Azərbaycan Aİ-nin Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrində Enerji subsidiyaları İnventarı Az
Yüklə 5,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Elektrik enerjisi v
- Elektrik enerjisinin maya d əyəri
27
ə isitmə Qazdan f
ərqli olaraq, elektrik enerjisi əhəmiyyətli həcmdə xarici ticarətə cəlb olunmayıb. Buna uyğun olaraq, qiym ət fərqi istinad qiyməti kimi istehsal xərclərinə əsaslanmalıdır. Elektrik enerjisinin maya
metodologiyadır. Xüsusi olaraq, LCOE kapital tutumluluğu, istismar və maddi-texniki təchizat xərclərini, h əmçinin yanacaq xərclərini nəzərə alır. Digər göstəricilərlə müqayisədə, LCOE elektrik enerjisinin mövcud satış qiymətləri şəraitində elektrik enerjisi generasiyasının hansı mənbələrinin iqtisadi cəhətdən əsaslandırılmış olduğu sualına cavab verir. Tədqiqatın bu bölməsi Azərbaycan üçün LCOE xərcləri mövcud satış qiymətləri ilə müqayisədə təxmini olsa belə, elektrik enerjisi üçün qiymət fərqi təhlilini aparmağa imkan verir. (FITCHNER, 2013) Az ərbaycanda hər kVt üçün 0.024 ABŞ dolları səviyyəsində birləşmiş dövrə qaz turbin (BDQT) gücü istehsalı üçün ranqlaşdırılmış xərc hesablamalarını təqdim edir və hər kVt üçün 0.053 ABŞ dollarını “beynəlxalq ranqlaşdırılmış xərc dəyəri” olaraq təklif edir. Cari istehsalçı tarifləri (hər kVt üçün 0.04 ABŞ dollar) (Cədvəl 3) yerli xərci üstələsə də, beynəlxalq səviyyədən aşağıdır.
Xüsusi investisiyalar h ər kVt-a ABŞ dolları 975 975
O&M CAPEX-in %-i n.a. 0%
Yanacaq xərci (yerli) h ər MVt-saata ABŞ dolları 5 n.a.
Yanacaq xərci (beyn.) h ər MVt-saata ABŞ dolları 5 n.a.
Səmərəlilik % 58% n.a. Ölçü
MVt 450
n.a. İl ərzində tam istismar müddəti saat 6 000
6 000 İstismar müddəti il 25
25 Diskount dərəcəsi % 10% 10%
İstifadə əmsalı % n.a. 68.5% Yerli yanacaq xərci h ər m
3 - ə ABŞ dolları n.a. 78
Yerli yanacaq xərci Dollar/mmbtu (1 milyon Britaniya Termal Vahidi) n.a. 2.210
Konvertasiya əmsalı mcm/mmbtu n.a. 0.028
Alternativ yanacaq xərci h ər m 3 - ə ABŞ dollar 270
Alternativ yanacaq xərci dollar/mmbtu
7.65
Xüsusi isitmə xərci btu/kVt-saat .. 7 667
Kapitalın Bərpası Amili
0.110
Maya dəyərləri (Levelised costs)
sLCOE Təbii qazın ölkədaxili qiyməti Dollar / kVt-saat n.a.
0.035 sLCOE Opportunity gas price Dollar / kVt-saat n.a.
0.077 Gətirilmiş vahid xərcin yerli qaz qiyməti Dollar / kVt-saat 0.024
n.a. Beynəlxalq qaz qiymətiningətirilmiş vahid xərci Dollar / kVt-saat 0.053
n.a.
