Асиф Ъялил оьлу Кянэярли (Мяммядли) 1954-ъц илдя Нахчыван шящяриндя анадан олуб вя 1971-ъи илдя 1№-ли орта мяктяби битириб
Yüklə 5,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
115 caqdım onların tayı. Pul qazanmağına qazanacaqdım, amma əvəzində sağlığımı itirəcəkdim. Asim söz atdı: – Əşşi pul olsun, əsas məsələ puldu, pulun ki, oldu kişisən, hörmətlisən. Səni bilmirəm, usta, amma mən o cür “yağlı” yeri qo- yub getməzdim, heç vaxt da gəlib belə yerdə fəhləlik etməzdim. Usta duruxdu, bir qədər düşünüb nəsihətlə dedi: – Ora sənin kimi başıboş adamlar üçün “tələ”di, bala, “tələ”. Əvvəlcə səni “şirə” çəkir, şirnikirsən, sonra da baxırsan ki, “qarmağa” keçibsən, çıxa bilmirsən. Heç bilirsən araq onların başına nə oyun aç- dı? – Nə oyun? – deyə Asim soruşdu. – Həə, indi mən deyim sən də mülahizə elə, əgər dərrakən varsa. Bax o, Maqsud bəy ki, var idi haa, əlli yaşında onun beyninə qan sızdı, öldü, heç oğlunun toyunu da görə bilmədi. Orda Mirzə adlı birisi vardı, o içkili vəziyyətdə ailə-uşağı ilə bir yerdə maşını aşırdı – Allah uzaq eləsin – bütün ailə batdı, heç kim salamat çıxa bilmədi. Sonra Fəxrəddin adlı birisi də vardı, sərxoş halda o arvadını bıçaqladı, on il basdılar getdi. Özü də nə üstə? Guya arvadı ona xə- yanət edirmiş. Ay tövbə! Mən o qızı yaxşı tanıyırdım, çünki, bizim məktəbdə oxuyurdu, çox tərbiyəli, başıaşağı qız idi. Onun ərinə xəyanət etməsi mümkün deyildi. Məhkəmədə mən də oldum, orada dedilər ki, bu sayıqlamadı, qısqanclıq sayıqlaması, içki içənlərdə olur yəni. Xülasə, heç kimə ordan qazandığını ağız şirinliyi ilə yemək qismət olmadı. Sən də deyirsən ordan çıxmazdım, – deyə Asimə tərs-tərs baxdı. Usta ocağın kənarında olan çaydandan bir stəkan çay süzüb içdi. Saatına baxdı. Elə bu vaxt “Kamaz”ın nəriltisi eşidildi, nəhayət daş gəlib çıxdı. Qəzənfər usta: – Dik qalxın! Hamı iş başına, “söhbət dananı qurda verər”. Daş verin, palçıq gətirin, – deyə cəld közyolun * üstünə qalxdı və çəmçəni * daşa vura-vura fəhlələri səslədi. Bakı, 2012 116 A A L L L L A A H H I I N N B B Ə Ə X X Ş Ş İ İ Ş Ş İ İ “Allah adama versə, Mürsəl təpəsində də verər” Deyim Keçən əsrin əvvəllərində, Nikolay vaxtı * Naxçıvan kəndlərinin birində otuz altı-otuz yeddi yaşlarında Cəmşid adlı bir kişi yaşa- yırdı. Onun dörd qızı, üç oğlu və öhdəsində doxsan yaşlı qoca nənəsi vardı. O, külfətini çox çətinliklə, bir qarın ac, bir qarın tox dolandıra bilirdi. O qədər korluq çəkirdi ki, hərdən az qala hə- yatından bezirdi, bilmirdi ki, başına haranın daşını salsın. Bu çətin- liyə bir çarə tapa bilmir, elə hey vurnuxur, düşünür, düşünürdü... Bir yandan da Bakı tərəfdən qəribə xəbərlər gəlib kəndə çatırdı ki, guya kiminsə neft quyusu fontan vurdu, lütün biri bir günün içində oldu milyonçu. Nə bilim iş çox, dolanışıq yaxşı... Dünən Bakıdan gələn isə kənddəki çayxanada elə şeylər danışdı ki, Cəmşi- di lap yerindən-yurdundan elədi. Cəmşid evə gəldi, papağını qabağına qoyub çox