Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adına ƏDƏBİyyat institutu
Yüklə 5,1 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sevil Hasanova HUSEYN JAVID’S CREATIVE WORK AND THE THEORETICAL AND METHODOLOGICAL PRINCIPLES OF THE SOVIET PRESS
- AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI “ƏDƏBİYYAT MƏCMUƏSİ” NİZAMİ adına ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTUNUN ELMİ ƏSƏRLƏRİ 2017, № 1
- ROMANINDA POSTSTRUKTURAL FUNKSİYA Açar sözlər
- Ключевые слова
196 “Trotskiçi-zinovyevçi əksinqilabçı blokunun terrorçuluq fəaliyyəti haqqında” gizli məktub hazırladaraq bütün respublikalara göndərir. Təbii ki, Moskvada baş verən proseslər və ədəbi-ictimai aləmdə böyük rezonans doğuran hər bir hadisə dərhal Azərbaycanın ədəbi sferasında da özünü büruzə verirdi. İctimai-siyasi həyatdakı mürək- kəblik, ziddiyyətlilik bütövlüklə ədəbi prosesdə çaşqınlıq yaratmışdır. Şura mətbuatında çap olunmayan, bu prosesə qoşulmayıb kənardan seyr edənlər və yaxud onun əleyhinə çıxan yazarlar Azərbaycan ədəbi mühitində “voronskiçilik”, “pilnyakçılıq” kimi ədəbi mühit üçün təh- lükəli sayılan “ünsür”lərə çevrilərək hakim partiya tərəfindən ən ağır cəzalara-sürgünlərə, həbslərə, güllələnməyə məruz qalırdılar. Onlardan biri də dövrün metodoloji və ideoloji əyintilərinə uymadan öz yaradıcılığını davam etdirən H.Cavid idi. Əlbəttə, bu marksist dünyagörüşlü siyasət və ədəbiyyat adamlarını razı sala bil- mirdi. Ona görə də uzun müddət ədalətsiz, haqsız tənqidlərə məruz qalan H.Cavid vulqar sosiologiya və şəxsiyyətə pərəstişin hökm sür- düyü illərdə ancaq tənqid hədəfi olmuşdur. Hakim partiyanın onu “yeni metodoloji prinsiplərlə yazmağa dəvət etməsinə rəğmən müm- kün qədər öz yaradıcılıq prinsiplərinə (nadir istisnaları nəzərə alma- saq) 30-cu illərdə də sadiq qalıb” [1, s. 164]. Məqsədinə, amalına sadiq qalan H.Cavidi günün nəbzini tuta bilməməkdə günahlandıran proletar yazarlarının yanlış fikirdə oldu- ğunu zaman sübut etdi. “Günün nəbzini tuta bilməməkdə” günahlan- dırılan H.Cavid əsrin nəbzini tuta bilmişdir” [8, s. 17] ki, bu gün o, həm bir qələm sahibi, həm də bir pedaqoq kimi şəxsiyyəti, sənəti, ya- radıcılığı ilə gənc nəslə örnəkdir. ƏDƏBİYYAT 1. Cavidşünaslıq II-III (araşdırmalar toplusu). Bakı, “Gənclik”, 2007. 2. Humanitar elmlərin müasir durumu və ədəbiyyatşünaslığın nəzəri-metodo- loji məsələləri. (Beynəlxalq elmi konfransın materialları). Bakı, “Elm”, 2010. 3. Hacıyev Rəfiq Zəka. XX əsr Azərbaycan romantizminin estetik prinsipləri. Namizədlik dissertasiyası. Bakı, 1967. 4. Əfəndiyev T. Romantik dramaturgiyada tarixilik və bədiilik. Doktorluq dissertasiyası. Bakı. 5. Babayeva Q. Mustafa Quliyevin ədəbi-nəzəri görüşləri. Namizədlik disser- tasiyası. Bakı, 2004. 6. Bualo. Poeziya sənəti. Bakı, Azərnəşr, 1996. 7. “Na rubeje Vostoka” jurnalı, № 9, 1935. 8. Azər T. Cavid əfəndi. Bakı, Azərnəşr, 2004. 197 Sevil Hasanova HUSEYN JAVID’S CREATIVE WORK AND THE THEORETICAL AND METHODOLOGICAL PRINCIPLES OF THE SOVIET PRESS Summary One of the researcher-scientists is Huseyn Javid who has contributions in researching of Azerbaijani literature. In those years there were a lot of articles dealing with H.Javid’s creative work. Though he was invited for writings on ideological principles he refused this proposal. In the 1920-40s literary process in the methodological and ideological relations were developing in accordance with the principles of socialist realism. Those years H.Javid was one of the