Ankara 2015 T. C. MİLLÎ EĞİTİm bakanliği açik öĞretim okullari

ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ 1
95
ABD’nin Güney Kore 
ve Japonya’da asker bulun-
durarak üstünlük sağlaması, 
SSCB’yi tedirgin etmişti. SSCB 
bu duruma Çin’de komünist 
yönetim kuruluncaya kadar 
ses çıkartmadı. SSCB, Çin’de 
komünist yönetimin iş başı-
na gelmesiyle ABD’yi Uzak 
Doğu’dan uzaklaştırmaya ka-
rar verdi.
Moskova’nın talima-
tı ile Kuzey Kore, 25 Haziran 
1950’de 38. enlemden güne-
ye doğru saldırıya geçerek 
Güney Kore topraklarına girdi. 
Hemen toplanan BM Güven-
lik Konseyinin aldığı kararda 
Kuzey Kore’nin saldırgan ol-
duğu belirtilmekte, çatışma-
ların hemen durdurulması ve 
tarafların 38. enlemin iki yanı-
na çekilmeleri istenmekteydi. 
27 Haziran’da BM Güvenlik 
Konseyi, barışı korumak için 
BM üyelerini Güney Kore’ye 
yardım etmeye çağıran bir ka-
rar tasarısını kabul etti. Bu ka-
rar sonrasında ABD’nin başını 
çektiği bir Birleşmiş Milletler 
kuvveti oluşturuldu. ABD’den 
sonra en çok asker gönderen 
ikinci devlet olan Türkiye’nin 
gönderdiği piyade tugayı 25. 
Amerikan Tümeni’ne bağlı 
olarak görev aldı. Çin’in de ka-
tılmasıyla savaş, bir BM - Çin 
savaşı hâline geldi. Güney Kore’yi işgale başlayan Çin, BM kuvvetlerinin karşı sal-
dırıları sonucunda 38. enlemin kuzeyine çekilmek zorunda kaldı. Savaş 1953 yılın-
da sona erdiyse de iki tarafta birbirine kesin üstünlük sağlayamadı. Savaş sonunda 
SSCB, ABD’yi Kore’den çıkaramayacağını anladı.
Harita 03.03: Kore Savaşı’nın Gelişimi

---

ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ 1
96
       
 
b. SEATO’nun Kuruluşu (8 Eylül 1954)
Kore Savaşı ABD’yi yeni tedbirler almaya yöneltti. ABD, Uzak Doğu’daki et-
kinliğini arttırmak için bu bölgede yeni bağımsız olan Tayland, Laos, Kamboçya ve 
Güney Vietnam’a askerî yardımlarını arttırdı. Ayrıca Güney Doğu Asya Anlaşma Teş-
kilatını (SEATO) kurdu. Bu teşkilat ABD, İngiltere, Fransa, Yeni Zelanda, Avustralya, 
Filipinler, Tayland ve Pakistan’dan oluşmuştu. Böylece ABD, kurmuş olduğu SEATO 
ve diğer teşkilatlarla SSCB’yi ve Çin’i, Batı Avrupa kıyılarından Pasifik’e kadar uzanan 
bir çember içine almıştı.
Resim 03.11: Kore Savaşı’nda Sığınmacı Bir Kadın ve Çocuğu
Türkiye Kore’ye ilk aşamada 4.500 asker gönderdi. Savaşın ilerleyen safhala-
rında Kore’deki Türk askerlerinin sayısı 6.000’in üzerine çıktı. 26 – 30 Kasım 1950 
tarihleri arasında Kunuri bölgesinde meydana gelen savaşlarda Çin birliklerinin 
hücumunu kesen Türk tugayı, 8. Amerikan Tugayı’nın imha edilmeden geri çekile-
bilmelerini sağladı. Kurtuluş Savaşı’ndan beri muharebe alanlarına girmemiş olan 
Türk askeri, Kore Savaşı’nda büyük kahramanlıklar göstermiş, bu durum Türkiye’nin 
1951 yılında NATO’ya alınmasında önemli rol oynamıştır.
E
BİLGİ NOTU

