A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər

 533 

düşünürdü. Düşünürdü ki, dünya çox gidi dünyadır. Onun 

fərmanları gör nə qədər adamı xoşbəxt edib, padşahın özüyçün 

isə bu qadağalar əziyyətdir, çətinlikdir. Bütün qadağaları yadda 

saxlamaq yaman dərddir. İllah da padşahın özüyçün. 

Padşah burda qalsın, sizə kimdən deyim, baş vəzirdən. 

Günlərin bir günündə baş  vəzir padşahın yanına iri bir 

müçrü gətirdi. Mücrü dolu material idi. Baş  vəzir o biri 

vəzirlərin qanunu pozmalarına aid sənədlər gətirmişdi. Padşah 

dəhşətə  gəldi — burda nələr yox idi?! Maqnitofon lentinə 

vəzirlərdən birinin səsi yazılmışdı — gecə vaxtı arvadıyla 

söhbətdə o yasaq hərfli sözlər deyirdi. Mixəyi deyil, yaşıl 

yarpaqlı budaq — bu budaq vəzirlərin birinin həyətlərindəki 

ağacın budağıdır. Fotolardan biri başqa bir vəzirin uzun 

hörüklü qızının şəkli idi. Və nəhayət, xüsusi gizli cihazla ikinci 

vəzirin sayıqlamaları yazılmışdı — aydın məsələ idi ki, 

sayıqlayırdısa, deməli yatıbmış, hətta yuxu da görürmüş, 

yaramaz, özü də haçan — şənbə günü. 

Padşahın dili-dodağı  əsirdi. O çox kövrək və  dəymədüşər 

padşah idi. 

—Neyləyək bunlara, bu qanunu pozanlara? — deyə padşah 

həyəcanla soruşdu. 

Baş  vəzir xoş  və mehriban səslə: — Padşah sağ olsun — 

dedi — hələlik, əvvəl–əvvəl tutaq basaq. Dalısına baxarıq. 

—Hara basaq? 

—Məhbəsə — deyə vəzir həlim və yavaş səslə cavab verdi. 

Padşah: 

–Axı bizim məmləkətdə məhbəs yoxdur — dedi. Vəzir daha 

da incə və yumşaq səslə: 

–Yoxdur, tikərik —dedi. 

Padşah fikrə getdi, sonra dedi: 

–Onda  ən yaxşı memarlara tapşırın. Müasir üslubda, 

yaraşıqlı, sadə və dəbdəbəli olsun. 

Vəzir: 

–Ən yaxşı layihə üçün müsabiqə elan edirik —dedi. 

---

 534 

Padşah: 

–Bina  əzəmətli, təntənəli və möhkəm tikilməlidir — dedi. 

—Biz gələcəyi də nəzərdə tutmalıyıq. Yalnız indiki nəsillərçün 

deyil, gələcək nəsillərçün də tikməliyik. 

105 layihədən biri bəyənildi. Qısa müddətdə möhtəşəm və 

geniş bir imarət ucaldıldı.  İmarət nə imarət, ayağı  dəryadan, 

başı göydə buluddan nəm çəkir, bir kərpici qızıl, bir kərpici 

gümüşdən, adam baxanda gözü qamaşır. Məhbəs elə yaraşıqlı 

idi ki, adamlar qəsdən qanunu pozurdular — təki ora düşsünlər. 

Tezliklə  məhbəs zığ verincə doldu və heç bir cinayətlə ora 

düşmək mümkün olmadı. Tək–tük zirəklər rüşvətlə, tanışlıqla 

bir-iki gecəliyə 98-99-cu mərtəbələrdəki kameralara düşə 

bilirdilər. 

1000-ci məhbus-baş vəzirin gözəl və gənc bibisi qızı—Miss 

Məhbəs e'lan edildi. Padşah şəxsən onu öpdü və biləyinə zərli 

qolbaq-buxov taxdı. 

Baş  vəzir özü də  Məhbəsdə özüyçün yeddi kameralıq bir 

mənzil qapışdırmışdı. Pəncərəsindən gözəl mənzərə açılırdı: 

dəniz görünürdü. Bilmirəm hansı dəniz — ya Qırmızı dəniz, ya 

Sarı dəniz... 

