Adil niFTİ OĞlu məMMƏdov tibb elmləri namizədi
Yüklə 1,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Naxçıvan qəzası
- Şərur qəzası
- Naxçıvan qəzasında
- Şərur qəzasında
23 (Şərur qəzası) qəbul otaqları kənd xəstəxanasına çevrildi. Hər bir xəstəxanada 6 çarpayı oldu. Beləliklə Başnoraşen qəbul otağı öz yerində qaldı, amma Cəhri kəndindəki qəbul otağı Naxçıvan şəhərinə köçürüldü. Naxçıvan qəzasının Cənnəb kəndində isə feldşer məntəqəsi açıldı: b) ikinci dövrdə – fevral ayı 1908-ci ildə Cənnəb kəndində 6 çarpayılıq yeni xəstəxana açıldı. Orada olan feldşer məntəqəsi isə Naxçıvan qəzasının Əbrəqunus kəndinə köçürüldü. Bundan başqa Naxçıvan qəzasının Cəhri kəndində, Şərur qəzasının Xanlıqlar kəndində yeni feldşer məntəqəsi açıldı. Qeyd etmək lazımdır ki, o zamanlar şəhər əhalisinə tibbi xidmət göstərmək üçün heç bir xəstəxana yox idi. Ona görə Naxçıvan şəhərində yaşayanlara tibbi yardım göstərmək məqsədi ilə əlacsızlıqdan Cəhri kəndində olan 6 çarpayılıq kənd xəstəxanası 1905-ci ildə Naxçıvan şəhərinə köçürülür. Naxçıvan şəhər ictimai-idarə üsulu tərəfindən həmin xəstəxanada 2 çarpayı artıq saxlamaq üçün ildə 1500 man. həcmində vəsait ayrılır. Məhz buna görə də Naxçıvan şəhərinin əhalisi kəndlilərlə bir yerdə bu 8 çarpayılıq kənd xəstəxanasından eyni hüquqda istifadə edirlər. Beləliklə 1 yanvar 1910-cu ildə Çar rejimi dağılanadək aşağıdakı qaydada kənd tibb şəbəkəsi təşkil edilir 1 .
şəhərində xəstəxana (8 çarpayı) – birinci və ikinci polis sahəsinin 78 kənd və Naxçıvan şəhər əhalisinə xidmət edirdi. Ümumi xidmət sahəsi 1799 kv.metr, Ən uzaq məsafə 52 km., əhalisinin sayı 59923, feldşer məntəqəsi Cəhri kəndində idi. Ikinci kənd xəstəxanası – Cənnəb kəndində xəstəxana (6 çarpayılıq), qəzanın 3-cü, 4-cü polis sahəsində 89 kənd əhalisinə xidmət edirdi. Ümumi xidmət sahəsi 2192 kv.metr, Ən uzaq məsafə 38 km., əhalisinin sayı 52726 nəfər, feldşer məntəqəsi Əbrəqunus kəndində yerləşirdi.
məsafəsi 19 km., əhalisinin sayı 35986 nəfər, feldşer _________________ 1 Irəvan quberniyasının 1910-cu ilə aid yaddaş kitabı. Birinci şöbə, Irəvan, 1910-cu il, səh.22-23.
24 məntəqəsi Xanlıqlar kəndində idi. 01 yanvar 1910-cu ilə yuxarıda göstərilən qəzalarda aşağıda göstərilən tibb işçiləri qulluq edirdi:
Şenqeliya, mama Nina Dmitriyevna Babkova. Birinci sahənin kənd həkimi Appalon Qriqoryeviç Kantakuzin, mama Yelena Semyonovna Şeykina. Ikinci sahənin kənd həkimi (məlumat yoxdur), mama Tamara Konstantinovna Matyukova.
(boşdur). Şərur sahəsinin kənd həkimi Hüseyn Qulubəy Cabbarbəy oğlu Səfiyev, mama Mariya Dmitriyevna Quminskaya. Hər iki qəzanın feldşerləri haqqında məlumat yoxdur. Beləliklə 1910-cu ildə hər iki qəzada işləyən həkimlərin sayı – 7 (onlardan 3-ü başqa idarədən idi), feldşerlərin sayı – 15 (onlardan 4-ü başqa idarədən idi) və mamalar – 5 (onlardan biri başqa idarədən idi). Çarpayıların sayı 20-yə qədər çoxaldı. 1910-cu ildə 7 aptek olmuşdur ki, onların da 4-ü xüsusi sahibkarların əlində idi. 1910-cu ildə Naxçıvan qəzasında əhalinin 29788 nəfərinə 1 həkim, 8046 nəfərinə 1 çarpayı düşürdü. Şərur qəzasında əhalinin 35956 nəfərinə 1 həkim, 5998 nəfərinə 1 çarpayı düşürdü. Yeni əsasnamə qəbul olunandan sonra (8 mart 1904-cü il) əhaliyə tibbi xidmətin vəziyyəti keçmiş illərə nisbətən bir qədər yaxşılaşır. Bunu daha aydın başa düşmək üçün 1889- 1905 və 1906-1910-cu illərdə Naxçıvan və Şərur qəzalarında əhaliyə göstərilən ambulatoriya və stasionar xidmətin vəziyyətini nəzərdən keçirək.
