Azərbaycan dünya əDƏbiyyatinda beynəlxalq Simpoziumun materialları
Yüklə 9,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 54
Şair Abdulla Aripov yazır ki, “Bakı mənim üçün ana beşiyim olan Daşkən- dim ki mi doğmadır. Çünki özbək ədəbiyyatı kimi, Azərbaycan ədəbiyyatı da məni öz iste dad çeşməsindən süzülüb gələn şeirlərlə qidalandırmışdır. Bizim ədəbiyyat- la rımızı qardaş adlandırırlar. Doğrudan da, onlar nəhəng bir ağacın budaqlarıdır. Bir kök üz ərində boy atmış Azərbaycan və özbək klassik ədəbiyyatı həmişə eyni probleml ərin, eyni idealların tərənnümçüsü olmuşdur. Özbəkistanda şeiri sevən hər bir şəxs üçün şair Səməd Vurğunun adı unudulmazdır, müqəddəsdir. Bu ad özbək oxucusu üçün Qafur Qulam q ədər əzizdir, əzəmətlidir. Mən gözəl Azərbaycan şei- rinin p
ərəstişkarlarından biriyəm” (19). Turab Töl ənin "Dilimdəsən hər bir zaman" şeirində (tərcümə edəni S. Sər- xan
lı) bu hissi, bu təsiri, bu yaşantını duymamaq çətindir. Ən əvvəl o, Azərbaycana h əsr etdiyi bu şeirinə ölməz Səməd Vurğunun – El bilir ki, s ən mənimsən, Yurdum, yuvam m əskənimsən… - misralarını epiqraf seçmişdir. Çox dolandım bu dünyanı, Ell
ər gördüm ulduz sanı. Seyr etdikc ə kəhkəşanı, Yeri, göyü, asimanı, Çulğalayan nursan, inan – Az ərbaycan, Azərbaycan. (1, s. 68) 10 b
əndlik (hər bənddə altı misra) bu şeirində "lirik mən" gəzdiyi ulduz sanı ölk
ələr içində Azərbaycan qədər misilsiz gözəl görmədiyini nəzmə çəkib. "Durna gözlü bulaqlardan", d ərələrdən, qayalardan, hər açılan laləsindən, ay baxışlı, od na- xışlı, nur yağışlı, məhəbbətli gözəllərindən, cənnətmisal əfsanəyə bənzər təbiətindən, bol nem ətlərindən, mavi Xəzərindən, Xəzərindən göylərə ucalan buruqlarından, bar- lı-bəhərli bağlarından, nəğməli-sözlü sənətkarlarından saf incilər misralayıb. Ay baxışlı qızlar gördüm, Od baxışlı gözlər gördüm. Nur yağışlı üzlər gördüm, H ər nə gördüm gözəl gördüm: M əhəbbətlə güldü cahan – Az ərbaycan, Azərbaycan. S əməd Vurğunun ağır xəstə yatdığı aylar idi. Dünyanın, o cümlədən, Özbə- kista nın bütün yazıçı və şairləri böyük sənətkardan hal-əhval tutur, qəlbdən ona can sağlığı diləyirdilər. 1956-cı ilin ilk aprel günləri idi. Sanki dünya ədəbiyyatının görk əmli nümayəndələri Bakıya axışmışdı. Azərbaycanda Səməd bayramı – Vur- ğun şairin 50 illiyi qeyd olunurdu. Səməd Vurğun özü bu tədbirə qatıla bilmədi. G ələn qonaqlara qardaşı Mehdixan Vəkilov şairin təşəkkür məktubunu oxudu. Ra- zılığını, sevgisini, məhəbbətini bildirirdi. Könüld
ən-könülə yollar görünür - dey
ə hər kəsi bağrına basırdı. O günlərdə Özbəkistandan Qafur Qulam, Ay- b ək, Zülfiyyə xanım Bakıya gəlmişdilər. Hamı Səməd Vurğuna həsr etdiyi şeirləri- ni oxuyur, m ətbuatda dərc etdirirdi. Sonra–bir aydan az ötmüşdü ki, Səməd Vurğun dünya sını dəyişdi. Yenidən Bakı ziyarətçilər dənizinə döndü. Bu dəfə hamı kədərli, AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 55
