h
əm psixologiya, həm də tibb ilə əlaqəli zəngin bilgisinin nəticəsi idi. 
 
 
Ədəbiyyat
 
 
1. Mustafa Yıldız, “İbn Sina`nın Kutsal Akıl Öğretisi”, İslami Araştırmalar, 
cilt-
21, sayı-2, 2010 
2. Mehm
et  Bayrakdar,  “İbn  Sinâ’da  Varlık,  Varoluşun  Sebebi  ve  Varlığın 
Delili Olarak Aşk”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ankara, 1985, 
cilt: XXVII 
3. 
Ömer  Mahir  Alper,  “İbn  Sina”,  TDV  İslam  Ansiklopedisi,  cild:  XX, 
İstanbul  
4.  Arslan  Terzioğlu,  “İbn  Sina”,  TDV  İslam  Ansiklopedisi,  cild:  XX, 
İstanbul 
5. David W. Tschanz, MSPH, PhD (August 2003). "Arab Roots of European 
Medicine", 
Heart Views 
4, (
http://www.hmc.org.qa/hmc/heartviews/h-v-
v4%20n2/9.htm
) 
6. ed: Nuray Serter, Mikrobioloji
, Eskişehir, 1996 
7.  (
http://www.unani.com/avicenna%20story%203.htm
) “The Canon of 
Medicine”, Unani Origins, Avicenna 
8. Nizami Aruzi, 
Tıb İlmi ve Meşhur Hekimlerin Mahareti, terc. Abdülbaki 
Gölpınarlı, İstanbul, 1936 
9.  Hidayet  Peker,  “İbn  Sinanın  Bilimler  Sınıflaması”,  Uludağ  Universitesi 
İlahiyyat Fakültesi Dergisi, S.9, C.9, 2000 
10. Lenn Evan Goodman, Avicenna, Routledge, London, 1992 
11. İbrahim Hakkı Aydın, “Filosof İbn Sina ve Modern Norolojik Bilimler”, 
Ataturk Universitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:11, Erzurum, 1993 
 
- 131 - 

---

F
əlsəfə və sosial-siyasi elmlər – 2010, № 2 
 
 
12.  Chehade, Abdul-Kerim, “Physician Avicenna”, t
əc: Receb Duran, İbn 
Türk, Harezmi, al-Farabi, Beyruni ve 
İbn Sina ile ilgili Uluslararası Simpozyum 
Bildirisi, Ankara, 1990 
13. Hüseyin Peker, Din Psikolojisi
, İstanbul, 2008 
14. Hayati Hökelekli, Din Psikolojisi, TDV, Ankara, 2001 
15. Dimitri Gutas, “İbn Sina Felsefesinde Hayal Oluşturucu Güç ve Aşkın 
Bilgi”, çev: Cüneyt Kaya, 
M.Ü.İlahiyat Fakültesi Dergisi, 35, (2008/2) 
16. Doğan Cüceloğlu, İnsan ve Davranışı: Psikolojinin Temel Kavramları, 
İstanbul, 1997 
17. Berrin Gürkan, 
İbn Sina Felsefesinde İrade, İstanbul, 2006 
18. Fahreddin Gökay, “Psikoloji Tarihinde İbn Sina”, Ibn Sina, Istanbul-
1937 
 
 
The role of Avicenna 
in the formation of medicine and psychology 
(summary) 
 
This paper begin with short history of Avicenna`s life, about his famous 
medical works. It draws his medical discoveries. In this paper was illustrated his 
psychological and medical thoughts, and was given some references from his two 
books, which are the most important primary source in the history of medicine. It is 
noteworthy that some authoritative scientist’s point of view the secret of 
Avicenna`s success is that he combined religion, philosophy and medicine. 
 
Key words
: Avicenna, medicine, philosophy, sense, organism, love, disease. 
 
 
Заслуги Ибн Сины  
в формировании медицины и психологии  
(
резюме) 
 
В статье на примере двух произведений Ибн Сины, имеющих сущест-
венное значение как с философской, так и с медицинской точек зрения,   да-
ется краткий анализ его философских взглядов, излагается суть разработан-
ных им в медицине новых методов. Опираясь на исследования жизни и твор-
чества Ибн Сины, автор одновременно обосновывает  мысль о том, что  сис-
тема взглядов Ибн Сины представляет собой синтез философии, психологии 
и медицины. 
 
Ключевые  слова
: 
Авиценна,  медицина,  философия,  чувства, 
организм, любовь, болезнь. 
 
- 132 - 

---

Elmşünaslıq 
 
 
 
 
Tıp ve psikolojinin şekillenmesinde 
Ibn Sina
`nın rolu 
(özet) 
 
Makalede  ilk  once  k
ısaca  İbn  Sina`nın  hayatında  önemli  hadiselerden, 
etkilendi
ği  felsefi  düşüncelerden  bahs  edilmişdir.  Felsefi  ve  özellikle  de  tıbbî 
bak
ımdan  önem  arz  eden  iki  eseri  ele  alınmıştır.  Makalede  İbn  Sina  ile  ilgili 
ara
ştırmalardan örnekler vererek, onun tip tarihinde ortaya koyduğu yeni metodlar 
izah edilmi
şdir. Aynı zamanda onun düşünce sisteminin felsefe, psikoloji, tıp kimi 
ilimlerin sentezinden olu
ştuğu fikri makalenin odak noktasını teşkil etmiştir. 
 
Anahtar kelimeler
: 
Ibn  Sina,  tıp,  felsefe,  hisler,  orqanizm,  aşk,  hastalık.
 
- 133 - 

---