authors who was accused for his writings by critics. The authors of such kind of articles mainly were critics M.Huseyn, A.Nazim, H.Zeynally, M.Gulyev and others. Idea is the source of literary and artistic creativity, as well as publicity, its major branch. The opinion of H.Javid profoundly reflects such problems as nationality, realism, ideology etc. The root of all these ideas represents the civil goal, the civil sense, briefly Azerbaijanism. The idea giving an impetus to creativity is a product of the ability of watching a professional. Севиль Гасанова ТВОРЧЕСТВО ГУСЕЙН ДЖАВИДА И ТЕОРЕТИКО- МЕТОДОЛОГИЧЕСКИЕ ПРИНЦИПЫ СОВЕТСКОЙ ПЕЧАТИ Резюме Творчество выдающегося деятеля истории печати Азербайджана всегда находилось в центре внимания. Основная цель научной статьи изучение его творчества. Именно в эти годы возрастает число статей и рецензий о твор- честве Г.Джавида. Ему не раз предлагали, чтобы он создавал произведения в соответствии с идеологическими установками времени, но писатель был далек от этого. В 1920-1940-е годы литературный процесс в методологическом и идеологическом отношении развивался в соответствии с принципами социалистического реализма. Это был период, когда Г.Джавид наиболее часто подвергался нападкам со стороны литературной критики. У истоков литературно-художественного творчества и публицистики, являющейся одной из его важных ветвей, стоит идея. В творчестве Г.Джавида всесторонне нашли свое отражение народность, реализм, идейность и т.п. проблемы. 198 AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI “ƏDƏBİYYAT MƏCMUƏSİ” NİZAMİ adına ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTUNUN ELMİ ƏSƏRLƏRİ 2017, № 1 Ülvi BABAYEV Bakı Mühəndislik Universiteti ubabayev@qu.edu.az KAMAL ABDULLANIN “YARIMÇIQ ƏLYAZMA” ROMANINDA POSTSTRUKTURAL FUNKSİYA Açar sözlər: Kamal Abdulla, “Yarımçıq əlyazma”, roman, poststrukturalizm, funksiya, yeni, mətn, model Key words: Kamal Abdulla, “The Incomplete Manuscript”, novel, poststructuralism, function, new, text, model Ключевые слова: Кямал Абдулла, «Незаконченная рукопись», роман, постструктурализм, функция, новый, текст, модель Ədəbiyyat tarixi və ədəbi mətnlər təcrübə emalatxanası rolunu oynayıb və bu proses davam edir. İstər formada, istərsə də məzmunda keyfiyyət dəyişiklikləri öz dövrünün ədəbiyyat kəşfləridir. Xüsusən, modern ədəbiyyat sabit və dəyişkən düşüncə arasında böyük bir fərq sərhəddi yaradandan sonra təcrübələr çoxaldı. Modernistlər nihilist, aqnostik düşüncələri bədii mətnlərdə, xarakterlərin şüurunda, davranı- şında bədii tədqiqata çevirdilər. Yeni poetik, estetik strukturlar ədə- biyyatın praktiki imkanlarını genişləndirdi. Azərbaycan ədəbiyyatında da bu proses öz əksini tapdı. Kamal Abdulla çağdaş, xalis postmoder- nist nəsrin aparıcı rolunu oynadı. Postmodern nəsrə xas keyfiyyətlər Azərbaycan ədəbiyyatı və oxucusu arasında kommunikasiya əlaqələ- rini genişləndirdi. Hal-hazırda da Kamal Abdulla hekayə və roman- larında çağdaş dünyanı dastanların, əfsanələrin, miflərin, həmçinin peripateizmin yeni bədii strukturu ilə obrazlaşdırır. Burada arxetiplər bütləşmiş anlayışları təkrarlamır. Yeni ədəbi mexanizmin içində bir detal kimi təqdim olunur. Bu baxımdan Kamal Abdulla nəsri moder- nist və postmodernist estetikanın bir çox komponentini özündə cəm- ləşdirir. Nəsrimiz dünya nəsrinə inteqrasiya edir, bu həm də qlobal oxucu auditoriyası deməkdir. Kamal Abdulla qələmində təzahür edən Yüklə 5,1 Kb. Dostları ilə paylaş:
|