Cari qiymətlər
AzərEnerji QSC istehsalı Dollar / kVt-saat
0.040
İstehlakçı qiyməti Dollar / kVt-saat
0.058
Məzənnə 2015- ci il ortalama AZN/ABŞ dolları n.a. 1.028 M ənbələr: (FITCHNER, 2013)(OpenEI, 2016), (EIA, 2015c) və Sigra Group təhili əsasında müəlliflərin xülasəsi. Qeyd: n.a. – Aid edilmir. 28
Yanacaq x ərcləri ilə bağlı fərziyyələr “FITCHNER, 2013”-də aydın şəkildə ifadə olunmamışdır. Buna görə d ə, Cədvəl 10 paralel olaraq “OpenEI, 2016” və mümkün olduğu qədərilə, “FITCHNER, 2013” ilə eyni f ərziyyələrdən istifadə edərək, enerjinin orta hesablanmış maya dəyəri (sLCOE) hesablamalarını təqdim edir. Yerli g ətirmə xərcləri ilə bağlı hesablamaların iki nəticəsi arasındakı fərq bir ABŞ sentinə bərabərdir (h ər kVt üçün 0.024 və 0.035 ABŞ dolları). Lakin, müvafiq beynəlxalq meyar hesablamalarının nəticəsi əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir; bunun əsas səbəbi alternativ yanacaq qiymətindəki fərqdir. N əticə olaraq, yerli yanacaq qiymətlərindən istifadə edərsək, heç bir yanaşma Azərbaycandakı elektrik enerjisi istehlakı subsidiyalarının mövcudluğunu göstərmir. Qazın alternativ xərcinin təqdim edilməsi göst
ərir ki, potensial subsidiya tətbiq olunan alternativ xərcin səviyyəsindən asılıdır. Yuxarıda təklif olunan paral
el hesablama metodologiyası həmçinin yerli qaz qiymətlərinin gətirilmiş xərclərinin hansı s əviyyəsində istehsalçı tariflərinə bərabər olacağını müəyyən etmək üçün istifadə oluna bilər. Qazın qiym əti 1000 m 3
Müvafiq olaraq, h ər m
3 üçün
ənənəvi alternativ qaz qiyməti olan 102 ABŞ dollarından daha yüksək alternativ qaz cari istehsalçı tariflərindən daha yüksək cari elektrik qiymətlərini əsaslandıracaq. “FITCHNER, 2013” t ərəfindən əməliyyat və maddi-texniki təchizat hesablamaları təqdim olunmadığına gör ə, müəlliflərin öz hesablamaları müəyyən boşluqlara malikdir. Burada maya dəyəri daha yüksək olmalıdır. Hesablanmış maya dəyəri (0.035 ABŞ dolları/kVt-saat) və “Azərenerji”nin enerji generasiyası tarifl
əri (0.040 ABŞ dolları/kVt-saat) arasındakı beş sentlik fərqi nəzərə alaraq istisna etmək olmaz ki, əməliyyat və maddi-texniki təchizat xərclərinin təqdim edilməsi hesablanmış maya dəyəri cari tariflərdən daha yüks ək səviyyəyə qaldıracaq ki, bu da həmçinin satınalma xərcləri nöqteyi-nəzərindən subsidiyalara s əbəb olacaqdır. Yerli topdansatış qiyməti olan hər kVt-saat üçün 0.04 ABŞ dolları və beynəlxalq gətirmə xərci olan 0.077 ABŞ dollar/kVt-saat arasındakı qiymət fərqini Azərbaycanın 2014-cü ildəki 24.8 TVt saat istehsalına tətbiq ed ərsək (Dövlətstatkom, 2015b), 2014-cü il üçün ümumi olaraq 0.9 milyard ABŞ dolları həcmində elektrik istehlakı subsidiyası əldə edirik ki, buraya elektrik generatorları üçün qaz qiymətlərinin daha aşağı s əviyyədə salınması da daxildir. Bu rəqəm BEA-nin qiymət-fərq hesablamalarından daha yüksəkdir. Hansı ki, Az ərbaycandakı elektrik istehlakı subsidiyalarını 2014-cü ildə 0.5 milyard ABŞ dolları və 2013-cü ildə 0.7 milyard ABŞ dolları olaraq hesablayır. Elekt rik istehlakı subsidiyalarının hesablanması daha iki amillə mürəkkəbləşib. İlk amil ev t əsərrüfatlarından ödəmələrin potensial olaraq daha az yığılmasıdır (Dünya Bankı, 2013). Bu məsələyə dair ictimai m əkanda çox məlumat yoxdur, lakin Azərenerji bu problemi həll edə biləcək birbaşa büdcə transferl əri qəbul edir (aşağıdakı bölmədə aşağıdan-yuxarıya inventarizasiya və Əlavə hissəsinə baxın). İkinci çətinlik istilik kogenerasiya güclərinin birgə yaradılmasıdır. Virtual məkanda istilik generasiyası x ərclərinə dair heç bir məlumat yoxdur. Mərkəzi isitmə sistemi həmçinin Azərbaycanı tam olaraq əhatə etmir, əsasən paytaxt Bakıda və onun ətraflarında mövcuddur. Lakin, ŞAQMA regionunda mərkəzi isitmə s istemi geniş şəkildə subsidiyalaşdırılır və elektrik tarifləri vasitəsilə təkrar subsidiyalaşdırılır. Eyni v əziyyətin Azərbaycanda da olduğunu ehtimal edə bilərik.
M əlumat azlığı səbəbindən Azərbaycanda yanacaq subsidiyalarının aşağıdan-yuxarıya inventarizasiyasının t əsdiqlənməsini məhdudlaşdırmışdır. Cari tədqiqat işi mətbuat hesabatlarına əsaslanır ki, bu mənbələrin qeyri-d əqiqliyi qeyri-səhihliyin potensial mənbəyi ola bilər. Yalnız məhdud sayda sxem aşkar edilmişdir v ə kəmiyyət hesablamaları yalnız nümayiş üçün istifadə oluna bilər. Yüklə 5,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|