Azerb dili 6-01 Layout 1
Yüklə 40,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Çap üçün deyil
MİSİR EHRAMLARI Dünyanın yeddi möcüzə - sin dən müasir dövrümüzə qə dər gə lib çıxmış yeganə mö cüzə Misir ehramlarıdır. Qədim Misirdə ölkəni ida - rə edən fironları dəfn etmək üçün ehramlar tikir dilər. Bu ehramlar pilləvari pira mi da şək lində olurdu. Hər bir ehram yalnız bir fironun dəfn olun - ması üçün nəzərdə tutulurdu. Deyilənə görə, fi ro nun ruhunun ilahların yanına pil lələrlə qalxa bilməsi üçün piramidanı pilləli etmişlər. Ehramlara Misirin müxtəlif yerlərində rast gəlmək olar. Lakin ən böyük və məşhur ehramlar müasir Misirin paytaxtı Qahirə yaxınlığındakı Cizədə yerləşir. Bu ehramların çox maraqlı və müəmmalı yaranma tarixi vardır. Misirin ən məşhur və ən böyük ehramı Xeops ehramıdır. Məhz bu ehram dünyanın yeddi möcüzəsindən biri sayılır. Xeops ehramı təxminən e.ə. XXVI əsrdə firon Xeopsun şərəfinə ti kil - miş dir. Onun inşasına 20 il vaxt sərf olunduğu güman edilir. Tarix elminin ata sı sayılan Herodot yazırdı ki, Xeops ehramının tikintisində 100 000 qul ça lışmışdır. Piramidanın hündürlüyü 140 metr, özüldə hər tərəfinin uzun - luğu 230 metrdir. Üçbucaq formalı tərəflərinin ümumi sahəsi isə 85500 kvadrat metrdir. Bu ehram qədim dünyanın ən böyük tikilisi sayılır. Ehram daş bloklardan tikilmişdir. Hər blokun çəkisi orta hesabla 2,5 ton, ən ağırı isə 15 tondur. Hesablamalara görə, Xeops ehramının ümumi çəkisi 6,25 mln tona bərabərdir. Bu ağırlıqda daşları necə yonmuş, necə daşımışlar? Yükqaldıran kran- lar olmadan onları ehramın yuxarı hissələrinə necə qaldırmışlar? Alimlər bu suallara indiyə qədər birmənalı cavab tapa bilməmişlər. Bəzilərinin fikrincə, qədim Misirdə elm və texnika, xüsusilə həndəsə, astronomiya və 1. Verilmiş m lumatlardan istifad etm kl Xeops ehramının özülünün sah sini v perimetrini tapın. 2. Sonuncu abzasda işl nmiş sayları sözl ifad edib d f t ri ni - z köçürün. Hansı sayda r q ml rin sayı sözl rin sayın dan üç d f çoxdur? 176 VI BÖLMƏ Çap üçün deyil fizika yüksək inkişaf mərhələsinə çatmışdı. Bununla yanaşı, qədim Misir fi ronlarının və kahinlərinin yad planetdən gəlməsi ilə bağlı müəmmalı fikir - lər də mövcuddur. Әvvəllər elə hesab olunurdu ki, ehramların tikintisində yalnız qul əməyindən istifadə olunmuşdur. Lakin sonradan arxeoloqlar Cizə yaxın - lığında qədimdə mövcud olmuş kiçik bir qəsəbə aşkar etdilər. Məlum oldu ki, bu, muzdlu inşaatçılar və sənətkarlar qəsəbəsidir. Görünür, qədim Misirdə, doğrudan da, inşaat çılıq sənəti yüksək səviyyədə imiş. Ehramın içində çoxlu miqdarda labirintşəkilli dəhlizlər, salonlar var. Bu- raya ehramın şimal tərəfində, 15 metr yüksəklikdə yerləşən girişdən daxil olmaq mümkündür. Vəfat edən fironu qiymətli əşyaları ilə birlikdə salon- lardan birində saxlayırdılar. Onun bədəni mumiyalanırdı. Mumiya meyi tin xeyli müddət çürümədən qalmasına imkan verirdi. Bir çoxları fironun qızıl əşyalarını oğurlamaq üçün cənazənin saxlanıldığı otağı tapmağa cəhd edirdi. Lakin bu heç də asan deyildi. Otağın yerini dəqiq bilməyən hər kəs ehrama daxil olarkən labirintə düşür, həftələrlə, aylarla buradan çıxa bilməyib acından ölürdü. Misir ehramları və orada saxlanılan mumiyalarla bağlı müəmmalar zaman-zaman bütün dünya ictimaiyyətinin diqqətini özünə cəlb etmişdir. 