Azer-dili 5s Derslik 2016 Layout 1
Yüklə 3,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ad gününün tarixçəsi
- SÖZ EHTİYATI sübh yeri – раннее утро ağlına gəlmək – прийти в голову, взбрести на ум milad – рождество SÖZLÜK
- Çap üçün deyil Çap üçün deyil 57 11.
- Çap üçün deyil Çap üçün deyil § 12. ARILIQDA
- Süleyman Sani Axundov 58 Çap üçün deyil Çap üçün deyil
56 10. Aşağıdakı cümlələrdə qırmızı rəngdə olan sözlərin yazılışı ilə bağlı düzgün variant hansıdır? 1. Ağca xanım şadlı..ından bilmirdi ki, nə etsin. 2. Ağca xanım və Qa raca qız ələlə verib bağda qaçma..a və oynama..a başladılar. 1) q, q, q 2) ğ, q, ğ 3) ğ, ğ, ğ 4) ğ, q, ğ Ad gününün tarixçəsi İndi hamının qeyd etdiyi ad gününü əvvəllər yalnız fironlar və onların oğlan övladları keçirirmiş. İlk ad günləri Misirdə qeyd olunmağa başla nıb. Tarixdə yer alan ilk doğum günü yığıncağı Miladdan 3000 il əvvəl yaşamış bir Misir fironuna aiddir. Bu cür tədbirlərdə ailə, dostlar, xidmət çilər, hətta kölələr də iştirak edirmişlər. İndiki ad günlərimizin ideyası necə yaranıb? Avropada indiki kimi ad günlərinin keçirilməsi on ikinci yüzillikdən sonra başlayıb. Yunanların tort kəsmə adəti sonralar almanlara da keçib. Ancaq tort dedikdə, indi yediyimiz “mərtəbəli”, bol kremli, bəzəkli şirniyyat ağlınıza gəlməsin. O zamanların tortu indinin “keks” formasında olub. Bizim bildiyimiz tortlar isə 13cü əsrdə Almaniyada yaranıb. Almanlar uşaqlarına indikindən də çox diqqət yetirirmişlər. Uşaqların ad günləri az qala festival kimi keçiri lirmiş. Səhər sübh yeri ağarmağa başlayan vaxt uşaq yuxudan oyadılırmış. Tortun üzərindəki şamlar axşam yeməyinə qədər daim də yiş dirilərmiş. Axşam yeməyində uşaq şamları söndürür və bayram başlayar mış. Tortun üzərində uşağın yaşından bir ədəd artıq şam qoyularmış. Bu da bir gün “sönəcək” həyatın işığını göstərərmiş. Uşağa həmin gün çoxlu hədiyyələr gələr, ən sevdiyi yeməklər bişirilərmiş. Ad günündə tortun üzərindəki şamları üfürərkən arzu tutmaq və onu heç kimə söyləməmək adətləri də almanlardan keçmişdir. 56 SÖZ EHTİYATI sübh yeri – раннее утро ağlına gəlmək – прийти в голову, взбрести на ум milad – рождество SÖZLÜK firon – фараон kölə – раб qərar – решение üfürmək – дуть Dost şad gündə tanınar. Yolda qardaş, evdə yoldaş. Hər kəsə özgə balası şirindir. Dəmiri qəm çürüdər, insanı nəm. Dəmiri istiisti döyməzlər. Çap üçün deyil Çap üçün deyil 57 11. Verilmiş cümlədə altından xətt çəkilmiş sözü aşağıdakı variantlar dan hansı ilə əvəz etmək olmaz? Romada imperatorların və dövlət adamlarının ad günləri Senatın qərarı ilə milli bayram elan edilirmiş. a) əmri b) göstərişi c) xahişi d) sərəncamı 12. Hansı sual mətnin məzmununa aid deyil? A) İlk dəfə doğum günü nə vaxt qeyd edilib? B) Əvvəllər ad gününü kimlər qeyd edirdilər? C) Azərbaycanda ilk doğum günü nə vaxt qeyd edilib? 13. Mətndə yaşıl hərflərlə verilmiş sözü hansı sözlə əvəz etmək olar? a) ağalar b) qullar c) qonaqlar 14. Siz də ad gününüzü qeyd etməyi sevirsinizmi? Ad günündəki hansı adətlər daha çox xoşunuza gəlir? Düşündüklərinizi dəftərinizə yazın, sonra yoldaşlarınıza oxuyun. 