Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi kollegiyasının 4 aprel 2009-cu IL tarixli
Yüklə 290,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- VİRUS ETİOLOGİYALI MENİNGİTLƏR
- Enterovirus etiologiyalı meningitlər
- Əsas klinik əlamətləri
- Laborator testlər
- PARAZİTAR ETİOLOGİYALI MENİNGİTLƏR Amöb meningiti
29
Bu cür infeksiya çox zaman qızdırma, psixi və emosional pozğunluqlar, bayılmalar və artmış oyanıqlıqla müşayiət edilir. OBM-də B tipli dəyişiklik qeyd olunur, EEQ və tomoqrafiya beynin alın və gicgah nahiyələrində ocaqlı dəyişiklikləri müəyyən edir. Daha dəqiq diaqnoz beynin birbaşa biopsiyası nəticəsində qoyula bilər. Çox zaman asiklovirlə müalicə empirik olaraq təyin edilir. II tip sadə herpes virusu birincili genital infeksiya fonunda xoşxassəli meningit törədə bilər. Xəstəliyin bu forması I tiplə müqayisədə daha yumşaq hesab edilir. Suçiçəyi virusu da meninqoensefalit törədə bilər. Müalicə dezintoksikasiyaedicilər, qamma- qlobulin, antibiotiklər, asiklovirlə aparılır. OBM-də dəyişiklik B tipli olur. Daha bir törədici –Micoplazma
qlükozanın aşağı səviyyəsi qeyd olunur. Mikoplazma meninqoensefalitində çox zaman beyin qan dövranının pozulması, miyelit inkişaf edir. Tənəffüs sisteminin zədələnməsi olmaya bilər, lakin adətən sinir sisteminin zədələnməsindən əvvəl ya sonra müşahidə edilir (bir neçə gündən bir həftəyə qədər). MSS-nin virus etiologiyalı zədələnmələri zamanı pasiyentlər yaxın dövrdə başlamış baş ağrıları, işıqdan qorxma, əzələ ağrıları və boyun əzələlərinin gərginləşməsindən şikayətlənirlər. Bu zaman temperatur artmaya bilər və kəskin intoksikasiya nadir hallarda qeyd olunur. OBM-də dəyişikliklər B tipli olur, erkən dövrlərdə çoxlu miqdarda PNL aşkar oluna bilər. Virus infeksiyaları zamanı adətən OBM-də qlükozanın səviyyəsi aşağı olur; qızılca, limfositar xoriomeningit, sadə herpes, suçiçəyi, QİÇS zamanı, sitomeqalovirusla yoluxmuş bəzi xəstələrdə qlükoza azalır. Virus meninqoensefalitlərinin daha çox yayılmış törədiciləri enteroviruslar və epidemik parotit virusu, daha az yayılmış törədiciləri – arboviruslar, limfositar xoriomeningit virusu, qrip və Epşteyn- Barr viruslarıdır. Bu törədicilərin epidemiologiyasını bilmək onların konkret virus etiologiyasını müəyyən edir. Məsələn, qışın sonu və yazda epidemik parotit, yayda və payızın əvvəlində arbovirus və enterovirusla yoluxma baş verir. Qrip və limfositar xoriomeningit virusuna yoluxma daha çox qışda, Epşteyn-Barr virusuna isə il boyu mümkündür. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 30 Heyvan populyasiyası, xüsusilə quşlar və atlar arasında ensefalitin olması onun arbovirus etiologiyası ehtimalını artırır. Xəstələrin gəmiricilərlə təmasda olmasına görə limfositar xoriomeningit virusuna yoluxması mümkündür. Diaqnozun qoyulması zamanı klinik simptomları da nəzərə almaq lazımdır. Belə ki, parotit, yaxud orxitin mövcudluğu epidemik parotitin olmasını güman etməyə əsas verir. Kəskin İİV infeksiyası meninqoensefalit formasında, eləcə də makulopapulyoz, yaxud urtikar ekzantema ilə təzahür edir. Bəzən Bell iflicinin (çox zaman ikitərəfli) olması QİÇS-in xeyrinə olan etioloji meyardır. Lakin üz sinirinin iflici Epşteyn-Barr virusu, sadə herpes virusu ilə yoluxma, sifilis və Laym xəstəliyi zamanı da ola bilər. Arbovirus infeksiyası zamanı bayılmalar, stupor, koma ilə keçən ensefalit daha ehtimal olunandır. Poliomielit və digər enteroviruslar, xüsusilə Koksaki B virusları iflic verə bilər. Limfositar xoriomeningit virusu ilə yoluxma zamanı OBM-də limfositlərin miqdarı çox yüksək olur (1000 hüc/mkl-dən artıq). Enterovirus etiologiyalı meningitlər Enterovirus meningitləri Koksaki A, Koksaki B, ECHO və enterovirus 71 serotipləri tərəfindən törədilir. Enterovirus meningitləri bütün il boyu qeydə alınır, lakin xəstələnmənin yüksəlişi iyun-oktyabr aylarına təsadüf edir. Bütün aseptik meningitlərin 80-90%-ni enteroviruslar törədir. Yüngül, orta ağır, ağır gedişli olur.
