Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 13-14. MƏHƏBBƏT, ÖMÜR VƏ DÖVLƏT
101 – Ə, ay Yezit, dava eləmə, bax, günortadı. Allah-taalanın hökmünnən gün qayıtdı. Onnan sonra eldə, obada, dillərdə dastan oldu ki, günü günortadan qayta- ran, sayılı borcdan kutaran, canım sana fəda olsun, Ya Əli! 13-14. MƏHƏBBƏT, ÖMÜR VƏ DÖVLƏT İnstitutda oxuyanda, Aslan adlı nurani bir kişi belə bir söhpət elədi. Dedi, a bala, bir cavan aylə çox gözəl yaşıyırdı. Var-döylət, mal, qoyun-quzu... Qonşu buna yaman paxıllıx eliyirdi. – “Əyə, bax, biz də yaşıyırıx. Niyə onun varı-döyləti həddini aşır, amma biz yeməyə çörəh tapbırıx?” Bir gün paxıl qonşu evdə arvadınnan məsləhət eliyir. Qərara gəlillər ki, buların evinə nifaq toxumu salsınlar. Məs- ləhətdəşirlər, qısa getməh üçün deyirəm. Oğlan gejdənnən du- rur, çörəyini yiyir, atını minir, işə gedir. Paxıl qonşunun arvadı gəlir gəlinə deyir ki, yoldaşın harya gedif? Deyif ki, işə edifdi. – “Ala! Heç bilirsən, iş yerində nə işdər görür o?” Bunu möhkəm köhlüyür. Oğlan işə gedəndə paxıl qonşu bunun qavağına çıxır. – “Harya gedirsən?” – “İşə gedirəm!” Deyir: “Vallah, qonşuyux, heç mənim ürəyim götürmür. Əşi, sonra deyərəm”. Ürəyinə bir toxum saldı axı. – “Ə kişi, sən Allah, de!” Dedi: “Vallah, qonşuyux, ürəyim istəmir. Sən gedənnən sonra heç bilirsən, üzr istiyirəm, arvadın nə işdər görür?” Axşam qayıdanda ərnən arvad tutaşırlar. Aylədə nifaq düşdümü? Bular dalaşırlar, aylədə ziddiyət başdıyır. Biri oanda yatır, biri buanda yatır. Səhər açılır, qoyun-quzu mələşir. Duruf heyvannarı rahatdamax lazımdı. Oğlan gözdüyür ki, arvad durajax. Arvad gözdüyür ki, oğlan durajax. Heç hansı durmur. Gənə ağırrıx kişinin boynuna düşür. Durur, eşiyə çıxanda görür tozanax qar yağıf. Onda da aynəbənd-zad yoxuydu. – “Ayə, balqona ayaq izdəri düşüf”. Belə baxır, təxmini müəyyən eliyir 102 ki, ən azı üç adamın əyağ izidi. Deyir, halal olsun qonşuma. Düz deyirmiş. Arvadın adamı varıymış. Gəlif görüflər mən öy- dəyəm, çıxıf gediflər. Qayıdır içəri girir. Nə silahı varsa götü- rür. Tüfəngini, tapancasını, qılıncını, nizəsini götürür, iznən, iznən, iznən gedir. Hələ iz itmiyif axı. Kəntdən aralanır, görür kəndin kənarında təpənin başında qaraltılar var. Yaxınnaşır, yaxınnaşır, görür kü, üç adamdı. Qavax-qavağa saj-ayağlama oturuflar, əllərində də bir çöp, qarı eşəliyillər. Yaxınnaşır: – Salamməleyküm! Heç kəs başını qaldırmır. – Zdrasti! Heç kəs başını qaldırmır. Nə dildə salam verir, heç kəs başını qaldırmır. Axırı qılıncı çəkir ki, ə, siz kimsiniz? Məəm öyümə gəlifsiniz, içəri də girmiyifsiniz. Bu saat sizi qılışdan keçirəjəm. Heç kəs başını qaldırmır. Nə eliyir, heç kəs dillən- mir. Axırı ağlıyır. Deyir: – Ə, mən partdadım axı! Biri başını qaldırır, deyir: – Nə deyirsən? Deyir: – Ə, dediyimi dedim dana! Deyir: – Ay bədbaxt! Biz üç qardaşıx. Mənim adım Məhəb- bətdi, bax, onun adı Ömürdü, onun da adı Döylətdi. Biz