Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi kollegiyasının 4 aprel 2009-cu IL tarixli

 

10

G03.0 Qeyri-piogen 

meningit 

G03.1 Xroniki 

meningit 

G03.2 Xoşxassəli residivləşən meningit (Mollare) 

G03.8 Digər dəqiqləşdirilmiş törədicilər tərəfindən törədilən 

meningit 

G03.9 Dəqiqləşdirilməmiş meningit 

Z22.3 Meninqokokk 

gəzdirmə  

KLİNİK TƏSNİFAT 

I. Etiologiyaya görə: 

1.

 

Bakterial meningitlər  

2.

 

Virus meningitləri  

3.

 

Parazitar mənşəli meningitlər (E.hystolitica, Pl.vivax)  

4.

 

Mikoz təbiətli meningitlər  

5.

 

Spesifik törədicilərin törətdiyi meningitlər  

II. Formasına görə:  

1.

 

Lokal  

2.

 

Meninqokokk gəzdiriciliyi  

3.

 

Yayılmış 

4.

 

Nadir formalar  

III. Ağırlıq dərəcəsinə görə: 

1.

 

Yüngül  

2.

 

Orta ağır  

3.

 

Ağır  

4.

 

Çox ağır  

IV. İltihabi prosesin xarakterinə görə: 

1.

 

Seroz  

2.

 

İrinli  

V. Gedişinə görə: 

1.

 

Kəskin 

2.

 

Yarımkəskin 

3.

 

Xroniki (simptomların 4 həftədən artıq davam etməsi;  əsas 

səbəblər – vərəm, sifilis, Laym xəstəliyi, kandidoz, 

aspergilyoz, toksoplazmoz, QİÇS) 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 

---

 

11

Meninqokok infeksiyasının ağırlıq dərəcəsinin 

qiymətləndirilməsi sxemi 

Ağırlıq 

dərəcəsi 

Nazofaringit Meninqokokkemiya

Meningit 

Yüngül Burnun 

tutulması, quru 

öskürək, 

boğazda ağrı və 

qıdıqlanma 

hissi, udlağın 

arxa divarının 

selikli qişasının 

hiperemiyası, 

istisqası, 

limfoid 

törəmələrin 

hiperplaziyası. 

Subfebril 

temperatur, zəif 

intoksikasiya. 

Çox olmayan səpgi 

(kiçik, hemorragik, 

rozeolyoz və 

papulyoz). 

Temperatur 38,5°C-

dək, 3-5 gün davam 

edir. Mülayim baş 

ağrıları. Tez-tez 

sağalma ilə qurtarır, 

çox vaxt diaqnoz 

müəyyən edilmir. 

Zəif meningeal 

sindrom, baş 

ağrısı. Qısa 

müddətli 

qızdırma, huş 

saxlanılır. 

Onurğa beyni 

mayesi şəffaf. 

Sitoz 2-3 

rəqəmlidir. 

Sitoqrammada 

limfositlər 

üstünlük təşkil 

edir. Virus 

meningitlərində 

diferensiasiyası 

çətinidir. 

Orta-

ağır 

Baş ağrısı, 

başgicəllənmə, 

süstlük, 

adinamiya, 

avazıma, 

qusma, dəri 

hiperesteziyası, 

hərarət 38-

40°C olur və  

2-3 gün davam 

edir. 

Taxikardiya,  

meningeal 

sindrom, 

nazofaringit 

simptomları. 

Tipik səpgi, 

qızdırma, baş ağrısı, 

qusma, zəif 

taxikardiya, A/T 

normal. 

Huşun 

pozulması və 

mərkəzi sinir 

sisteminin güclü 

zədələnmə 

simptomları 

olmadan, irinli 

meningitin tipik 

mənzərəsi. 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 

---

 

12

Ağır Yoxdur. 

Bəzən nekrozlaşan 

və geniş 

qansızmalarla səpgi. 

Tez-tez selikli 

qişalarda 

qansızmalar, 

qanaxma da ola bilər. 