15. Ad günündə sinif yoldaşlarınıza açıqca yazmaq üçün aşağıdakı cümlələrdən hansından istifadə etmək olar? ✿ Sənin ad gününü səmimiqəlbdən təbrik edirəm. Sənin dəftərlərin səliqəli və təzədir. Dərslərində müvəffəqiyyətlər, uğurlar arzulayıram. Bu dərsin mövzusu sənə tamamilə aydın oldu. Dünyanın ən gözəl ne məti olan cansağlığı nəsibin olsun. Yolu keçərkən çox diqqətli ol! ✿ 16. Mətndəki sarı boşluğun yerinə hansı sözü yazmaq olar? a) üfürərək b) götürüb c) yandırıb d) yelləyib 17. Cümlələri köçürün, isimlərin altından xətt çəkin və xüsusi isimləri seçib göstərin. Onların nə bildirdiyini izah edin. 1) İlk ad günləri Misirdə qeyd olunmağa başlanıb. 2) Romada imperator ların və dövlət adamlarının ad günləri Senatın qərarı ilə milli bayram elan edilirmiş. 3) Sezarın ad günü əsl festivala dönürmüş. 4) Avropada indiki kimi ad günlərinin keçirilməsi on ikinci yüzillikdən sonra başlayıb. 5) Bizim bildiyimiz tortlar 13cü əsrdə Almaniyada yaranıb. 18. Çiçək işarələrinin yerinə hansı hərflərin yazılmalı olduğunu deyin və fikirlərinizi əsaslandırın: yığınca ✿ı, yığınca✿lar, yüzilli✿dən, uşa✿larına, ağarma✿a, artı✿, arzu tutma ✿, yemə✿lər Çap üçün deyil Çap üçün deyil § 12. ARILIQDA Bir azdan Hüseynqulu ağa ilə Piri kişi gəlib qızlar oturduğu yerə çıxdılar. Onlar qızları götürüb arı pətəklərinin tamaşasına getdilər. Qızlar arıların işləməsinə çox həvəslə baxırdılar. Bir pətəyə çatdıqda gördülər ki, buranın arıları pətəyin ağzında qarışqa kimi qaynaşırlar. Bunu gördükdə Piri kişi dedi: – Yaxşı vaxtda gəlmişik, bu saat buranın arısı beçə verəcəkdir. Sonra üzünü Qaraca qıza tutub dedi. – Qızım, qaçaraq get, evimizdən o gün sənə göstərdiyim ağ torbanı götür gəl. Qaraca qız yüyürərək getdi. Bir azdan arılar pə tək dən dəstədəstə çıxıb uçmağa başladı. Piri kişi on ların dalınca düşdü. Axır da arılar bir gilas ağa cı nın başına qondular. Bir dəqiqə keçmədi ki, birbi ri nin üstünə qonaraq üzüm salxımı kimi ağacdan sallandılar. Bu zaman Qa raca qız torbanı gətirdi. Pi ri kişi Ağca xanıma de di: – Ağca xanım, hər yuvada bir dişi arı olar, ona şah deyərlər. Bir yuvada iki şah olanda dava olur. Yeni doğmuş şah məcbur olur ki, uçub başqa yuva arasın. O vaxt onun dalına yeni törəmiş arılar düşürlər. Bax gör yeni şahın qoşunları onu nə cür əhatə etmişlər . İndi biz onu tutub təzə arı sə bəti nə salmalıyıq. Onda arılar da onun başına cəm olacaqlar . Bu sözlərdən sonra Piri kişi üzünü Qaraca qıza tutub dedi: – Qızım, çıx ağaca və bu sallanan arıları torbanın içinə salıb ağzını büz. Qaraca qız pişik kimi ağaca dırmaşmağa başladı. Ağca xanım Piri kişidən soruşdu: – Baba, o arılar Qaraca qızı sancmazlarmı? – Yox, xanım, arını incitməsən və ondan qorxmasan, adamı sancmaz . Qaraca qız arı dəstəsini torbaya salıb ağzını büzdü. Piri kişi dedi: – İndi, qızım, budağı silkələ, arılar torbaya tökülsün. Ya da budağı sındır , torbanın içində qalsın. Qaraca qız budağı sındırdı və aşağı endi . Piri kişi torbanı ondan aldı. Hamı arılığa gəldi. Piri kişi torbadakı arıları bir boş pətəyə boşaltdı. – Ağca xanım, bu pətəyi sənin adına saxlayacağam. Balı da öz ixti yarında olacaqdır. Haçan könlün bal istədi, gələrsən, kəsib verərəm. Ağca xanım çox şad oldu . Hüseynqulu ağa dedi: – Qızım, bu da sənin arın, indi gəl gedək, bir azdan anan gələcək. Süleyman Sani Axundov 58 Çap üçün deyil Çap üçün deyil Yüklə 3,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|