Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi

175 

 

Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri 

10 May - Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olduğu gündür,  

                (1923-2003) 

“Azərbaycan üçün Heydər Əliyevin varlığı yalnız Tanrı payıdır.” 

                                                    

Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti Mehriban Əliyeva 

 

 

Heydər    Əliyev  -  Azərbaycanın    görkəmli 

siyasi  və  dövlət    xadimi,   Azərbaycan   

Respublikasının  üçüncü    Prezidenti    (1993-

2003), “Ulu  öndər”  və “Azərbaycan  xalqının 

Ümummilli 

lideri" 

 titullarının 

rəsmi 

daşıyıcısıdır. 

Heydər 

Əliyev 

bir 

sıra 

beynəlxalq 

mükafatlara, 

müxtəlif 

ölkə 

universitetlərinin fəxri doktoru adına və digər 

yüksək 

nüfuzlu 

fəxri 

adlara 

layiq 

görülmüşdür.  O,  dörd  dəfə  “Lenin”  ordeni, 

“Qırmızı  Ulduz”  ordeni  və  çoxlu  medallarla 

təltif  edilmiş,  iki  dəfə  "Sosialist  Əməyi 

Qəhrəmanı"  adını  almış,  bir  çox  xarici 

dövlətlərin  orden  və  medalları  ilə  təltif 

olunmuşdur. 

 

Heydər Əlirza oğlu Əliyev 1923-cü il mayın 10-da Azərbaycanın Naxçıvan 

şəhərində  anadan  olmuşdur.  O,  1939-cu  ildə  Naxçıvan  Pedaqoji  Texnikumunu 

bitirdikdən  sonra  Azərbaycan  Sənaye  İnstitutunun  memarlıq  fakültəsində  təhsil 

almışdır.  1941-ci  ildən  Heydər  Əliyev  Naxçıvan  MSSR  Xalq  Daxili  İşlər 

Komissarlığında  və  Naxçıvan  MSSR  Xalq  Komissarları  Sovetində  şöbə  müdiri 

vəzifəsində  işləmiş  və  1944-cü  ildə  dövlət  təhlükəsizliyi  orqanlarında  işə 

göndərilmişdir. Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin 1969-cu il 

iyul  plenumunda  Heydər  Əliyev  Azərbaycan  Kommunist  Partiyası  Mərkəzi 

Komitəsinin  birinci  katibi  seçilərək  respublikanın  rəhbəri  olmuşdur.  1982-ci  ilin 

dekabrında  Sovet  İttifaqı  Kommunist  Partiyası  Mərkəzi  Komitəsi  Siyasi 

Bürosunun  üzvü  seçilən  Heydər  Əliyev  SSRİ  Nazirlər  Soveti  sədrinin  birinci 

müavini vəzifəsinə təyin edilmiş və SSRİ-nin rəhbərlərindən biri olmuşdur. Heydər 

Əliyev  iyirmi  il  ərzində  SSRİ  Ali  Sovetinin  deputatı,  beş  il  isə  SSRİ  Ali  Soveti 

sədrinin  müavini  olmuşdur.  O,  1990-cı  ilin  20  yanvarında  sovet  qoşunlarının 

Bakıda  törətdiyi  qanlı  faciə  ilə  əlaqədar  Azərbaycanın  Moskvadakı 

nümayəndəliyində  bəyanatla  çıxış  edərək,  Azərbaycan  xalqına  qarşı  törədilmiş 

cinayətin  təşkilatçıları  və  icraçılarının  cəzalandırılmasını  tələb  etmişdir.  1990-cı 

ilin  iyulunda  Azərbaycana  qayıdan  Heydər  Əliyev  ilk  əvvəl  Bakıda,  sonra  isə 

Naxçıvanda yaşamış, həmin ildə də Azərbaycan Ali Sovetinə deputat seçilmişdir. 

O,  1991-1993-cü  illərdə  Naxçıvan  Muxtar  Respublikası  Ali  Məclisinin  sədri, 

Azərbaycan  Respublikası  Ali  Soveti  sədrinin  müavini  olmuşdur.  Heydər  Əliyev 

1993-cü il iyunun 15-də Azərbaycan Ali Sovetinin sədri seçilmiş, iyulun 24-də isə 

Milli  Məclisin  qərarı  ilə  Azərbaycan  Respublikası  Prezidentinin  səlahiyyətlərini 

