Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
97 – Sənnən üş dənə daqavor bağlıyajam. Oları yerinə yetirsən, sən qulluxdan azadsan. Dedi: – Bəli, eşiderəm. Dedi: – Bax, kəndin ətrafında meşə var, orda bir ayı peydah oluf. Meşiyə top atammerıx, oddanajax. Kim də geder, nə qədər qoçax oğlannar geder, belini, harabanı, öküzü qatdıyır qırer, insannar məhv olor. Biz ordan odun gətirəmmerih. Onu ordan azad eliyə bilərsənmi? Dedi: – O mənnihdi. Dedi: – Çox yaxşı. Dedi: – Bax, bu çayı görörsənmi? Bu çayın qavağına bənd salmax olarmı? Dedi: – Bəli, o da mənnihdi. Dedi: – Çox yaxşı. Üçüncü şərtim budu ki, Cənab Əlinin başını mana gətirə bilərsənmi? Dedi: – Mənnihdi. Dedi: – Bax, bu üş şərti yerinə yetirdin, on günə yetirdin, beş günə yetirdin, üş günə yetirdin, azadsan, çıx var getginən. Nolojaxdı, axşam yatdılar. Savah üzünüzə xeyirrihnən açılsın. Savah açıldı. Cənab Əliyə meşiyi göstərdilər. Getdi meşiyə. Meşənin qırağında Cənab Əli ucadan bir səs çıxartdı. Meşədə nəkqədər vəhşi heyvannar varıydısa, qarışqıya kimi yığışdılar buruya. Ayı da gəldi. Başdadı Cənab Əlinin əlini, 98 əyağını yalamağa. Cənab Əli dedi ki, indi bilersiniz sizin borcunuz nədi? Dedilər: – Nədi? Dedi: – Kimin güjü nəyə çatersa, bu ayının belinə yükləsin. Qarışqaya dedi, bir saman çöpünə güjün çater da, sən də bir saman çöpü qoygunan. Yühlədi ayının belinə. Özü otdu ayı- nın belində, gəler – nolojax, palçıxdan hörülmə damlarıydı bu yekəlihdə, – uçura-uçura. Patcaha xəbər getdi ki, öyün yıxılsın, ayıyı tutuf, belinə də yühlüyüv, özü də yolun qırağında öy-eşiy qoymadı, uçura-uçura gəler. Gəldi, patcahın sarayının qavağın- da əylədi. Yükü boşaltdılar. Ayıya dedi ki, günü bu dəyqədən o meşiyi tərk eliyirsən, gedersən Kürün o toyundakı meşələrə. Ayı çıxıf getməhdə olsun, Cənab Əli dedi: – Patcah, nə qədər adam göndərersən göndər, getsin odu- nunu qırsın. Orda nə ayı var, nə vəhşi var, nə bir şey var. Göndərdilər beş nəfər, üş nəfər, büyün salamat gəldi. Savah göndərdilər, salamat gəldi. Birsüyün… Dedi: – Hə, bu şərti yerinə yetirdin. İndi qaldı bu çayın qava- ğını kəsməh. Cənab Əli getdi çayın qırağına. Gördü ki, iki mindi, üş mindi, dört mindi adam torvuynan torpax daşıyır. Gətiriv oruya tökən kimi su da aparıf varıf geder. Durdu belə, dedi ki, ay ca- maat, qaçın, bu çayın qavağını kəserəm. Hərə bir tərəfdən dedi: – Ə, öyün yıxılsın, uzax başı sən iki torva artıx gətirər- sən. Bunnan artıx nağayrajaxsan? Dedi: – Qaçın! Mən sizə xəbərdarrığ eliyirəm. Ağlı kəsən adamlar dedi, ə, bəlkə Allahdan verilən bir hökümdü. Qırağa durdular. Cənab Əli iki rükət namaz qıldı, Allah-taalaya üzünü çöyürdü. Dedi: – Allah-taala, sirri sənə ayandı. 