d ərdli idi. Qafur Qulam, Zülfiyyə, Aybək...Qafur Qulam "Molodyoj Azerbaydjana" q əzetinin 11 may 1956-cı il sayında bu kədər müna-sibətilə "O, bizə yaxındır" adlı m əqalə dərc etdirmişdir. Aradan 20 il ə yaxın vaxt ötdü. Bakıda Səməd Vurğunun ev-muzeyi açıldı. Hə- min günl ər-1975-ci ilin oktyabrı idi. Azərbaycanda Sovet ədəbiyyatı günləri keçiri- lirdi. Özb əkistandan da böyük bir qrup qonaq gəlmişdi. Həmin ərəfədə-Azərbaycan- da sovet ədəbiyyatı günləri açılan günün səhəri Səməd Vurğunun evmuzeyinin açılış m ərasimi təşkil olunmuşdu. Bayram iştirakçıları bütünlüklə bu təntənəli tədbirin işti- rak çı nümayəndələrinə çevrildilər.Həmin günün səhəri özbək xalq şairi Zülfiyyənin unudulmaz hadis ənin təsiri ilə yazdığı yeni şeiri hər kəsi kövrəltmişdi – Bu gün bütün ölk ə Vurğunun qonağıdır. O hamıya lazımdır! Öz oğullarına və dostlarına…
Zülfiyy
ə xanım bu hadisədən aldığı təəssüratını "Şairin evində" silsilə şeirlə- r ə çevirmişdi. "Bir dənə papiros" (tərc. ed. Məmməd Aslan) şeiri ağır təəssüratdan yaran mışdı. Burada şairin son dəfə çəkdiyi papirosun yarısını görən şairə Zülfiy- y ənin qəlbi göynəmişdi – Q əlbində intizar, gözündə maraq, Onunla öpü şüb ömrün sonunda. Papirosda olan etibara bax, Ya rımçıq qalıbdı ömrü onun da. Yarımçıq papiros gör nələr deyir, T əkcə od sönməyib onun qorunda. Ey sözün xaqanı, sərrafı şair, Neç
ə nəğmə sönüb dodaqlarında?! (1, s. 66)
S əkkiz bəndlik bu şeiri həyəcansız oxumaq çətindir. Muzeyin rəy kitabında özb
ək elçiləri xeyli ürək sözləri yazmışdılar. Zülfiyyə belə yazmışdı: "Böyük Sə- m əd Vurğun əsrlər boyu milyonların qəlbində əbədi yaşayacaqdır. Həmçinin onu çox sev ən özbək xalqının qəlbində". S. Vur ğunun ev-muzeyində nümayiş etdirilən milli özbək çuxasını Səməd Vur ğuna Qafur Qulam bağışlamışdı. Muzeydə özbək yazarlarının avtoqrafı iləki- tablar da vard ır.
Özb ək şair - dramaturqu Əshəd Muxtar yazır: "Özbək xalqı arasında Qafur Qula mın "Qardaşım Səməd Vurğuna", "Azərbaycanın zəhmət adamlarına" şeirləri, el əcə də Səməd Vurğundan tərcümələri dildən-dilə gəzir". Bəlkə də yüzlərlə ayrı- ay rı mətbuat orqanlarında yazılıb ki, Səməd Vurğun və Qafur Qulam uzun illər ya- ra dıcılıq dostluğu çərçivəsində yaşayıblar. O, qeyd edir ki, özbəklər Nizamini və Füzulini, S əməd Vurğunu və Rəsul Rzanı haqlı olaraq öz şairləri hesab edirlər. On- la rın əsərləri respublikamızın geniş oxucu kütləsinə yaxşı məlumdur. Azərbaycanın şair və yazıçılarının əsərləri də respublikmızda böyük tirajlarla nəşr olunur. Gənc, istedad
lı şair və yazıçılarımız unudulmaz Səməd Vurğunun öz qəlbinin hərarəti ilə yan
dırdığı estafet məşəlini şərəflə irəli aparırlar. Bu gəncləri cəsarətlə böyük Vur- ğunun işinin ardıcılları adlandırmaq olar (20). Yüklə 9,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|