Azer-dili 4s Derslik 2017 Layout 1
Aşağıdakı şeiri oxuyun və “Ərköyün”ün hərəkətinə qiymət verin. ƏRKÖYÜN
Yüklə 45,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Gəzin , tapın, təmizləyin! Çölbayırı
- SÖZLÜK Çap üçün deyil 7.
- DONDURMA NECƏ YARANIB...
- SÖZLÜK məmulat – изделия fəaliyyətə başlamaq – действовать SÖZLÜK Çap üçün deyil
1. Aşağıdakı şeiri oxuyun və “Ərköyün”ün hərəkətinə qiymət verin. ƏRKÖYÜN Baxın ona, beşincidir, Gəl ki hamını incidir. Deyir:–Ana, su tök gülə, Köynəyimi tap, ütülə. Tez ol, nənə, süz çayımı, Yıryığış et çarpayımı. Ayaqqabım hanı, deyin?! Gəzin , tapın, təmizləyin! Çölbayırı qar bürüyüb, Alın beli, cəld kürüyün! Çantamı kim götürəcək, Məktəbə kim ötürəcək?! Baxın ona, beşincidir, Gəl ki hamını incidir. Qəşəm İsabəyli ÇOXBİLMİŞ DÜŞÜNDÜRÜR 2. Ərköyünlüyü necə başa düşürsünüz? Bəzi uşaqlar niyə ərköyün olurlar? Müzakirə edin və fikirlərinizi əsaslandırın. 3. Siz də ərköyünlük edirsinizmi? Yoldaşlarınız, tanıdığınız başqa uşaqlar içərisində ər kö yün lük edənlər varmı? Bu barədə danışın. 4. Yanıltmacı oxuyun, [y] səsinin düzgün tələffüzünə diqqət yetirin. Yasəmən yavaşyavaş yasəmənin yanına yaxınlaşdı. Yasəmənin yarpaqları yanğından yan mış dı. Yasəmən yandığını yanayana Yasəmənə anlatdı. Yasəmənin yasəmənin yarpaqlarına ya man* yazığı gəldi. Yasəməni yandıranları yaxşıyaxşı yamanladı*.Yasəmən yanıqlıyanıqlı ya ğışa yal vardı. Yağış yağdı. Yasəmənin yarpaqları yenə yaşıllaşdı. 5.* Necə bilirsiniz, yanıltmacda üzərində ulduz işarəsi qoyulmuş sözləri omonim hesab etmək olarmı? Həmin sözlərin sinonimlərini tapib deyin. 6. Şeirdə göy rəngdə verilmiş sözləri hansı sözlərlə əvəz etmək olar? 63 ərköyün – избалованный incitmək – обижать kürümək – соскребать ötürmək – провожать SÖZLÜK__Çap_üçün_deyil__7.'>SÖZLÜK yanğın – пожар yamanlamaq – злословить yanıqlıyanıqlı – горестно SÖZLÜK Çap üçün deyil 7. Əziz uşaqlar, dostunuz Çoxbilmiş sizin dondurmanı çox sevdiyinizi bilir. Ona görə də bu məlumatla sizi tanış etmək istəyir. Oxuyun və rus dilinə tərcümə edin. DONDURMA NECƏ YARANIB... Əvvəllər adamlar ancaq yayda don durma ye yər di lər. İndi isə onu bütün il boyu yeyirlər. Şərq öl kə lə rində əvvəllər dondurmanı vafli stəkanlarda ye yirdilər. Tədqiqatçı Marko Polonun dondur madan o qədər xo şu gəlir ki, o, dondurma nın reseptini özü ilə İta li ya ya aparır. Ora dan da dondurma Fran saya gəlir, ta nın mış adamların əlində və ye mək rasio nunda məş hurlaşır. Onlar dondurmanın reseptini sadə adamlardan gizləyir, onla ra bildirmək istəmirdilər. An caq bir müd dət dən sonra onun sirri açıldı. Sonra don dur ma nın resepti Amerikaya gedib çıxdı. Dondurma zavodu ilk dəfə 1851ci ildə Meri lend ştatında Baltimorda fəaliyyətə başlayıb. Dondurma qaymaq, süd, süd məmulatları qarışığından düzəldilir. Ona hərdən yumurta da qatılır. Dadlı olması üçün vanil, şokolad, fındıq və başqa meyvələr əlavə edilir. Bax beləcə yaranıb ən çox xoşladığımız dondurma... 