Azərbaycan dünya əDƏbiyyatinda beynəlxalq Simpoziumun materialları
Yüklə 9,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- GÜNÜMÜZ TÜRK ŞİİRİNDE AZERBAYCAN Yrd. Doç. Dr. Ayşe Duvarcı
AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 72
GÜNÜMÜZ TÜRK ŞİİRİNDE AZERBAYCAN
Ayşe Duvarcı ( Başkent Üniversitesi / Türkiye) Kısaca çekici bir dil ve ahenkli mısralar içinde duygu ve düşüncelerin akta- rımı diye tanımlanan, çok katmanlı anlam ve duygu yoğunluğu taşıyan, estetik bütünlüğü olan, zihinsel faaliyeti kelimelerle dışa vurum yollarının en bilineni diye tanımlayabilece- ğimiz şiirin yüzlerce tarifi yapılmıştır. Şiirin konusunun başta insanın kendisini, başka insanlarla ve tabiatla ilişkilerini olmak üzere hayatın her alanını içine aldığını söyleyebiliriz. Bir dil işçisi diyebileceğimiz şairler kendi iç dünyalarındaki zenginlikle geliştirdikleri bakış açıları ile bazen birbirinden çok farklı, bazen birbirine yakınsöylemlerle aynı temalar üzerinde durabilirler. “Şirler için belli bir konu sınırlaması yapılamaz. Şair önemine inandığı, kendisiyle hemhal olduğu, çok iyi bildiği, dikkat çekmek istediği her konuyu şiirinde işleyebilir” (Çetin 2004:12). Bubildiride, günümüz Türkiye’sinde yetişen şairlerin bir kısmının Azerbay- can temalı şiirlerinden yola çıkarak onların bakış açısı ve duygu, düşünceleri ile değerlendirdikleri Azerbaycan konusu ele alınacaktır. Bu şiirlerde Azerbaycan coğrafyası, Azerbaycan’ın simgeleri, Azerilerin yaşadıkları sosyal ve siyasi olaylar, vatan hasreti, ülkeye bağlılık, hasret, aşk, merhamet, kararlılık gibi temalar d eğerlendirilecek, iki ülke arasındaki tarih ve kültür birliğinin şiirlerdeki örnekleri üzerinde durulacaktır. Şiirin aynı zamanda tarihe bir not düşmek olduğu fikrinden hareket ederek Karabağ katliamının yüreklerde açtığı derin acı, verilen şehitler, yaşanan sıkıntılar Türkiye’den gözlem yapan şairlerin diliyle aktarılacak, Mısralar bu bağlamda değerlendirilecektir. Şeçilen şairler arasında ünlü isimler olduğu gibi geleneksel halk şiiri tarzında yazan aşıklar ve Azerbaycan’a sevgi ve dostluk besleyen amatör kalemler de vardır. Böyle bir seçkinin Azebaycan’aşiir perdesinin arkasından bakışı daha iyi yansıtabileceği düşüncesindeyiz. Sözü edilen şairler, Yavuz Bülent Bakiler, Ali Akbaş, Ümit Zeki Soyuduru, Aşık Kul Bahri, İsmail Türkmen, Mehmet Yücel, Tarık Torun, Zeynel Beksaç, İlhami Erdoğan, Mansur Ekmekçi, Münevver Düver, Hikmet Elp, Halil Çolak, İsmail Gül, Emine Sevinç Öksüzoğlu gibi isimlerdir. Hemen hemen her temada yazan bu şairlerin Azerbaycan’ı işleyen şiirleri biçim ya da form açısından yalın, söyl
eyiş açısından açık, konuyu en doğal biçimiyle ortaya koyan anlatımlar olduğu için tercih edilmiştir. Her şair Azerbaycan’ın pek çok özelliğini bir arada düşünmüş, bu ülkenin çeşitli sembollerine göndermeler yapmış, kendi duygu ve düşünceleri ile üsluplarına duygusallık katmıştır. Bu şairlerin eserlerindeki Azerbaycan’a bakışı ve ele alınan konuları şöyle gruplamak mümkündür. 1) Azerbaycan tarihi ile ilgili şiirler Bu şiirler Türklük tarihinin ayrılmaz bir bütün oluşu, insanlarımızın soy olarak kardeşliği, aynı kültürü paylaşmak gibi konulara vurgu yaparken şairler arasında ortak tarih ve ortak kültür bilincinin mevcudiyetini göstermektedir. Oğuz soyundan gelmek, anayurttan beri kardeş kalmak, aynı dilin ve aynı dinin mensubu olmak şairlerinbizi bir kökten çıkan iki dal gibi anlatmasına sebep olmuştur.
AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 73
Oğuzlardan gelir yücedir soyun Az mı oynadılar üstüne oyun Çok esaret çektin eğmedin boyun Azerbaycan cansın, canansın bize (Ümit Zeki Soyuduru- Azerbaycan)
Üç kıtada at koşturup durmuşuz Tarih boyu nic e devlet kurmuşuz Tarihi şükranla an Azerbaycan Öz be öz gardaşız can Azerbaycan (Kul Bahri- Can Azerbaycan)
Anayurttan beri yoldaş kalan Oğuzhan’dan nasihatı olan Kültürü kültürüm, köyü köyüm Acısı yürek ezikliğime neden Bir Azerbaycan var yanıbaşımda (İsmail Türkmen, Bir Azerbaycan Var Yanıbaşımda)
Aynı kökün dallarıyız Hasbahçenin gülleriyiz Biz Allah’ın kullarıyız Kardeş ülke Azerbaycan (İsmail Gül)
Aynı soydan gelir atan Aynı toprak aynı vatan Mansur’un gönlünde yatan Azerbaycan Azerbaycan (Mansur Ekmekçi, Azerbaycan, Azerbaycan)
Andolu’da Azerbaycan konusunda yazan şairler müşterek tarih ve kültür vurgusunu somut isimlerle delillendirme yoluna giderler. Bu bağlamda Dede Kor- kut, Bahtiyar Vahapzade, Şehriyar, Fuzuli, Köroğlu gibi isimler şiirin içine girer. Böy lece milli kimlik anlayışı oluşturulurken onun unsurları da belirtilmiş olmak- tadır.
Boy söylemiş Dede Korkut sazıyla Bilge edasıyla ozan nazıyla Cevap versek iki satır yazıyla Nahcivan’a yakın Van Azerbaycan Öz be öz gardaşız, can Azerbaycan
Vahapzade Bahtiyar ki bir ozan Herkesin hakkında besler hüsn-ü zan
İsterdi semada susmasın ezan Yakında atacak tan Azerbaycan Öz be öz gardaşız can Azerbaycan (Kul bahri, Can Azerbaycan) Yüklə 9,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|