Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu
Yüklə 5,05 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dədə Qorqud ● 2015/I
- İşin elmi yeniliyi
- İşin tətbiqi əhəmiyyəti
- Çapa tövsiyə edən
Dədə Qorqud ● 2015/I 95 saxlamağa çalışmışdır. H.Zeynallının həmin prinsipinin də nöqsanları çoxdu. Bəzən atalar sözü və məsəl mövzu etibarilə müəllifin ayırdığı başlığa uyğun gəlmir. Ona görə də əgər bir nəfər həmin atalar sözünü axtarmaq istəsə, çox çə- tinlik çəkər, bəlkə də, bütün kitabı gözdən keçirməyə məcbur olar. Ancaq onu da deyək ki, belə vəziyyət bir sıra atalar sözərində meydana gəlir, özü də azlıq təşkil edir. Bütün bunlara baxmayaraq H.Zeynallının belə bölgüsü qənaətbəxş hesab edilə bilər. Kitabın yaxşı cəhətlərindən birisi də odur ki, hər bir atalar sözünün qaba- ğında, elə o səhifədəcə onların haradan götürüldüyü, Azərbaycanın hansı yerinə aid olduğu yazılmışdır. Hətta bəzi atalar sözlərinin hansı şəxsdən alındığı da qeyd edilmişdir. Məsələn, ”Qarabağ-Haqverdiyev, Şəmkir-P.h, Şəki-P.Əfən- dizadə” və s. işarə vardır. Atalar sözləri artıq ayrıca sahə kimi formalaşan struk- tur paremiologiyada bir çox baxımdan özünü doğrultmuş struktur-semiotik ya- naşma üsulunun tətbiqi ilə getdikcə daha geniş təhlil və araşdırma obyektinə çevrilməkdədir. Paremik vahidlərin, o cümlədən atalar sözlərinin bir elin dünya haqqında təsəvvürləri toplusunda, onun dünyanı dərkində yeri və mahiyyətini üzə çıxarmaqda struktur paremiologiya əhəmiyyətli rol oynamışdır. Lakin struktur analiz, əlbəttə, həmin o açar deyil ki, paremiologiyanın bütün bağlı qa- pılarına düşsün. Bununla belə, paremik vahidlər kimi atalar sözlərinin struktur istiqamətdə öyrənilməsi baxımından ciddi fikir ayrılıqlarına baxmayaraq, struktur analizin məhz yanaşma tərzi kimi araşdırıcıları açıq-aydın özünə cəlb etməsi də bir gerçəklikdir (10, 9). H.Zeynallının “Azərbaycan atalar sözü və məsəlləri” kitabının lap sonun- da onun elmi dəyərini artıran daha iki hissə vardır. Bunlardan birinci lüğətdir. Burada atalar sözlərində rast gəlinən Azərbaycanın müxtılif ləhcələrinə aid sözlərə izahat verir. Sonrakı hissə isə belə adlanır:” Atalar sözünü daha dərin araşdırmağa dair gördüyümüz və mütaliəsini tövsiyyə etdiyimiz əsərlər”. Burada SMOMPK-da, “Məktəb” məcmuəsində toplanan nümunələr, M.V.Qəmərlinski, Y.V.Çəmənzəminli, S.M.Qənizadə, B.Çobanzadə, S.Hikmət və başqalarının kitabları tövsiyyə olunur. Başqa türk xalqlarının atalar sözləri və məsəllər kitablar içərisində Qordlevski, Semoyloviç, Nəcib Asim, Gəldiyev və başqa- larının da məcmuələri vardır. Üçüncü hissədə isə rus müəlliflərinin kitablarının adları çəkilir. Bütün bunlar H.Zeynallının mütaliə dərəcəsinin necə geniş oldu- ğunu göstərir. H.Zeynallının “Azərbaycan atalar sözü və məsəlləri” kitabı Azərbaycanda müəyyən elmi prinsiplər əsasında tərtib olunmuş ilk dəyərli folklor kitablarından biri kimi indi də öz qiymətini saxlamaqdadır. Toplanma və araşdırılma işinin üzvi surətdə vəhdətdə olduğu bu məcmuə Azərbaycan folklorşünaslığı tarixində əhəmiyyətli bir yer tutur. Dədə Qorqud ● 2015/I 96 İşin elmi nəticəsi: Çoxsahəli fəaliyyət imkanlarına malik olan Hənəfi Zeynallının bir folklorşünas kimi atalar sözü və məsəl janrı haqqında fikirləri, bu mülahizələrin nəzəri əhəmiyyəti və onların başlıca müddəaları məqalədə öz əksini tapmışdır. İşin elmi yeniliyi: Məqalənin əsas elmi yeniliyi onun mövzusunun aktual- lığı ilə müəyyənləşir. Hənəfi Zeynallının bir folklorşünas kimi Azərbaycan fol- klorşünaslıq tarixində nəzəri fikirləri sistemli olaraq öyrənilərək tədqiqata cəlb edilmişdir. İşin tətbiqi əhəmiyyəti: Məqalə Azərbaycan folklorşünaslığında xüsusi rolu və yeri olan görkəmli folklorşünas Hənəfi Zeynallının folklorşünasığımızda nəzəri fəaliyyətinin təcəssümünü müəyyənləşdirmək istiqamətində mühüm elmi əhəmiyyətə malikdir. ƏDƏBİYYAT 1. Zeynallı H. Azərbaycan atalar sözü. Bakı, Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyəti Xəlqiyyat bölməsi, 1926 2. Zeynallı H. Azərbaycan atalar sözü. Transliterasiya edəni: R. Xəlilov, tərtib edənlər: Rza Xəlilov, Afaq Xürrəmqızı. Bakı, «Elm və təhsil», 2012, 174 s. 3. İbrahimov İ. Azərbaycan atalar sözü və məsəllər. Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər. I kitab, səh.118-177, Bakı, 1961 4. Atalar sözü (toplayanı Əbülqasım Hüseynzadə), Bakı, 1981 5. Arazam Kürə bəndəm (tərtib edən B.Abdullayev), Bakı, 1986, s.77-100. 6.Əfəndiyev P. Azərbaycan folklorşünaslığının problemləri V. Bakı: Elm və təhsil, 2011, 336 səh. 7. Dal B.İ. Tolkovıy slovarğ. t-III, Moskva, 1912 8. Qurbanova N. Hənəfi Zeynallı. Bakı, Yazıçı, 1989, səh.15-16s 9. Oğuznamə. /Kitaba S.Əlizadənin yazdığı “Müdrikliyin sönməz işığı” adlı ön söz. Bakı, Yazıçı, 1987, s.10-11 10. Atalar sözü. /Kitaba C.Bəydilinin yazdığı “Bütün sözlərdən ulu sözlər” adlı ön söz. Bakı, Öndər nəşriyyat, 2004, 264 səh. Çapa tövsiyə edən: Fil.ü.f.d. Əfsələddin Əskər Yüklə 5,05 Kb. Dostları ilə paylaş:
|