Azərbaycan Mədəniyyətində Ata Babalar Sözləri
Yüklə 1,1 Mb.
|
Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 42 Tülkü başladı qaçmağa. Dedilǝr: - Əzrail uşaq paylayır. Dedi: - Özünkü özünün olsun mǝnimkinǝ dǝymǝsin. Dedilǝr: - Yığışın köçürük! Çoban çomağını çiyninǝ qoydu. Dedilǝr: - Molla ǝmi, almaqla nejǝsǝn? Dedi: - Alıjı quş kimi! Dedilǝr: - Vermǝklǝ nejǝsǝn? Dedi: - Başına söz qǝhǝt olub! Dedilǝr: - Sǝrxoşdur, başını vursun divara! Dedim bir ağız ağla, demǝdim ki, İranı başına bağla! (Dedilǝr bir ağız ağla, demǝdilǝr jamaatı başına yığ!) Dedim, demǝmiş olum. Dedim eşidǝsǝn, demǝdim öyrǝnǝsǝn. Deyǝn ağılsız olsa eşidǝn gǝrǝk ağıllı ola. Deyǝn qafildir, dedirdǝn qafil deyil. Deyilǝn söz geri qayıtmaz. Deyilǝjǝk sözü fikirlǝş, sonra de. Deyilmiş sözdǝn deyilmǝmiş yaxşıdır. Deyingǝn dinǝ bilmǝz, dinmǝsǝ dözǝ bilmǝz. Deyirǝm dilim yanır, demirǝm – ürǝyim. Demǝ babam yoxsuldur, jan sağlığı dövlǝtdir. Demǝk asandır, yerinǝ yetirmǝk çǝtin. Demǝk olmur ki, gözün üstǝ qaşın var! Demǝsǝn eşitmǝzsǝn. Desǝlǝr ki, göydǝ toy var, arvadlar nǝrdivan axtarar. Desǝn yumurta ağdır, deyǝr qaradır. Desǝn öl – ölǝr, qal – qalar. Deyirǝm, sevgimizǝ, bǝxtimizǝ gǝj baxanın, gözü kor, bǝxti qara, qǝlb evi viran olsun. Dǝvǝ adın satar, eşşǝk odun. Dǝvǝ asta gedǝr, çox gedǝr. Dǝvǝ başın soxar pambığa, gözlǝrini dǝ bǝrk-bǝrk yumar, Deyǝr : - Mǝni heç kǝs görmǝdi. Dǝvǝ bir fikir eylǝsǝ, sarban ikisini eylǝr. Dǝvǝ bostana girǝndǝ, elǝ bilǝr onu heç kim görmür. Dǝvǝ böyükdür – ot yeyǝr, şahin kiçikdir – ǝt yeyǝr. Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 43 Dǝvǝ böyüksǝ, yükü dǝ böyükdür. Dǝvǝ buynuz axtarırdı, qulaqdan da oldu. Dǝvǝ kimi böyüksǝn, qulağı qǝdǝr ağlın yoxdur. Dǝvǝ qulağından asılmaz. Dǝvǝ durdu dam yıxdı. Dǝvǝ kimi düz bir yeri yoxdur. Dǝvǝ kinli olar. Dǝvǝ köşǝyǝ uymasa, köşǝk dǝvǝyǝ uyar. Dǝvǝ gördün? Heç izini dǝ görmǝdim! Dǝvǝ minǝnin eşşǝyi yanında olar. Dǝvǝ nalbǝndǝ baxan kimi baxır. Dǝvǝ nǝ qǝdǝr arıq olsa, dǝrisi bir eşşǝyǝ yükdür. Dǝvǝ nǝ qanır nǝrdivan nǝdir?! Dǝvǝ nǝ qǝdǝr uzaq getsǝ, qatarını gözlǝr. Dǝvǝni ovlamazlar. Dǝvǝ oynayanda qar yağar. Dǝvǝ öz kövşǝdiyini udar. Dǝvǝ ölǝr, yükü qalar, xoruz ölǝr, tükü qalar. Dǝvǝ ölsǝ dǝrisi yükdür, toyuq ölsǝ bir çǝngǝ tükdür. Dǝvǝ palçığa batdı, milçǝk onu çıxartdı. Dǝvǝ tanımasa, ovsarı tanıyar. Dǝvǝ Xançobanda olar. Dǝvǝquşu yükǝ gǝlǝndǝ, qanadlarını göstǝrǝr. Dǝvǝdǝn böyük fil var. Dǝvǝdǝn düşüb, höt-hötündǝn ǝl çǝkmir. Dǝvǝdǝn yıxılan pambıq üstǝ düşǝr. Eşşǝkdǝn yıxılan – daş üstǝ. Dǝvǝyǝ dedilǝr: - Nǝ işin sahibisǝn? Dedi: - İpǝk toxuyuram. Dedilǝr: - Əl-ayağına yaraşar. Dǝvǝyǝ dedilǝr: - Enişi sevirsǝn, yoxuşu? Dedi: - Düz yolu göyǝmi çǝkdilǝr? Dǝvǝdǝn soruşdular: - Eniş yaxşıdır, yoxuş? Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 44 Dedi: - Lǝnǝt hǝr ikisinǝ! Dǝvǝdǝn soruşdular: - Haradan gǝlirsǝn? Dedi: - Çini-maçindǝn! Dedilǝr: - Mǝlumdur sǝnin par-paçǝndǝn! Dǝvǝyǝ dedilǝr: - Boynun ǝyridir. Dedi: - Haram düzdür ki, boynum düz olsun?! Dǝvǝyǝ qanqal lazım olsa, boynunu yüz yerdǝn uzadar. Dǝvǝyǝ minmǝmişdǝn qabaq yırğalanmaq öyrǝnir. Dǝvǝyǝjǝn boyun olunja, düymǝjǝ ağlın olsun. Dǝvǝni aparan eşşǝkdir. Dǝvǝni dağdan uçurdan bir çǝngǝ otdur. Dǝvǝni eşşǝyin quyruğuna bağlayır. Dǝvǝni itirib köşǝyi axtarır. Dǝvǝni ya duza, ya suya. Dǝvǝni yel aparsa, keçini göydǝ gör. Dǝvǝni yükü ilǝ udur. Dǝvǝni yükü ilǝ, sarbanı ipi ilǝ. Dǝvǝni palaz altında gizlǝtmǝk olmaz. Dǝvǝni satan köşǝk ala bilmǝz. Köşǝyi satan, eşşǝk ala bilmǝz. Dǝvǝni çömçǝ ilǝ suvarır. Dǝvǝnin azanı Ağjaqabula gedǝr. Dǝvǝnin ayağı altında qarışqa ǝzilmǝz. Dǝvǝnin biri bir döngǝ, vay döngǝ dǝrdi. Dǝvǝnin qanadı olsa, uçulmamış dam qalmaz Dǝvǝnin quyruğu yerǝ dǝyǝndǝ. Dǝvǝnin quyruğu yerǝ dǝymǝz. Dǝvǝnin dǝ oynamağına az qalıb. Dǝvǝnin dizini bağla, sonra allaha tapşır. Dǝvǝnin yemǝdiyi ot, ya başını ağrıdar, ya qıçını. Dǝvǝnin kini - ilanın kini. Dǝvǝsi ölmüş ǝrǝbǝm! Dǝvǝçi ilǝ dost olanın, darvazası gen gǝrǝk. Dǝvǝtǝ ijabǝt gǝrǝk. Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 45 Dǝvǝtsiz qonağı köpǝk qarşılar. Dǝvǝtsiz gǝlǝn qonaq, quru yerdǝ oturar. Dǝdǝ görmǝyǝn elǝ bilǝr Şaqqulu da bir dǝdǝdir. Dǝdǝm evindǝ balıq başı, ǝrim evindǝ dǝ balıq başı? Dǝdǝm evindǝ dǝ qarabǝxt, ǝr evindǝ dǝ? Dǝdǝm mǝnǝ kor deyib, hǝr yetǝnǝ vur deyib. Dǝdǝnǝ ehsan verib ǝli çapıxları qapına dadandırma. Dǝdǝsindǝn nǝ gül dǝrdim ki, balasından gülab çǝkim? Dǝdǝsini görmǝyǝn şahlıq iddiası eylǝr. Dǝyǝrli munjuq yerdǝ qalmaz. Dǝyirman bildiyini eylǝr, çaq-çaq baş ağrıdar. Dǝyirman iki daşdan, mǝhǝbbǝt iki başdan. Dǝyirman xoruzu kimi qıpqırmızıdır. Dǝyirmana dǝni evdǝ arıd apar. Dǝyirmana gedirǝm, nǝ dǝnim var, nǝ çuvalım. Dǝyirmana getsǝ dünya xǝbǝri gǝtirǝr. Dǝyirmana gǝlǝndǝn sonra ulaq görǝn çox olar. Dǝyirmana girdi köpǝk, dǝyirmançı vurdu kötǝk, bilmirǝm kǝpǝk yedi köpdü köpǝk ya da ki, kötǝk yedi köpdü köpǝk? Dǝyirmanda buğda qurutmazlar. Dǝyirmanda dǝni olmayana un vermǝzlǝr. Dǝyirmanda dǝnin yox, şahad üstǝ başını niyǝ yarırsan? Dǝyirmanda doğulan siçan köy gurultusundan qorxmaz. Dǝyirmandan gǝlǝnin ǝlinǝ baxarlar. Dǝyirmanın boğazı boş qalsa, daş daşı sürtǝr. Dǝyirmanın boğazına ölü salsan diri çıxar. Dǝyirmanın yaraşığı torba, çuvaldır. Dǝyirmanın pǝri – iki günün ǝri. Dǝyirmanın sǝsindǝn qaçan un üyütmǝz. Dǝyirmandan ajıq eylǝyǝn çuvalını boş aparar. Dǝyirmançının şahidi kömbǝçi olar. Dǝymǝ mǝnǝ, dǝymǝyim sǝnǝ! Dǝymǝ tazıya – qaçar qazıya. Dǝyǝnǝk dǝlinin, süpürgǝ gǝlinin. Dǝymǝ düşǝrdir. Dǝli ağlamaz, ağıllı gülmǝz. Dǝli aydan qorxar. Yüklə 1,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|