25 4-cü cədvəl
1889-1905 və 1906-1910-cu illərdə kənd xəstəxanalarında qəbul olunan ambulatoriya və stasionar xəstələrinin artıb əskilməsi haqqında məlumat 1
sayı Qəzalar
Kənd xəstəxanası, feldşer məntəqəsi ilə birlikdə Illər
Ambula- toriyada stasionarda Cəhri
1892 - 1905 70,256 Məlumat
yoxdur Naxçıvan şəhəri 1906 -
79,914 237 Naxçıvan Çənənəb 1908
- 1910
23,471 10 1889
- 1905
73,135 Məlumat
yoxdur Şərur Başnoraşen 1906 -
126,322 66 1889
- 1905
143,391 Məlumat
yoxdur CƏMI:
1906 - 1910 229,707 313
_________________ 1 Qafqaz mülki idarələrində xidmət edən həkimlərin birinci qurultayının əsərləri, I cild, 3-cü buraxılış, Tiflis, 1914, səh.117, 134.
26 Cədvəldən göründüyü kimi, əgər 1889-1905-ci illər, yəni 17 il ərzində Şərur qəzasında 73,135 ambulatoriya xəstəsi qəbul edilərək orta hesabla bir ildə əhalinin 1000 nəfərinə 113 gəliş düşürdüsə, 1906-1910-cu illərdə (yəni 5 il ərzində) 126,322 ambulatoriya xəstəsi qəbul edilərək, orta hesabla bir ildə əhalinin 1000 nəfərinə 702 gəliş düşürdü: əgər 1892-ci və 1905-ci illər (yəni 14 il) ərzində Naxçıvan qəzasında 70,256 ambulatoriya xəstəsi qəbul edilərək orta hesabla bir ildə əhalinin 1000 nəfərinə 49,7 gəliş düşürdüsə, 1906-1910-cu illər (yəni 5 il) ərzində üst-üstə 103,385 ambulatoriya xəstəsi qəbul edilərək orta hesabla 198,0 gəliş düşürdü; əgər 1889- 1905-ci illər ərzində hər iki qəzada 143,391 ambulatoriya xəstəsi qəbul edilərək orta hesabla bir ildə əhalinin 1000 nəfərinə 61 gəliş düşürdüsə, 1906-1910-cu illərdə hər iki qəzada 229,707 ambulatoriya xəstəsi qəbul edilərək orta hesabla bir ildə əhalinin 1000 nəfərinə 295 gəliş düşürdü. Yuxarıda göstərildiyi kimi, 1892-1905-ci illərə nisbətən hər iki qəzada əhalinin 1000 nəfərinə düşən ambulatoriya xəstələrinin sayı 1906-1910-cu illərdə 6 dəfədən çox olmuşdur. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, 1906-1910-cu illərdə xəstələrin sayının artması heç də o demək deyildir ki, əhaliyə göstərilən ambulatoriya xidməti qəzalarda yalnız tibb şəbəkəsinin genişləndirilməsi və tibb işçilərinin sayının artırılması nəticəsində olmuşdur. Bunun başlıca səbəbi əhalinin iqtisadi yaşayış şəraitinin zəifləməsi üzündən bir sıra yoluxucu və ictimai xəstəliklərin artması olmuşdur. Bununla yanaşı cədvəldən göründüyü kimi 1906-1910- cu illərdə əhalinin xəstəxanaya qəbulu olduqca dözülməz olmuşdu. Orta hesabla bir ildə hər xəstəxanada cəmi 21 xəstə yatmışdır. Halbuki, yalnız bir çarpayı il ərzində normal olaraq 20-21 xəstə, habelə hər iki qəzada olan 20 çarpayı isə 400-420 xəstə qəbul edə bilərdi. Belə vəziyyət onunla izah edilir ki, xəstəxanalarda müalicə işi keyfiyyətsiz aparılırdı, dərman və sarğı materialları üçün hər xəstəyə cəmi 5-6 qəpik pul buraxılırdı. Xəstələrin qidalanması üçün lazımi qədər ərzaq buraxılmırdı. Dərman və sarğı materialları almaq üçün hər kənd xəstəxanasına 1890-1892-ci illərdə bir ildə 400 manat pul
Yüklə 1,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|