1984-cü ildə firon Xefrenin tabutu çoxsaylı turistlərin müşahidəsi altın - da ehramdan çıxarılırdı. Bu zaman qəribə bir hadisə baş verdi. Təd qi qat - çılar və turistlər öskürəkdən boğulur, ayaq üstə dayana bilmirdilər. He sab olunur ki, məşhur şir-insan heykəli olan Sfinks də məhz bu fironun əmri ilə tikilmişdir. Sonradan özünə gələn turistlər birağızdan deyirdilər ki, mumiyanın saxlandığı otağa keçdikdə nəfəs yolları qıcıqlanmış, gözləri yaşarmış, qəfil zəifləmişlər. Ehrama giriş elə həmin gün bağlanmış, mü tə - xəssislər içəridə araşdırmalara başlamışdılar. Lakin tədqiqatlar heç bir nəticə verməmişdir. Daha bir qəribə hadisə Mikerin ehramı ilə bağlı baş vermişdi. Fironun cənazəsi ehramdan çıxarılıb İngiltərəyə yollansa da, onun oraya gedib çatması mümkün olmamışdı. Cənazəni aparan gəmi dənizdə bat mış dı. Deyilənə görə, Mikerin ehramının lənəti elə güclü idi ki, onun için də uzun müddət qalan insanlar tezliklə müəmmalı şəkildə vəfat edir dilər. Әn müəmmalı hadisələr isə 1922-ci ildə Tutanxamonun ehramı aşkar olunduqdan sonra baş vermişdir. Bu tapıntı arxeologiya elmi tarixində ən böyük hadisələrdən biri hesab olunurdu. Lakin ekspedisiya qrupunun rəhbəri Hovard Karter və ona maddi dəstək verən lord Karnarvon tədqiqat prosesində həkimlərin təyin edə bilmədiyi naməlum bir xəstəlikdən öldülər. 3. Sonuncu abzasda hansı cüml yerind deyil? 177 QƏDİM DÜNYA Çap üçün deyil Növbəti bir neçə il ərzində Tutanxamon ehramını tədqiq edən daha iyirmi iki nəfər səbəbi bilinməyən xəstəlikdən öldü. Sonralar Tutanxamon ehramının təqdiqatı zamanı divarda heroqliflərlə həkk olunmuş bir yazı aşkar olundu: “Fironun rahatlığını pozan hər kəsi tezliklə ölüm gözləyir!” Bütün bunlar göstərir ki, müasir elmin inkişaf səviyyəsi nə qədər yüksək olsa da, hələ ki qədim dünyanın bütün sirlərini açmağa imkan vermir. Bu müəmmalar hələ də öz tədqiqatçılarını gözləyir. Svetlana Quliyeva Söz ehtiyatı 4. Lüğ td n istifad ed r k “ehram”, “mü mmalı”, “blok”,“mumiya” v “lord”söz l ri nin m nalarını araşdırın. Araşdırma 5. Ümumi tarix f nnind n Misir dövl ti haqqında öyr ndikl riniz sas n t qdimat hazırlayın. 6. Dig r altı möcüz haqqında m lumat toplayaraq t qdimat hazırlayın. Dil qaydaları 7. Frazeoloji birl şm l ri x b r v zif sind işl tm kl cüml l ri tamamlayın. q lbin d ym k, sevincind n yer -göy sığmamaq, ağzına su alıb oturmaq, canına üşütm düşm k, gözünün kökü saralmaq 1. Hamının sözünü k s n li indi ... 2. H kim adı g l nd uşağın qorxudan ... 3. Oğlunun yolunu gözl m kd n ananın ... 4. S m d heç vaxt heç kimin ... 5. O, riyaziyyat olimpiadasında qalib g ldiyini bil nd ... 8. Verilmiş söz v söz birl şm l rini cüml l rd mübt da v ismi x b r v zif sind işl d r k yazın. ş h r bağı, dostluq, m kt b direktoru, v t n torpağı, göz l, c sar t Nümun : Ana dili h r bir xalqın n müq dd s s rv tidir. Bu gün ilk d rsimiz ana dilidir. 178 VI BÖLMƏ Çap üçün deyil Yüklə 40,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|