fikirləşdi, “dağı arana, aranı dağa apardı”, axırda bu qərara gəldi ki, Bakıya getsin, bəlkə ailəsi üçün bir qazanc əldə eləyə bildi. O, uşaqlar yatandan sonra arvadı Zöhrəni yanına çağırdı: – Seyid qızı, belə yaşamaq lap cəhənnəm əzabıdı, iş yox, güc yox, pul-para yox. Bə, biz nə vaxta qədər it günündə yaşayacağıq? Güllü, maşallah irilib, on iki yaşa ayaq qoyub, bu gün-sabah qapı- mızı döyəcəklər, onu köçürməyə nəyimiz var? “Bir həsirik, bir Məmmədnəsir”! Mən uşaqcanlıyam, bilirsən, öz balalarım üçün heç zad eləyə bilmirəm, bu da mənə dərd olur, ona görə də bağrım çatlayır. Bayaq çayxanada Bakıdan gələn bir nəfər var idi, deyirdi ki, Bakıda yaxşı iş də var, pul-para da. İstirəm gedim bir-iki illiyinə orda işləyim, pul qazanım, qayıdım gəlim, nə deyirsən? – deyə 117 yazıq – yazıq Zöhrəyə tərəf baxdı. Zöhrə başını aşağı dikdi, fikrə getdi. Sonra alçaq səslə: – Mən nə deyim, Allah bilən məsləhətdi. Kişi sənsən, özün bilərsən... Cəmşid sübh tezdən durdu, çarığını * geyib, patavasını * bərkitdi, belinə üç əppək bağlayıb, “ya Allah” deyib yola düşdü, Naxçıvana, dəmiryol vağzalına gəldi. Pulu yox idi, ona görə də yük vaqonunda Tiflis yolu ilə birtəhər Bakıya gəlib çıxdı... Cəmşid elə bilirdi ki, Bakıda pul xəzəl kimi tökülüb küçələrə, bir süpürəni çatmır. Tezliklə səhf etdiyini anladı, amma geri dönmək arına gəldi. Özünə yaxşı iş tapmaq üçün haralara getmədi? Amma heç yerdə ürəyi istəyən bir iş tapa bilmədi. Gah bu mədəndə işlədi, gah o biri mədəndə, gah qara fəhlə oldu, gah daşıqçı, gah bağban, gah da ki, küçə süpürən. Nə isə... İki il ərzində istirahət günü, bayram günü bilmədi, canı – dildən işlədi, amma əlinə beş – üç manat pul keçirə bilmədi ki, bilmədi. Üstəlik üstü – başı töküldü, arıqladı, xəstələndi, qocaldı... O vaxt erməni-müsəlman davasının lap qızğın vaxtı idi, Cəmşidi də iki yüz adamla birgə ermənilər tutub damladılar, iyirmi gün orada ac-susuz saxladılar. Cəmşid uşaq vaxtı el dağa gedəndə orada erməni uşaqları ilə bir yerdə çox quzu otarmış və erməni dilini babat öyrənmişdi. Ona görə də ermənilərin Cəmşid qarışıq əsirləri diri-diri yandırmaq istədiklərini danışıqlarından başa düşdü və bu xəbəri tez yoldaşlarına çatdırdı. Hamısı yığışıb məsləhətləşdi- lər: onlar köynəklərini çıxarıb biri-birinə bağladılar, düyün vurub bərkitdilər və hamısı gecə ikən binanın bacasından çıxıb qaçdılar. Cəmşidin Bakıya olan bütün ümidləri puç oldu, ruhdan düşmüş, qorxmuş halda dəmiryol vağzalına gəldi və yük vaqonunda gizlənib “asta qaçan namərddi” qayıtdı Naxçıvana. O Naxçıvana çatanda ax- şamçağı idi, hələ Günün batmasına üç-dörd saat qalırdı. Cəmşid vağzalda düşüb kəndlərinə tərəf getməyə başladı, şəhərin içi ilə getmədi ki, birdən onu tanıyıb-bilən olar. Görkəmi elə idi ki, o bu vəziyyətdə kəndə girməyə utandı, yaxınlıqda olan Mürsəl təpəsinə tərəf döndü. Orada, təpəliklərin arasında alçaq bir yer tapıb oturdu. Yüklə 5,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|