AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları
77
Mahnıların diyarı
Azerbaycan
Şair yüreklerin demir attığı
Vazgeçilmez liman (Zeynel Beksaç, Azerbaycan)
Özünüz ki özümüzdür
Sözünüz ki sözümüzdür
Gözünüz ki gözümüzdür
Kardeş ülke Azerbaycan
Bağına rahmet gibiyiz
Düşmanına set gibiyiz
Biz tırnakla et gibiyiz
Kardeş ülke Azerbaycan
Kıblemiz bir yönümüz bir
İlmimiz bir fennimiz bir
Rabbimiz bir dinimiz bir
Kardeş ülke Azerbaycan
Dilimiz aynı dildendir
Sazımız aynı teldendir
Gücümüz aynı beldendir
Azebaycan, Azerbaycan (
İsmail Gül, Kardeş Ülke Azerbaycan)
Bir sevda masalıydın yüreğimim en dipsiz köşesinde
Bir güz mevsimiydin yüzümün gölgesinde
Sahipsiz ve zamansız düşlerin durağıydın gönlümde
Can canımsın Azerbaycan’ımsın bedenimde (Emine Sevinç Öksüzoğlu,
Hoşça Kal Can Azerbaycan)
Sonuç ve
Değerlendirme: Yukarıda Türkiye coğrafyasında yaşayan şair-
lerin çeşitli şiirlerinden yaptığımız alıntılarda özne Azerbaycan’dır. Azerbaycan
tarihi, insani, toplumsal,
manevi açılardan işlenmekte, şairler zihinsel olarak özüm-
le
dikleri Azerbaycan algısını mısralara dökmektedirler. Şiir anlamanın, öğretme-
nin,
manevi zenginleşmenin yollarından biri kabul edildiğine göre, bu şiirleri bir
Azer
baycan biyoğrafisi gibi kabul etmek mümkündür. Şairler pratik hayat etkinliği
içinde yaptıkları gözlemler, aldıkları duyumlar ve yaşadıkları uyarılar ile hisset-
tikleri coşkuyu şiir haline getirmişlerdir. Özellikle Yavuz Bülent Bakiler, Ali Ak-
baş gibi şairlerin şiirlerinde coşku ve etki derinliği daha yüksekken diğer şairlerde
bu özellik daha sınırlıdır.
Hem serbest
şiirin hem geleneksel şirin şekil özelliklerini taşıyan bu şiirler
de ortak özeliklerden biri de benzetme,
kişileştirme, abartma gibi çeşitli edebi sa-
natların kullanılması ve bu yolla ifadelere güç katılmasıdır. Mesela Yavuz Bülent
Bakiler “Azerbaycan yü
reğimde bir şah damardır” derken Azerbaycan’a insan
vücuduna hayat suyu taşıyan bir imgeyle seslenir. Zihinsel yoldan Azerbaycan’ı
AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları
78
insani hale getirerek onu hayat ve ölüm ya da varlık yokluk gibi iki zıt noktanın
sebebi sayar.
Azerbaycan yoksa şair için hayat da yoktur.
Diğer şairlerin şiirlerinde ise tarih, toplumsal yaşanmışlıklar, trajik çatışma-
lar belgelenmektedir.
Bu sebepledir kişiirler hem bu günün Türkiye’sindeki Azer-
baycan algısını göstermekte hem bizden sonraki kuşaklara Azerbaycan bilgisini
devretmektedir.
Ayrıca bu şiirler sayesinde iki ülke arasında duygulandırmaya, bir-
birini fark etmeye,
yanında olmaya dayalı bir iletişim kurulmaktadır. Ayrıca bu
şiirler kişilerin bir topluma mensubiyet duyma açılarından inanışlarını dile getirdik-
leri
için milli benliği güçlendiren verilerdir. Bilindiği gibi “birbirleriyle ilgili ko-
numla
rını ve ilişkilerini, aitlik, mensupluk duygusu ve düşüncesini belirleyen bir
top
lumda ortaya çıkan kolektif nefse güvenme haline milli benlik denir” (Tural
1992:64).
Yine bu şiirlerde Azerbaycan kendine özgü tarihi, coğrafi ve kültürel
çizgileriyle ortaya konmuştur. Bu gerçeklikte en çok vurgulanan konu iki ülke
arasındaki bağların çok güçlü oluşudur. Bu güçlü bağ kadim çağlardan bu yana
vardır ve devam edip gidecektir.
KAYNAKÇA
AKBAŞ, Ali (2011), Erenler Divanında, Bengi Yayınları, Ankara.
AKBAŞ, Ali (2011), Turna Göçü, Bengi Yayınları, Ankara.
BAKİLER, Yavuz Bülent (2009), Azerbaycan Yüreğimde Bir Şahdamardır, Türk Edebiyatı
Vakfı Yayını, İstanbul.
ÇETİN, Nurullah (2004), Şiir Çözümleme Yöntemi, Öncü Basımevi, Ankara.
TURAL,
Sadık (1992), Kültürel Kimlik Üzerine Düşünceler, Ecdat yayınevi Ankara.
TÜRKİYE EDEBİYATÇILAR VE KÜLTÜR ADAMLARI ANSİKLOPEDİSİ (2006), Hz.
İhsan Işık, C. 1-10, Ankara.
İnternet siteleri
http://www. edebiyetdefteri. com/siir
http://www. yalquzaq. com
http://www. antoloji. com/azerbaycan/siirleri
AZERBAIJAN IN TODAY’S TURKISH POETRY
Summary
The subject of poetry which is described briefly as a transfer of emotions and
thoughts by an attractive script and harmonic verses and which in fact has thousands of
descriptions, covers all areas of life. In this report the subject of Azerbaijan will be
evaluated from the point of view of some of the poets ranged in today’s Turkey in the light
of their Azerbaijan themed poems. In these poems Azerbaijan geography, symbols of
Azerbaijan, social and political events of Azeris, themes of longing, love, mercy, country
loyalty and decisiveness will be evaluatedand the sample poems with the historical and
cultural unity between the two countries will be discussed. In the light of the idea that
poetry is putting a note on history, the Karabagh genocide, martyrs, and other problems will
be extracted from the poems of the poets observing these events from Turkey and the verses
will be evaluated in this context. Some of the chosen poets are famous, some are folk poets
and some are amateurs. We think that such an election better reflects the view on
Azerbaijan.
Key words: Turkey, Azerbaijan, poet, poem