105
– Ayə, vallah, neçə ildi biz burda qonşuyux. Sənin atanı
da tanıyıram, ananı da tanıyıram, qardaşını da. Biri-birimizə
mehribanıx. Ancaq mən, – dedi, – çox xəcalət çəkerəm.
– Ayə, – dedi, – sən mənim canım, xəcalət çəhməynən.
Ayıf döymü? Nə lazımdısa istə, verim.
Dedi:
– Ə, yox, bir şey istəmerəm.
– Ə, nədi?
Dedi:
– Sən gedənnən sonra sənin həyatın
43
zayeja
44
dönür. Bu
qadının yanına gələn-gedən. Mən də, – dedi, – ət tökörəm.
Sənin nə nəslinə yaraşandı, nə kökünə yaraşandı, nə vijdana
yaraşandı.
Kişi geri qayıdıf burda istintaq aparası döydü, vardı getdi
işinə. Dərəni anrı aşan kimi qonşu gəldi bu qadının yanına.
– Bajı, anam olasan, bajım olasan, xətri istiyirəm, atanı
tanıyıram, qardaşını. Biz o qədir mehribanıx, filan.
Dedi:
– Sən mənim canım, nə əysihliyin var, nə istiyirsən?
Dedi:
– Heç bir şey.
Axırı dedi:
– Sənin yoldaşın elə qadınnarnan gəzer, heç sənin əlinə
su töhməyə yaraşmır.
Bir az da bunun ürəyinə şübhə saldı, çıxdı getdi. Əri
gəldi. Daa bunu nə qarşılıyan oldu, nə paltosunu tutan oldu.
Qadın balqonun o başına baxer, kişi də balqonun bu başına.
Bir həftə bu midvalnan dolandılar. Dedi: “Ə, bunu pusom,
axtarem, göröm bu qonşunun sözündə həqiqət varmı?” Qar
43
Həyat – həyət
44
Zayej – gediş-gəlişli yer
106
yağmışdı. Oğlan dedi, savah gejdən çıxem, iz-miz itməmiş,
görüm burda bir həqiqət varmı. Çıxdı, gördü ə, bunun qapı-
sınnan üş dənə iz gedif. Gəldi, axotu
45
götdü, qoyun-mal çıxıf
izi əyaxlamamış gethaget, gethaget, bu izi apardı. Bir dağın
başında gördü kü, üş nəfər adamdı burda. Həqiqi də, qapıdan
gətdiyi izdərdi. Çaxmağı çəhdi, bular aman istədi. Dedi:
– Ay qardaş, bizi niyə vurorsan? Sana neyləmişik?
Dedi:
– Öz qapımnan gətirmişəm sizin izi. Bu niyə belədi?
Dedi ki, düzdü, sənin qapınnan gəlmişik, ancaq bir aman
elə də, bilginən nədi, nə döy, nəyə görədi? Mən sənnən aylən
arasında məhəbbət yaradanam. Havax ajığınız tutuf bir-birinizə
çəkinəndə, dartınanda, çiyninizdən aşağı basıf arada məhəbbət
yaratmışam.
Biri dedi:
– Ə, mən sənin varıyın-döylətiyin üstündə günüz axşa-
ma kimi keşih çəkerəm. Gejə yatdığın yerdə səni qaldıreram,
ə, inəyin doğuf. Qalxıf gedif görörsən ki, inəyin doğuf,
qoyunun doğuf. Malını, döylətini…
Biri dedi:
– Ə, mən də xəzinədaram. Öyə gələn gəlirin üstünə
yıxılmışam, qoymuram lişni yerə xarşdanmağa. İndi sizin
öydə bir həftədi davadı, qalmaqaldı. Biriniz aya baxersınız,
biriniz çaya. Biz də çıxıf gederih. Harda kim bizi qəbul eləsə,
ona işdijeyih də.
– Ayə, atam sizə qurvan olsun, anam sizə qurvan olsun,
gəlin qayıdın.