Sözün doğrusu, padşahın özünün də bu məhbəsdə gözü 

vardı. Bir ara istəyirdi ora köçsün. Sonra fikirləşdi ki, qonşu 

məmləkətlərdə bu hərəkəti düzgün qiymətləndirməzlər. 

Padşah yata bilmirdi ki, bilmirdi. Yaman ürəyi darıxırdı. 

Heç aram tapa bilmirdi. İcazə verilməli nə vardısa icazə 

verilmişdi, qadağan olunmalı  nə vardısa qadağan olunmuşdu. 

Padşaha bircə düşünmək qalırdı. O da elə hey fikir çəkirdi. 

Yenə  dərin düşüncələrə dalmışdı ki, nagahan başına iki fikir 

gəldi. Həm də bu iki fikir bir-biriylə həmqafiyə idi. Padşah lap 

mat-məəttəl qaldı, bir az da düşündü və bu iki qafiyə fikrə 

üçüncü bir qafiyə fikir də tapdı. Belə olan surətdə qərara gəldi 

ki, bütün fikirlərini qafiyələsin. Padşah bu işə elə uydu ki, 

uzun-uzadı bir şe'r yazdı.  Şe'ri bitirəndə isə  əvvəlki fikirlərini 

unutdu və başa düşdü ki, fikir əsas deyil, əsas qafiyə və şe'rdir. 

---

 535 

Əslinə baxanda şe'r yazmaq dünyada ən vacib işdir, padşahlıq, 

taxt-tac-flan isə bir qoz. Bu fikrə gəlib padşah düz beş yüz əlli 

beş  şer yazdı.  İndi padşah qəti yəqin eləmişdi ki, bu dünyaya 

padşahlıq etməkçün yox, şe'r yazmaqçün gəlib. İstədi səhər bu 

barədə bütün məmləkətə car çəksin. Ancaq o başdannan belə 

bir fikrə  gəldi ki, car çəkmək-flan lazım deyil, bu barədə 

hamıya, illah da baş vəzirə demək də vacib deyil, lazım deyil 

və  hətta təhlükəlidir. Padşah belə  qərara gəldi ki, mənim 

padşahlığım gərək  şairliyimə mane olmasın,  şairliyim də 

padşahlığıma. O çox ayıq padşah idi. 

Amma hər bir şairin də, hər bir padşah kimi gərək camaatı, 

kütləsi olsun. Padşah  şerlərini saray şairlərinə oxumaq 

istəmirdi. Onlara inanmırdı. Bir dəfə tək səbr gətirmişdi, saray 

şairləri bir ağızdan demişdilər ki, xeyrədir. Axşam isə arvadı 

vəzirə qoşulub qaçmışdı. Bundan sonra padşah saray şairlərinə 

inamını itirmişdi. 

Padşah vəziri hüzuruna çağırıb: 

–Yanıma bir şair gətir — dedi. 

Vəzir: 

–Hansı kameradan? —deyə xəbər aldı. 

Padşah: 

–Hüzuruma əsl şair gətir —dedi. 

Vəzir: 

–Padşah sağ olsun — dedi — bir nəfər əsl var, amma o da dağa-

daşa düşüb. Bilmirəm indi hansı meşədə, hansı səhradadır. 

Padşah: 

–Yerin altında da olsa, üstündə də, tapın gətirin — dedi. 

Soraqlaşıb  şairi tapdılar, gətirdilər.  Şair  şümal boylu, enli 

kürək, məğrur bir gənc idi. Bığ yeri bənövşə kimi yenicə baş 

qaldırıb. Gözəllikdə elə bir afəti-zaman idi ki, Yusif-Kənan 

onun əlinə su tökə bilməzdi. Üzünə baxan deyirdi bir də baxım. 

Padşah ona yer göstərdi, sonra öz şe'rlərini oxumağa başladı. 

Oxudu qurtardı. 

–Necədir? — deyə xəbər aldı. 

---