A f s e a fəLSƏFƏ
Yüklə 5,4 Kb. Pdf görüntüsü
|
T ərcümələr qalib ə oxşamaq və qaliblə eyni dinə qulluq etmək hər bir kəs üçün cəlbedici göründüyünd ən, hazırda insanların dinlərini dəyişməsi üçün zəmin də mövcuddur. Bu fikir v ə düşüncələrdən sonra ilk ağlıma gələn o oldu ki, təfsirçi, şübhəsiz ki, müsəlmanların tənəzzülünə və fəlakət halına düşmələrinə s əbəbin məhz onların dini olduğuna, dinlərini tərk edərlərsə, əvvəlki şərəf v ə qüdrətlərini bərpa edəcəklərinə inanır. Odur ki, o, bu inancları aradan götürm əyə çalışır və öz niyyətinə görə bağışlana bilər. Bununla bel ə, bir qədər də götür-qoy etdikdən sonra öz-özümə dedim ki, axı yəhudilər eyni inanclar sayəsində quldarlığın həqarətindən fironluğa q ədər yüksələ və Fələstindəki tiranların təkəbbürünü toza çevirə bildilər. M əgər təfsirçi bu barədə eşitməyibmi? Ərəbistan yarımadasının səhralarında yaşayan ərəblər həmin bu inanc- la rın köməyi ilə qudrət, sivilizasiya, bilik, sənətkarlıq, kənd təsərrüfatı və ti- car ətdə bütün dünyanın ağasına çevrildilər. Avropalılar həmin müsəlman ərəblərdən öz ustadları kimi bəhs edirlər. Bu fakt təfsirçinin qulağına çatmayıbmı? Əlbəttə, çatmamış deyil. Bu doğru inancların böyük təsirləri və onların davamçıları barədə dü- şündükdən sonra, batil inancların davamçılarına da nəzər saldım. Hinduslar sivilizasiya qanunlarında, elmdə, bilikdə, müxtəlif sənət sahələrində tərəqqi etdikl əri zaman minlərlə tanrıya və bütə sitayiş edirdilər. Təfsirçi də bunu bilm əmiş deyil. Misirlilər sivilizasiyanın, elmin, istehsal sahələrinin bünöv- r əsini qoyduqları, yunanlara müəllimlik etdikləri zamanlarda bütlərə, inəklə- r ə, itlərə və pişiklərə tapınırdılar. Şübhəsiz, təfsirçi də bunu bilir. Gildanilər 1 r əsədxanalar qurduqları, astronomik cihazlar icad etdikləri, möhtəşəm qəsr- l ər ucaltdıqları və kənd təsərrüfatı elmi barədə kitablar yazdıqları dövrdə ul- duz lara sitayiş edirdilər. Bu fakt təfsirçidən gizli deyil. Finikiyalılar quruda v ə suda istehsal və ticarətin çiçəklənməsinə səbəb olduqları, Britaniya, İs- pan iya, Yunanıstan ərazilərində koloniyalar saldıqları zaman öz uşaqlarını bütl ərə qurban verirdilər. Bu da təfsirçiyə məlumdur. Yunanlar dünyaya ağalıq etdikləri, bəşəriyyətə böyük dühalar və gör- k əmli filosoflar bəxş etdikləri vaxtlarda yüzlərlə tanrıya və minlərlə dini mövhumata inanırdılar. Təfsirçi də bunu bilir. Farslar Kaşğar ərazisindən İs- tan bulun hüdudlarına qədər olan ərazilərə hakimlik etdikləri və sivilizasiya- 1 Q ədim Babilistan sakinləri – Q.M. - 199 - F əlsəfə və sosial-siyasi elmlər – 2010, № 2 da onlara r əqib olmadığı bir dövrdə qəlblərində min cür cəfəngiyyat bəslə- yirdil ər. Əlbəttə ki, təfsirçi bütün bunları xatırlayır. Müasir xristianlar Üç üqnum, xaç, dirilm ə, xaç suyuna salma, məhşər, tövbə və yevxaristiya 1 kimi şeylərə inana-inana öz üstün mövqelərini möhkəmləndirmiş, elm, bilik və s ənaye sahələrində tərəqqiyə nail olmuş və sivilizasiyanın zirvəsinə yüksəl- mişlər. Onların əksəriyyəti, malik olduqları bütün elm və biliklərə baxma- yaraq, h ələ də eyni inanclara sadiqdirlər. Təfsirçi bunu çox gözəl bilir. Bütün bu m əsələləri götür-qoy etdikdən sonra anladım ki, təfsirçi heç bir z aman doğru inanclara iman gətirmənin müsəlmanların tənəzzülünə gəti- rib çıxarması fikrində olmamışdır. Belə ki, dini inanclar, istər doğru olsun, ist ərsə də batil, elmin nailiyyətlərini, yaşam vasitəsi əldə edilməsini və nor- mal sivilizasiyanın tərəqqisini qadağan etmədikcə, heç bir şəkildə siviliza- siya v ə dünyəvi tərəqqi ilə ziddiyyət təşkil edə bilməz. İnanmıram ki, dün- ya da bu şeyləri qadağan edən din tapılsın, yuxarda qeyd edilənlər də bunu aydın göstərir. Üstəlik, mən deyərdim ki, imanın azlığı yalnız sivil həyatda qa rışıqlığa və mənəviyyatsızlığa, təhlükəyə səbəb olur. Düşünün – bu Nihilizmdir! ∗ Əgər imanın azlığı insanların tərəqqisinə səbəb olsaydı, o zaman cahiliyy ət dövrünün ərəbləri sivilizasiyada hamıdan üstün olmalı idilər. Belə ki, onlar əsasən materialist yolun davamçıları idilər və bu səbəbdən də ucadan dey ərdilər: “Uşaqlıq 2 bizi qabağa itələyir, yer bizi udur və yalnız zaman bizi m əhv edir”. Onlar həmçinin bir qayda olaraq təkrarlayardılar: “Çürümüş sümükləri kim dirildə bilər?!” 3 . H ərçənd onlar vəhşi heyvanlar kimi, ən qatı cahillik içində həyat sürürdülər. Bütün bu düşüncə və fərziyyələrdən sonra mən bu təfsirçinin nə isla- hat çı olmadığını, nə də onun təfsirinin heç də müsəlmanların durumunu yax- şılaşdırmaq və təhsilini artırmaq məqsədilə qələmə alınmadığını yaxşı anla- dım. Əksinə, bu təfsirçi və bu təfsir hazırkı dövrdə İslam ümməti üçün in- sana z əif və taqətsiz olduğu zaman yoluxan qorxulu və təhlükəli xəstəliklər 1 Xristianlığın əsas ayinlərindən biridir. Dadma ayini də demək olar, çünki bu ayin zamanı dindarlar guya İsanın bədəninin və qanının təcəssüm etdiyi çörək və şərab dadır, bunun vasit əsilə İsaya qovuşacaqlarına inanırlar – Q.M. ∗ Orijinalda ingilis dilind ədir. 2 Ana b ətni, balalıq mənasındadır – Q.M. 3 Quran, 36:78 - 200 - Yüklə 5,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|