Dedi:
– Yox, qayıdan döylüh. Get yoldaşınnan məsləhət eləy-
nən. Bax, bizim birimiz vardı-döylətdi, birimiz məhəbbət ya-
45
Axot – tüfəng
107
raderıx, birimiz də o xəzinənin üstündə duranıx. Hansımızı
istirsə, o qayıtsın.
Gəldi, dedi:
– Ay arvat, Allah mərdiməzara nəhlət eləsin, bizim
çörəyimiz ağzı üstə dönüf. Həyatımızın varı-döyləti, məhəb-
bəti, yaşayışı o dağdan aşıf varıf geder. Gedif tutmuşam. İndi
sən hasını istirsən?
Dedi:
– A kişi! Get yalvar, yapış, birtəər elə məhəbbəti gəti. O
məhəbbət gəlsə, biri-birimizə sədaqətdi, məhəbbətdi olsax,
biz dolanajeyih.
Getdi, yalvardı, dedi:
– Ə, məhəbbət hasınızsız, qadan alım?
Dedi:
– Mən.
Dedi:
– Səni istir arvadım da, mən də.
O birilər da munnan bərabər qayıtdı gəldi. Xeyir-bərəkət
təzdənnən başdadı.
15. ÇOBAN VƏ NAXIRÇI
Bir kəntdə bir çoban, bir naxırçı var idi. Naxırçının oğlu,
çobanın qızı var idi. Naxırçı çox kasıb idi. Nəyi vardı? Bir ala
danası var idi. Oğlu böyüdü. Arvad dedi ki, ay kişi, oğlumuz
böyüyüf, yaşı keçer. Bunu öyləndirmək lazımdı. Kişi dedi:
– Arvad, nəyimiz var?
Dedi:
– Bir danamız var, onu satax gəlinə verək.
Nəysə, razılaşdılar. Dedi, bə kimin qızın alax? Kim qızını
bizə verər? Dedi, verəllər. Onda biz çobanın qızına elçi gedək.
El adətinən ağzı axşama bular getdi çobanın öyünə. Çoban
108
bunu yaxşı qəbul elədi. Burdan belə məsəl çıxır ki, kürd kür-
dün bəyi döyül. Çoban dedi:
– Ayıf döyülmü, qızım sizə peşkəşdi. Heç bir şey almı-
ram, nə də vermiyin. Təki aylə qursunnar.
Çobannan naxırçı qərara gəldilər, ucuzvarı toy elədilər.
Toy eliyənnən sonra bu bir dana böyüdü, balaladı, iki oldu, üç
oldu. Bu minvalnan var-dövlət artdı. Var-dövlət artdıxcan da
naxırçının oğlu, qızı oldu. Dedi:
– Arvad, bura kəndin ortasıdı, dardı. Gəlsən, qıraxda ev
tikək.
Getdilər kəndin qırağında bir ev tikdilər. At ferması, qo-
yun ferması, toyuq ferması – hamısın cərgəynən tikdilər. Var-
randılar. Bir axşam alçaxca qar yağdı. Kişi sabah eşiyə çı-
xanda gördü bir çəkməli adam gəlif bu qapıda hərrənif, izi də
qara düşüb, amma mal toylasının, heç birisinin qapısını açmı-
yıf, içəri girmiyif. Dedi:
– Arvad, axotu gətir, gedif bunu gülləlijəm. Mənim qa-
pımı gəziflər.
Dedi:
– A kişi, gəzif gəzif, malını ki aparmıyıf!
Dedi:
– Yox, gedif tapajam.
Uzaxda – dağın ətəyində bir sirri mağara var idi. Bu ma-
ğaraya gedəndə gördü bir kişi burda oturuf qalyan çəkir. Kişi
əlində axotnan gələni görüb gülümsədi. Dedi:
– Nəyə gəlibsən?
Dedi:
– Səni vurmağa gəlmişəm.
Dedi:
– Niyə vurursan məni?
Dedi:
– Niyə gəlif mənim qapımı-bajamı hərrənifsən?
Dostları ilə paylaş: |