99 Şəhadət barmağınnan nətəər işarə elədisə, o dağ gəldi çayın qavağını kəsdi, bir damcı aşağı hissəyə su getmədi. Pat- caha xəbər getdi ki, a kişi, çayın qavağını kəsdi, bir damcı da su getmir. Dedi: – Ə, gedin ona deyin, bir baş aşağıdakı camaata, dəyir- mənə, filana su buraxsın. Şəhadət barmağınnan dağı araladı, bir baş su getdi. Gəldi patcahın hüzuruna. Patcah dedi: – Çox sağ ol. Bircə dənə şərtim qalıb. Cənab Əlinin başını gəti, onnan sonra sən azadsan. Axşam yatdılar. Savah üzünüzə xeyirrihnən açılsın. Savah qalxdılar. Gəldi patcahın sarayının qavağına. Patcah dedi ki, get gəti dana Cənab Əlinin başını. Dedi: – Tanımaram, bilmərəm, görmərəm. Dedi: – Ə kişi, bu olmadı dana, bax, budaha. Yalın o üzündə oların iştabı, mərkəzi, onnan sonra kitabı, dəftəri. Bax, ordadılar. Nətəri, bəs bizim daqavor var. Onda sən olajaxsan ömürrüh mənim qulum. Gənə dedi ki, tanımaram, bilmərəm, görmərəm. Deyəndə patcah gənə dedi ki, a kişi, etmə, eləmə. Dedi: – Ə, sənə deyirəm, tanı mənəm, bil mənəm, gör mənəm. Sən başını ninersən? Bütün cəsədi burdadı dana. Əli dedi: – Bütün bu millətinnən bir yerdə dön ol müsəlman. Dedi: – Bay-bay-bay, söyütdən sandal iysi gələr, bizdən mü- səlmanın iysi gəlməz. Bizdən müsəlman olmaz. Əli patcahın kəmərinnən tutdu, bunu nətəər atdısa, göyün yeddinci qatınnan gələndə canım fəda olmuş tutdu, yerə qoydu. Dedi: – Halın nədi? Müsəlmançılığı qəbul eliyirsənmi? 100 Dedi: – Yox! Bir də atdı göyə, gələndə tutmadı, darmadiyar oldu mil- lətin gözü qabağında. Gördülər ki, bu əhvalat belədi, döndülər oldular müsəlman. Cənab Əlinin günü günortadan qaytarması, saili borcdan qutarması onnan sonra dillərdə dastan oldu. Adam burda bir az həyəcan keçirir, mən bir yerini yaddan çıxartdım 41 . Hə, Əlini mindirdilər tərəziyə, gördülər ki, nə qədər qızıl varsa, daşıyıllar, tərəzi düz gəlmer. Cənab Əli barmağınnan üzüyü çıxartdı, qoydu tərəziyə. Tərəzi düzəldi. Bu kişiyə dedi: – Apar, borcunu ver. Mən qaldım da burda, sənnən mənim əlaqəm yoxdu. Mən işdərimnən məşğul olajam, – deyəndə, dedi: – Canım sana fəda olsun, gün günortadan keçifdi. İki belə qızıl olsun, daqavor daqavordu, oğlumu alajax. Dedi ki, kişi, apar, sən o borc yiyəsinin qapısına çatanda gün günorta olajax. Sənin nəyinə lazım? Kişi getməhdə olsun. Cənab Əli, canım fəda olsun, otur- du namaz qıldı. Üzünü Allah-taalaya çöyürdü, dedi: – Ey Allah-taala, sirri sana ayandı də. Günü günortadan qaytarginan, o kişi gedif orda olanda günorta olsun. Kişi getdi, qapıya çatanda, bu Yezit də dəyqabədəyqa yoxluyur, görör ki, gün günortadan bir sahatdı keçif. Borc yiyəsi çatdı qapıya. Dedi: – A kişi, oturma. Gün günortadan keçif, oğlunu gətiginən. Dedi: – Ayə, günortadı. Dava qızdı. Nolojax, böyük axundları, üləmaları, ağsak- qalları yığdılar. Günameri qurdular, gördülər günortadı. Dedi: 41 Həzrət Əlinin özü ağırlıqda qızıla satılması hissəsini söyləyici sonradan xatırlayır və onu danışmağa başlayır. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|