Meningeal sindrom, 

hərarət yüksək olur. 

Qusma, əzələlərdə 

ağrı, taxikardiya, A/T 

aşağı norma 

həddində.   

Kompensasiya 

olunmuş şok, bəzən 

beyin ödemi ilə 

birlikdə, bərpa edilə 

bilən kəskin böyrək 

çatışmazlığı. 

Huşun 

pozulması, irinli 

meningitin tipik 

şəkli (sopor, I 

dərəcəli koma), 

qıcolmalar, 

psixomotor 

oyanma, beyin 

ödemi və 

şişməsi 

simptomları. 

Orqanizmin 

həyati vacib 

funksiyaları 

pozulmadan 

MSS-nin güclü 

ocaqlı 

zədələnməsinin 

simptomları. 

Serebral 

hipotenziya. 

Çox 

ağır 

forma 

Yoxdur. Eynidir. 

Kompensasiya 

olunmayan şok. 

Temperatur çox vaxt 

subnormal. Bərpa 

edilməyən böyrək 

çatışmazlığı. Beyin 

ödemi. 

Eynidir, 

orqanizmin 

həyati vacib 

funksiyalarının 

pozulması ilə. 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 

---

 

13

MENİNGİTLƏRİN DİAQNOSTİKASI 

Anamnez toplayarkən aşağıdakı faktorları nəzərə almaq lazımdır: 

►

 

Yaxın zamanlarda xəstə yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyasını, 

yaxud pnevmoniya keçirmişdir. 

►

 

Xəstə  hər hansı yoluxucu xəstəlik keçirmiş  və meningit onun 

ağırlaşması olmuşdur (məs: orta otit). 

►

 

Xəstə yaxın dövrdə epidemik parotit, yaxud suçiçəyi keçirmişdir. 

►

 

İnfeksion xəstə ilə təmasın olması. 

►

 

Xəstənin meningitə görə endemik zonadan gəlməsi (Afrika və 

Asiya ölkələri). 

►

 

Prodromal dövrün olması. 

►

 

Şəxsiyyətin dəyişməsi və uzun müddətli subfebrilitet. 

►

 

MSS-nin infeksion zədələnməsinə  şərait yarada biləcək  əsas 

xəstəliyin olması: 

 

limfoma, leykoz 

 

digər bədxassəli şişlər 

 

böyrək çatışmazlığı 

 

alkoqolizm 

 

QİÇS və digər 

immundefisitli vəziyyətlər 

 

şəkərli diabet 

►

 

Xəstə infeksion prosesin inkişafına səbəb olan dərman preparatı 

qəbul etmişdir:  

 

kimyəvi terapevtik 

vasitələr  

 

immunsupressorlar  

 

kortikosteroidlər  

►

 

Dializ zamanı  dəri mikrobları (stafilokoklar, streptokoklar) ilə 

yoluxma mümkündür. 

►

 

Xəstə  kəllə-beyin travması almışdır (10% hallarda pnevmokokk 

meningiti travmadan sonra meydana çıxır): 

 

Qapalı  kəllə-beyin travması zamanı adətən meningit 

travmadan 2 həftə sonra baş verir (pnevmokokk). 

 

Açıq kəllə-beyin travması zamanı baş verən meningitləri 

qram-mənfi çöplər və stafilokoklar törədir. Likvorrinoreya ilə 

müşayiət olunan meningitlər çox zaman pnevmokoklar 

tərəfindən törədilir. 

►

 

Xəstənin yaxın vaxtlarda neyrocərrahiyyə əməliyyatı keçirməsi – 

yoluxma əməliyyat zamanı, ya da ondan sonra baş verir. 

►

 

Xəstəni gənə, yaxud digər həşəratların dişləməsi (Laym xəstəliyi, 

malyariya, rikketsiozlar). 

►

 

Anamnezdə müsbət tuberkulin sınağı haqqında məlumatların olması. 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 

---