Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Müəllimlər Ġnstitutu Salyan filialı
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qanunvericilik təĢəbbüsü hüququ
24
Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin 83 deputatının səlahiyyətləri təsdiq edildikdən sonra Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin ilk iclası həmin gündən baĢlayaraq bir həftədən gec olmayaraq çağırılır. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 88-ci maddəsinin 2-ci bəndində deyilir ki, Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilərdən sonra martın 10-dək onun 83 deputatının səlahiyyətləri təsdiq edilməzsə, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin ilk iclasının keçirilmə vaxtının Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi müəyyən edir. 88-ci maddəsinin 2-ci bəndində göstərilir ki, Azərbaycan Respublikasının növbədənkənar sessiyaları Milli Məclisin sədrinin, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin və ya Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 42 deputatının tələbi ilə çağırılır. 88-ci maddəsinin 3-cü bəndində göstərilir ki, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin növbədənkənar sessiyasının gündəliyini müvafiq olaraq onun çağırılmasını tələb edənlər müəyyənləĢdirir. Bu gündəlikdəki məsələlərə baxıldıqdan sonra növbədənkənar sessiyasının iĢi bitir. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisin deputatlığından məhrumetmə və Milli Məclisin deputatlarının səlahiyyətlərinin itirilməsi Konstitusiyamızın 89-cu maddəsi ilə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi deputatlığından məhrumetmə və Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatlarının səlahiyyətlərinin itirilməsi təsbit edilmiĢdir. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı aĢağıdakı hallarda mandatından məhrum edilir: 1.
Seçkilərin keçirilməsi zamanı səslərin düzgün hesablanmadığı aĢkar olunduqda; 2.
Azərbaycan Respublikası vətəndaĢlığından çıxdıqda və ya baĢqa dövlətin vətəndaĢlığını qəbul etdikdə; 3.
4.
Dövlət orqanlarında vəzifə tutduqda, din xadimi olduqda, sahibkarlıq, kommersiya və baĢqa ödəniĢli fəaliyyətlə məĢğul olduqda (elmi, pedaqoji və yaradıcılıq fəaliyyəti istisna olmaqla); 5.
Özü imtina etdikdə Milli Məclisin deputatları öz səlahiyyətlərini daimi icra edə bilmədikdə və qanunda nəzərdə tutulmuĢ digər hallarda onların səlahiyyətləri itirilir. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatlarının toxunulmazlığı Konstitusiyamızın 90-cı maddəsi ilə təsbit edilmiĢdir. Səlahiyyət müddəti ərzində Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi deputatının Ģəxsiyyəti toxunulmazdır. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı səlahiyyəti müddəti ərzində cinayət baĢında yaxalanma hallarından baĢqa, cinayət məsuliyyətinə cəlb edilə bilməz. Milli Məclisin deputatı tutula bilməz, onun barəsində məhkəmə qaydasında inzibati tənbeh tədbirləri tətbiq edilə bilməz. Milli Məclisin deputatları axtarıĢa məruz qala bilməz, Ģəxsi müayinə edilə bilməz. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı cinayət baĢında yaxalanarsa tutula bilər. Belə olduqda Milli Məclisin deputatını tutan orqan bu barədə dərhal Azərbaycan Respublikasının BaĢ prokuroruna xəbər verməlidir. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatının toxunulmazlığına yalnız Azərbaycan Respublikasının BaĢ prokurorunun təqdimatına əsasən Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin qərarı ilə xitam verilə bilər. Milli Məclisin deputatlarının məsuliyyətə cəlb olunmasına qoyulan qadağanlar Konstitusiya ilə Milli Məclisin deputatları Milli Məclisdəki fəaliyyətinə, səs verməyə və söylədiyi fikrə görə məsuliyyətə cəlb oluna bilməzlər. Razılığı olmadan onlardan bu hallarla əlaqədar izahat, ifadə tələb edilə bilməz. Bu hal respublikada demokratiya, aĢkarlıq və plüralizm üçün Ģərait yaradır. Milli Məclisin müəyyən etdiyi ümumi qaydalar Qanunverici hakimiyyət fəaliyyətini aĢağıdakı məsələlərə dair ümumi qaydalarla müəyyən edir. Bu, konstitusiyada təsbit edilmiĢ insan və vətəndaĢ hüquqlarından və azadlıqlarından istifadə, bu hüquqların və azadlıqların dövlət təminatından ibarətdir. Həmin məsələyə yalnız Konstitusiya qanunu ilə əlavələr edilə bilər. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin seçkiləri, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə seçkilər və Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin deputatlarının statusu, referendum məsələlərinə dair qanunlar 83 səs çoxluğu ilə qəbul edilir. AĢağıdakı məsələlərə dair qanunlar 63 səs çoxluğu ilə qəbul edilir: 1.