8. Əziz dostlar, Çoxbilmiş deyir ki, bəzi uşaqlar dondurma alarkən onun təzə olubolmadığına fikir vermirlər. Amma bu, çox təhlükəlidir. Dondurma alarkən hökmən onun üzərindəki saxlama müddətinə diqqətlə baxmaq lazımdır. Vaxtı keçmiş dondurmada insan orqanizmi üçün zərərli maddələr olur ki, bunlar da bir çox xəstəliklər əmələ gətirir. Ehtiyatlı olun və özünüzü xəstəlik lərdən qoruyun! 9. Uşaqlar, həyətdə, parklarda, bulvarda gəzərkən Çoxbilmiş bəzi dostlarının dondurmanın ka ğızını hara gəldi tulladığını öz gözləri ilə görüb. Siz necə, dondurma yeyərkən onun ka ğı zını, ya xud çöplərini yerə atanları görmüsünüzmü? Belələrinə münasibətiniz necədir? Ne cə dü şü nür sünüz, hərə yerə bir şey atsa, onda bəs təbiəti kim qoruyacaq? Qruplara bölünün və mövzunu müzakirə edib fikirlərinizi təqdim edin. 10. İnternetdən istifadə edirsinizmi? İnternet vasitəsilə oxuduğunuz maraqlı məlumatlardan yoldaşlarınıza da danışın. 64 təhlükəli– опасный hökmən – обязательно saxlama müddəti – срок хранения hara gəldi – куда попало zərərli maddələr – вредные вещества ehtiyatlı olmaq – быть осторожным SÖZLÜK məmulat – изделия fəaliyyətə başlamaq – действовать SÖZLÜK Çap üçün deyil ÜMUMİLƏŞDİRİCİ DƏRS SÖZ SİZİNKİDİR ÇOXBİLMİŞ DÜŞÜNDÜRÜR 1. Şeirdəki sualı qruplar şəklində müzakirə edin və gəldiyiniz nəticəni təqdim edin. 2. Şeirin məzmununu danışın. Sonra həmin məzmun əsasında ifadə yazın. Yaz dıq la rınızı əvvəlcə parta yoldaşlarınıza, sonra isə müəlliminizə göstərin. 3. Aşağıdakı cümlələrdə “süzmək” sözünü hansı sözlərlə əvəz etsəniz, cümlələrin mə nası dəyişməz? 1) Tez ol, nənə, süz çayımı, Yıryığış et çarpayımı. 2) Sona iti və həyəcanlı nəzərləri ilə misteri süzüb əli ilə rədd işarəsi verdi. 3) Bax, o göy üzündə süzən quş qaraquşdur 4. Aşağıdakı cümlələrdə yazılışı ilə deyilişi eyni, ancaq müxtəlif mənalar bildirən sözləri ta pıb səsləndirin. Həmin sözlər necə adlanır? 1) Nənəm inəyi sağıb sağ tərəfdəki ağaca bağladı. 2) Dostları onu sağ tapdıqlarına görə çox sevinirdilər. 3) Daha balaca top onun xoşuna gəlmirdi, axı o, futbolçu olmaq istəyirdi. 4) Şəhid qəhrə manın şərəfinə toplardan yaylım atəşi açıldı. 5) Uruz qırx igidini özü ilə götürdü. 6) Bərbər balaca Toğrulun saçını qırxdı. 7) Cəmilə hələ üzməyi bacarmırdı. 8) Süsən çəməndəki çiçəklərdən üzüb qoxladı, sonra onlardan çələng düzəltdi. 9) Şəms tez əllərini, üzünü yudu, paltarını dəyişib çantasını yığışdırdı. 10) Atan qocalmış, mənim də belim bükülmüşdür. Beli götür, ağacların dibini bellə! 65 Xumar tənəffüs vaxtı Koridorda gəzərkən, Təzə, qırmızı rəngli Bir qələm tapdı yerdən. Qələmi axtarırdı Bu zaman üç kiçik qız. Xumar əsla dinmədi Baxdı çox etinasız. Söylədi özözünə: – Qələmi versəm əgər, Onda bütün uşaqlar Məni oğru bilərlər . Nə itərsə məktəbdə, Yapışarlar yaxamdan . Bu sirri heç kəsə mən Bildirmərəm heç zaman. İndi söz sizinkidir, Cavab verin, uşaqlar: Deyin, düzmü düşünür Bizim məktəbli Xumar? Tofiq Mütəllibov Çap üçün deyil Yüklə 45,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|