Hərarətin 38-39ºC-yə qədər yüksəlməsi, hipertenzion-hidrosefal sindrom, kəskin baş ağrıları, hiperesteziya, işıqdan qorxma, göz almalarında ağrı, qusma. Bakterial meningitlərdən fərqli olaraq ilk əvvəl kataral əlamətlər müşahidə olunur, herpangina, diarreya, mialgiya və hepatomeqaliya daha erkən qeydə alınır. Makulopapulyoz yaxud petexial səpgilər enterovirus meningiti ilə assosiasiya olunur. Laborator testlər:
Lyumbal punksiya – likvor şəffaf, rəngsiz, təzyiq altında, 100% halda limfositar xarakterli olur Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
31
Kardiospesifik fermentlər kreatinfosfokinaza və aspartataminotransferazanın artması
“Ampli Sens” enterovirus-207 test sistemi ilə polimeraza zəncirvarı reaksiyasının aparılması
Həssas hüceyrə kulturasında enterovirusların təcridi (neytrallaşma reaksiyası) PARAZİTAR ETİOLOGİYALI MENİNGİTLƏR Amöb meningiti Meninqoensefalitin bir səbəbi də Naegleria fovleri-dir. Bu yoluxma durğun sularda çimən sağlam cavan şəxslərdə qeydə alınır. OBM yaxmasında Qram üsulu ilə törədici aşkar edilmir, lakin çoxlu eritrosit və leykosit olur. Bu törədici üçün davamlı krezil-violetlə boyama və Peyc üsulu ilə əkmə daha informativdir. Terapiya məqsədilə amfoterisin təklif olunur. Buna oxşar və akantamöb tərəfindən törədilən amöb invaziyası immun çatışmazlığı olan xəstələrdə müşahidə olunur və patoloji prosesə ağ ciyərlər və dəri cəlb olunur.
kəskin ağırlaşmalara gətirib çıxara bilər. Malyariyaya şübhə olduqda (əsasən xəstə endemik regionlardandırsa – Mil-Muğan, Şirvan, Mərkəzi-Aran) periferik qanın yaxması müayinə olunmalıdır. Vivax növlü plazmodiumlar nadir hallarda MSS-nin ciddi ağırlaşmalarına səbəb olur və həmişə xloroxinə həssas olurlar. Malyariya zamanı meningizm əlamətləri əmələ gələrsə, müalicə spesifik preparatlarla aparılır (delagil və primaxin). Trixinoz Meningitlə ağırlaşmış trixinoz bir sıra dəqiq meyarlar: periferik eozinofiliya, mialgiya, gözətrafı şişkinlik, dırnaqaltı qansızmalar əsasında asan müəyyən olunur. OBM-in hərtərəfli müayinəsi eozinofiliyanı, bəzən isə hətta törədicini aşkar edə bilər. Müalicə tiabendazol və ya mebendazol ilə aparılır Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. Yüklə 290,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|