üçümüz sənin evində qərar tutmuşdux, həmişə sizdə olurdux. Bu axşam gələndə gördük arvadın buanda yatır, sən oanda ya- tırsan. Çıxıf gedirik daha. Daa biz sənnən olmurux. Bu oğlan da dünyagörmüş oğlanıydı. Fikirrəşir: “Ə, qadanız alım, səhv eləmişəm!” – “Yox, olmaz”. Axır, axır, deyir ki, yaxşı! Get, yoldaşına denən, bizim birimiz gələ bilər. Başı yaloylu qayıdır. Axşamnan dalaşıflar axı. Öyün yıxılmasın! Vəziyyəti söylüyür ki, boyunnarına qoymuşam, 103 biri gələ bilər. Qadın fikirrəşmədən deyir ki, get denən Mə- həbbət hansıdı, o gəlsin. Qayıdır gəlir, deyir ki, əyə, qadanız alım! Yoldaşım dedi ki, Məhəbbət hansıdı, o gəlsin. Danışan dedi, o mənəm, gedək! Durur buna qoşulur, gəlillər. Xeyli gələndə – adam tamahkar olar axı, – deyir: – Nolar, Döylətə də denən gəlsin. Deyir: – Yox, gəlməz! Bir yüz addım gedənnən sonra görür, Döylət başını qal- dırıf, duruf gəlir. Bir yüz addım gedənnən sonra o biri də dal- qavax gəlillər, içəri dolullar. Süfrə açılır, yeyillər-içillər. Oğ- lan deyir ki, bəs sən deyirdin ki, olar gəlməz. Deyir: – Ay bədbaxt, bil ki, mən hardayamsa, Ömür də ordadı, Döylət də ordadı. Mən də bundan ilham alıb bir şeirimdə deyirəm: Məclisi şeirnən başdıyax, dostlar, Eşqimiz, duyğumuz, şeirə dönsün. Ağzını xeyirə açan kəslərin, Amalı, arzusu xeyirə dönsün. Düşək misraların cığır sətrinə, Batax gül ətrinə, çiçəy ətrinə. Məhəbbət xətrinə, ömür xətrinə, Gecələr uzanıb səhərə dönsün. Ömrümüz tarixin ötən bir anı, Gəlsin dalğa-dalğa muğam karvanı. Bir yannan “Dilqəmi”, “Misri”, “Divanı”, Hər kəlmə yaquta, gövhərə dönsün. Süzsün durna kimi nazlı gözəllər, Eldən uzax olsun qəm, qüssə, kədər. 104 Ağ bayrax qaldırsın qəzavü-qədər, Hər biri ulduza, ülkərə dönsün, İsa söz eşqiynən bu yollardadı, Cavannar eşitsin, məna hardadı. Məhəbbət hardadı, ömür ordadı, Dövlət də üz tutub o yerə dönsün. 14. Xalqımızı, qonum-qonşumuzu Allah məhəbbətdi eləsin, biri-birinə mehriban olsun. Allah, haqq Allahıdı, mərdiməzar- dan saxlasın. Kəntdə bir ər-arvat varıydı. O qədir biri-birinə mehri- banıydılar, məhəbbətdiydilər, biri-birinə o qədir sədaqətdiy- dilər ki, var-döylət aşıf gedirdi. Harda ki məhəbbət var, orda çörəh var. Qonşu mərdiməzar – gənə deyirəm, keçi başı tutanı qal- masın, – gördü ki, ə, bu, günü-günnən, o qədir fərəhdən... Çıxıf gedəndə qanun buydu ki, yoldaşı darvazanın ağzına kimi bunun üstünü təmizdiyərdi, əyakqabısını şotkuluyardı, aparardı darva- zadan yola salardı. Qayıdıf gələndə yenə bu midvalnan 42 darvazanın ağzında yoldaşı bunu qarşılıyardı, təmizdiyərdi. Qonşu gördü ki, oğlan çıxıb geder. Yaxınnaşdı ona: – Salam, qonşu! Dedi: – Əlöyküməssalam! – Sabahın xeyir olsun! – Ə, sənin də sabahın xeyir olsun! Dedi: 42 Söyləyici minval sözünü midval şəklində tələffüz edir. Bu nitq hadisəsinə yalnız bu söyləyicinin dilində rast gəlinir və bölgə üçün xarakterik deyil. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|