---

ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ 1
97
D. ASYA VE AFRİKA’NIN KURTULUŞU
II. Dünya Savaşı’ndan önce Avrupa’da eğitim gören halkın içinden çıkan bazı 
aydınlar Asya’da ve Afrika’da milliyetçiliği yayarak bu düşüncenin önemli bir ideolo-
jik güç hâline gelmesinde etkili olmuşlardı. 
II. Dünya Savaşı ise Millîyetçiliğin dünya genelinde yayılmasında ve sömürgeler 
üzerinde Batı egemenliğinin yıkılmasında belirleyici etken oldu. II. Dünya Savaşı’nda 
Batılı devletlerin üst üste aldığı askerî başarısızlıklar, sömürge altında yaşayan mil-
letlerin bağımsızlık mücadelesine hız kazandırdı.
1.Güney Asya’daki Gelişmeler  
İngiliz sömürgesi olan Hindistan’da 1917’de 
Mahatma Gandhi’nin faaliyetleri Millîyetçilik ha-
reketlerine hız kazandırdı.
Bağımsızlık hareketleri Batı’da okuyan 
Hintli aydınlar tarafından örgütlendi. Bu sırada 
Hindu egemenliğindeki Müslümanlar, Hintli-
lerden ayrılarak ayrı bir devlet kurma isteklerini 
dile getirdiler. Bu hareketin liderliğini Muham-
med Ali Cinnah yapmaktaydı. Cinnah bir bütün 
hâlinde Hindistan’ın bağımsız olması hâlinde 
Müslümanların, nüfusun çoğunluğunu oluştu-
ran Hinduların egemenliği altına girmesi ve eko-
nomik olarak sömürülmesi ihtimalinden endişe 
ediyordu.  
 
Gandhi’nin lider-
liğini yaptığı Kongre 
Partisi, Pakistan’ın ku-
rulmasına razı olun-
ca İngiltere 1947 
Ağustosunda  Hint 
Yarımadası’ndan çe-
kildi ve 15 Ağustos 
1947’de Hindistan ile 
Pakistan iki ayrı ba-
ğımsız  devlet  olarak 
kuruldular. 
 
Resim 03.13: Pakistan Devleti’nin Kurucusu Muhammed Ali Cinnah
Resim 03.12: Mahatma Gandhi

---

ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ 1
98
Hindistan ve Pakistan’daki bağımsızlık mücadelesi bölge ülkeleri üzerinde etki-
sini göstermiş; Seylan, Birmanya ve Malezya İngiltere’den; Endonezya Hollanda’dan; 
Vietnam, Laos ve Kamboçya Fransa’dan bağımsızlıklarını kazanmışlardır.
Bölge ülkeleri soğuk savaş dönemindeki siyasi şartlara bağlı olarak farklı blok-
larla ilişki kurmuşlarsa  da kendi aralarındaki sorunların çözümünde büyük güçlerin 
müdahalesini dengelemek, siyasi, ekonomik ve ticari alanda iş birliğini sağlamak 
amacıyla ASEAN (Güneydoğu Asya Milletleri Birliği) ‘ı kurdu (8 Ağustos 1967). Filipin-
ler, Malezya, Tayland, Endonezya ve Singapur’un kurduğu bu teşkilata daha sonra 
Brunei, Vietnam, Laos, Birmanya ve Kamboçya dâhil olmuştur.
Bölge ülkeleri yer üstü ve yeraltı zenginliklerine (demir, kömür, petrol, manga-
nez, çinko vb.) sahip olmasına rağmen uzun yıllar sömürge yönetiminde kaldıkları 
için ekonomik açıdan birkaç ülke dışında (Malezya, Endonezya gibi) yeterince geliş-
me gösterememişlerdir.
2.Afrika’daki Gelişmeler
Afrika’da sömürgeciliğin sona ermesi, İtalyanların Etiyopya ve Libya’dan çıka-
rıldığı 1940’lı yıllarda başladı.1950’lerden itibaren bağımsızlık hareketleri yoğunluk 
kazandı. İngiltere, Fransa, İtalya, Almanya, İspanya’nın sömürgeleştirdiği ülkeler bi-
rer birer bağımsız olmaya başladılar. Ancak kabilecilik anlayışı, eğitim seviyesinin 
çok düşük olması, tek parti ve askerî diktatörlüklerin iş başında olması, etnik ayrım-
cılık gibi faktörler Afrika’nın gelişimini olumsuz şekilde etkilemiştir. Dünyanın en 
borçlu kıtası olan Afrika’da, dünyanın en fakir ülkeleri yer almaktadır. Çok zengin 
ham madde kaynaklarına sahip olmalarına rağmen Avrupalıların emperyalist uygu-
lamaları nedeniyle geri kalmışlardır.  
Harita 03.04: Hindistan ve Pakistan’ın Kuruluşu

---