Məhkəmə quruluĢu və hakimlərin statusu, prokurorluq, vəkillik və notariat; 25
2. Məhkəmə icraatı, məhkəmə qərarlarının icrası; 3.
4.
fövqəladə vəziyyət rejimi, hərbi vəziyyət rejimi; 5.
Dövlət təltifləri; 6.
Fiziki və hüquqi Ģəxslərin statusu; 7.
Mülki hüquq obyektləri; 8.
Mülki müqavilələr, nümayəndəlik və varislik; 9.
Mülkiyyət hüququ, o cümlədən dövlət, xüsusi və bələdiyyə mülkiyyətinin hüquqi rejimi, əsli mülkiyyət hüququ, digər əĢya hüququ və ödəniĢli hüquq; 10.
Ailə münasibətləri, o cümlədən himayəçilik və qəyyumluq; 11.
12.
Bazar iqtisadiyyatının keçidlə əlaqədar əmək münasibətlərinin tənzim edilməsi və sosial təminat; 13.
Cinayətlərin, baĢqa hüquq pozuntularının müəyyən edilməsi, onların törədilməsinə məsuliyyətin təyin edilməsi; 14.
Müdafiə və hərbi qulluq, dövlət qulluğu, təhlükəsizliyin əsasları, ərazi quruluĢu, dövlət sərhədi rejimi; 15.
birja fəaliyyəti, bank iĢi, mühasibat və sığortaya dair ümumi qaydalar. Bu da onu göstərir ki, qanunvericilik hakimiyyətinə cəmiyyətin daha məsuliyyətli və geniĢ sahəsi tapĢırılmıĢdır.
Konstitusiyamızın 95-ci maddəsi ilə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin həll etdiyi məsələlər təsbit edilmiĢdir. Həmin maddə ilə Milli Məclisin səlahiyyətinə aid olan məsələlər müəyyənləĢdirilmiĢdir. 95-ci maddədə göstərilən məsələlərin geniĢliyi və əhatəliliyi Azərbaycanda qanunvericilik hakimiyyətinin geniĢ səla- hiyyətlərə malik olduğunu göstərir. Milli Məclisin səlahiyyətinə aĢağıdakı məsələlərin həlli aiddir. 1.
2.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatı ilə Azərbaycan Respublikası diplomatik nümayəndəliklərinin təsis edilməsi; 3.
Ġnzibati ərazi bölgüsü; 4.
Dövlətlərarası müqavilələrin təsdiq və ləğv edilməsi; 5.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatına əsasən Azərbaycan Respublikası dövlət büdcəsinin təsdiq edilməsi və onun icrasına nəzarət; 6.
üzrə müvəkkilin seçilməsi. Konstitusiyada nəzərdə tutulmuĢ hallarda Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanlarının təsdiqi də Milli Məclisin səlahiyyətinə daxildir. Bundan əlavə Respublika Prezidentinin təqdimatlarına əsasən Azərbaycan Respublikasının BaĢ nazirinin vəzifəyə təyin edilməsinə razılıq verilməsi, eləcə də Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsi, Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi və Azərbaycan Respublikası Apelyasiya məhkəməsi hakimlərinin təyin edilməsi də Milli Məclisin həll etdiyi məsələlərdəndir. Respublika Prezidentinin təqdimatlarına əsasən Respublikasının BaĢ Prokurorun vəzifəyə təyin olunması və vəzifədən azad edilməsinə razılıq verilməsi, eləcə də hakimlərin vəzifədən kənarlaĢdırılması, Nazirlər Kabinetinə etimad məsələsi, respublika Milli Bankı Ġdarə heyəti üzvlərinin vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edilməsi Milli Məclisin həllinə verilir. Respublika Prezidentinin müraciətinə əsasən müharibə elan edilməsinə və sülh bağlanması məsələlərinə razılıq verilməsi də Milli Məclisin səlahiyyətlərinə daxildir. Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin təqdimatına əsasən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin impenment qaydasında vəzifədən kənarlaĢdırılması Milli Məclisdə müzakirə olunub təsdiq edilir. Ġmpenment qaydası, prezident vəzifəsini icra edə bilmədikdə, öz ərizəsi ilə tutduğu vəzifədən getmədikdə, qanunu yolla prezidentin vəzifədən kənarlaĢdırılmasıdır.
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisində qanunvericilik təĢəbbüsü hüququ Milli Məclisin deputatlarına, Azərbaycan Respublikası Prezidentinə, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə, Azərbaycan Respublikası Prokurorluğuna və Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisinə mənsubdur. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, qanunların imzalanmaq üçün təqdim olunması müddətlərini aĢağıdakı qaydada müəyyənləĢdirmiĢdir: Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|