---

176 

 

həyata  keçirməyə  başlamışdır.  1993-cü  il  oktyabrın  3-də  ümumxalq  səsverməsi 

nəticəsində Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilmişdir. O, 

1998-ci  il  oktyabrın  11-də  xalqın  yüksək  fəallığı  şəraitində  keçirilən  seçkilərdə 

səslərin  76,1  faizini  toplayaraq,  yenidən  Azərbaycan  Respublikasının  Prezidenti 

seçilmişdir.  2003-cü  il  oktyabrın  15-də  keçirilən  prezident  seçkilərində 

namizədliyinin irəli sürülməsinə razılıq vermiş Heydər Əliyev səhhətində yaranmış 

problemlərlə əlaqədar seçkilərdə iştirak etməkdən imtina etmişdir. Heydər Əliyev 

bir sıra beynəlxalq mükafatlara, müxtəlif ölkələrin universitetlərinin fəxri doktoru 

adına  və  digər  yüksək  nüfuzlu  fəxri  adlara  layiq  görülmüşdür.  Heydər  Əliyev 

rəhbərlik etdiyi bu dövr ərzində daim tərəqqisi üçün çalışdığı, zəngin mədəniyyəti, 

böyük tarixi keçmişi ilə həmişə qürur duyduğu və gələcək nəsillərinin taleyi üçün 

düşündüyü  doğma  yurdu  Azərbaycanı  bir  dövlət  kimi  zamanın  ağır  və  sərt 

sınaqlarından  çıxarmışdır.  Azərbaycan  xalqı  milli  dövlətçiliyinin  dağılmaq 

təhlükəsi  qarşısında  qaldığını  gördüyü  və  artıq  ən  ağır  günlərini  yaşadığı  bir 

zamanda - 1993-cü ilin iyununda mövcud hakimiyyətin dəyişilməsini təkidlə tələb 

etmiş və həmin vaxtdan taleyini yenə Heydər Əliyevə etibar etmişdir. Xalq Heydər 

Əliyevin bu qayıdışını ümid və sevinclə qarşılamış, həmin günü isə Milli Qurtuluş 

Günü kimi müstəqil Azərbaycanın tarixinə yazmışdır.  

Ümummilli  lider  Heydər  Əliyev  12  dekabr  2003-cü  ildə,  80  yaşında  vəfat 

etmişdir.  

 

 

İnternetdə: 

www.az.wikipedia.orq

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

177 

 

Yubilyar yazıçı və şairlər 

 

1May - Şair Rasim Kərimlinin anadan olmasının 85 illiyi, 

(1932-1996) 

 

 

Şair "Dostluq ilk sözümdür" ("Gənclik",1969), "Şəfqət 

bulağım"  ("Gənclik",1975),  "Dünya  mərdlər  dünyasıdır" 

("Gənclik",1979), 

"Biləydin 

kaş" 

(―Gənclik",1983), 

"İntizarda  qoyma  məni"  ("Yazıçı",1991)  adlı  kitabların 

müəllifidir.  Rasim  Kərimli  xalq  ruhunda  yazan,  xalqın 

qəlbinə asanlıqla yol tapan, sevilən şairlərdən idi.  

Hələ  orta  məktəbdə  oxuyarkən  şeir  yazan  Rasim  bu 

vaxt  artıq  respublika  mətbuatında  çap  olunurdu.  Tovuz 

rayonunun  Düzqırıxlı  kəndində  doğulan  Rasim  Kərimli  Azərbaycan  Dövlət 

Universitetinin  filologiya  fakültəsində  təhsil  almış  (1951-1956),  bir  il  Ağsu 

rayonunda müəllimlik etdikdən sonra, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Nizami 

adına  Dil  və  Ədəbiyyat  İnstitutunda  elmi  işçi  olmuşdur  (1957-1969).  Sonra  o, 

M. F. Axundov adına Dillər İnstitutunun Azərbaycan dili və ədəbiyyatı kafedrasına 

müəllim  işləmişdir. R.  Kərimlinin    yaradıcılığında,  xüsusən  də  onun  gəraylı  və 

qoşmalarında  Vaqif, S.Vurğun,  Osman  Sarıvəlli,  Hüseyn  Arif ruhu  açıq  görünür. 

Şairin  əsərlərinin  xalq  ruhuna  son  dərəcə  yaxın  olması  onların  asanlıqla 

əzbərlənməsinə  və  yayılmasına  şərait  yaradır.  Bu,  təsadüfü  deyil.  Uşaqlıqdan 

qonşuları  Aşıq  Nağının  yanında  aşıq  havalarını  və  el  şairlərinin  şeirlərini  əzbər 

öyrənməsi onun gələcək yaradıcılığına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmişdi. Bir 

neçə musiqi alətlərində gözəl çalan Rasim Kərimli milli musiqimizin bilicilərindən 

idi.  Şairin  "Səndən  savayı",  "Biləydin  kaş",  "Bir  qız  bir  oğlanındır",  "Qurban 

olum",  "Sənsiz",  "Min  yaşasın",  "Axtarar  səni",  çox  maraqlı,  dərin  mənalı 

"Deyişmə" və başqa şeirlərinə bəstəlnmiş mahnılar uzun dillər əzbəri olmuşdur. 

Şairin  istər  lirik,  istər  satirik,  istərsə  də  ictimai-siyasi,  fəlsəfi,  şeirlərində 

fikirləri aydın və qəlbəyatandır. 

 Şair Rasim Kərimli 1996-cı il iyunun 24-də vəfat etmişdir. 

 

Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur - “Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik 

məlumat kitabı, Bakı, 2011. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---