61
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri. 2011
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri. 2011
- Melodramatik bir fikir məni tərk etmirdi- bəlkə də onu yandırmaqla məhv etmək mümkündür.
Axırda onu Madriddə təxəllüslə dərc etdirdim. Kitab istedadsızcasına təqlid hesab olundu,
müəllifisə məşhur yazıçını yamsılamaqda günahlandırdılar.
- Təəccüblü heç nə yoxdur, - əlavə etdim. – Hər bir yazıçı onda ölür ki, özünün istedadsız
şagirdinə çevrilir.
- Elə əsas bu kitab da məni bura gətirdi. Qalanlarısa qocalıq zəifliyi, sənə ayrılmış vaxtı
yaşamaq…
- Mən bu kitabı yazmayacam, - inamla dedim.
- Yazacaqsan. Mənim sözlərim yadında yalnız yuxu xatirələri kimi qalacaq.
Onun öyüdverici səs tonu məni qıcıqlandırırdı, mənim mühazirələr oxuduğum tonun eyni idi.
Məni qıcıqlandırırdı ki, biz onunla bu qədər bənzərik və o, ölümlə yaxınlığının verdiyi
cəzasızlıqdan açıq-aşkar istifadə edir. Ondan əvəz çıxmaq üçün soruşdum:
- Deməli, sən əminsən ki, öləcəksən?
- Hə, - cavab verdi – Heç vaxt duymadığım rahatlıq və sakitlik hiss edirəm. Təəssüratlarımı ifadə
edəcək söz yoxdur. Yalnız ayrıca, bölünmüş təcrübəni ifadə etmək olar. Mənim sözlərim niyə
sənə belə toxunur?
- Çünki biz həddindən artıq oxşarıq. Mənimkinin karikaturası olan üzündən, səsimə bənzəyən
səsindən, təmtəraqlı danışıq tərzindən özümü pis hiss edirəm. Çünki bunlar mənimdir.
- Mən də, - cavab verdi. – Ona görə də intihar etmək qərarına gəldim.
Bağda quş qısa cəh-cəh vurdu.
- Sonuncu, - o dedi.
Jestlə məni özünə tərəf çağırdı. Əli mənim əlimi axtarırdı. Bizim bir olacağımızdan
ehtiyatlanaraq əlini geri itələdim. O dedi:
- Stoiklər öyrədirlər ki, həyatdan şikayət olmamalıdır, həbsxana qapıları açıqdır.
Bunu həmişə hiss edirdim, amma tənbəllik və qorxaqlıq məni saxlayırdı. İki həftə əvvəl Da
Platada “Yeneida”nın 6-cı kitabı haqda mühazirə oxuyurdum.
Birdən heksaedr ucadan səsləndi, nə etməli olduğumu başa düşdüm.
Qərara gəldim. Bu andan etibarən özümü dözümlü, sınmaz hiss etdim.
Mənim taleyim səninki olacaq, latın dili və Vergiliya sayəsində qəfil açılışlar edəcəksən, iki ayrı-
ayrı vaxtlarda və ayrı-ayrı məkanlarda olan bu bəsirət dialoqunu unudacaqsan.
Bu yuxunu yenidən görəndə artıq mən və mənim yuxum olacaqsan.
- Bu yuxunu unutmayacam və elə sabah qələmə alacam.
62
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri. 2011
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri. 2011
- Bu yuxu sənin yadında uzun müddət, başqa yuxuların qalınlığı altında qalacaq. Yazanda onu
fantastik hekayəyə çevirmək könlündən keçəcək, amma bu, sabah yox, uzun illər sonra baş
verəcək.
O artıq danışmırdı, anladım ki, öldü. Necə oldusa, mən də onunla birgə öldüm; kədərli halda
yastığına doğru əyildim, amma artıq çarpayıda kimsə yox idi.
Otaqdan bayıra yüyürdüm. Orda nə içəri həyət vardı, nə mərmər pilləkən, nə iri malikanə, nə
evkalipt ağacları, nə heykəllər, nə çardaqlar, nə fəvvarələr, nə də Adroqda qəsəbədəki
malikanəni çəpərləyən geniş darvazalar.
Orda məni gözləyən başqa yuxular vardı.
_______________________
*Kantorka- ayaq üstə və ya oturub işləmək üçün hündür stol
* oberton- əsas tona xüsusi rəng verən əlavə ton
Çevirdi: Gülşən Cəbiyeva
http://cebiyeva.azeriblog.com/2007/07/24/xlborxes-25-avqust-1983-cu-il-2-2-2
http://www.azadliq.org/content/article/2099987.html
63
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri. 2011
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri. 2011
X.L.Borxes və K.Abdulla: kitabxana və əlyazma
("Kamal Abdulla: yaddaşın mifologiyası" kitabından)
Bir dəfə mən ondan azad olmağa çalışdım və ucqarların mifologiyasını zaman və məkanla oyuna
dəyişdim.İndi bu oyunlar da Borxesə məxsusdur,mən isə yenisini uydurmalıyam.Və ona görə
mənim həyatım qaçışdır və hər şey mənim üçün itkidir,hər şey unudulmağa qalır.Mən
bilmirəm,bizim hansımız bu səhifəni yazır.
Xorxe Luis Borxes
...Bilirsən, mənə elə gəlir ki, Borxes heç kimə bənzəmir. O birilər bir-birinə
bənzəyirlər.Borxes isə yox.O birilər bir-birinə ona görə bənzəmirlər ki,onlar oxşar sujetlər
yazırlar... O birilər ona görə bir-birinə bənzəyirlər ki,ümumiyyətlə sujet yazırlar.
Kamal Abdulla.
Bu kiçik essenin yazılmasına səbəb K.Abdullanın "Adaşlar" hekayəsindən götürülmüş
yuxarıdakı epiqrafdır.
X.L.Borxes ixtisasına görə ədəbiyyatşünasdır,ingilis ədəbiyyatı tarixçisidir.İngilis
ədəbiyyatının ruhunu,refleksiyasını dərindən mənimsəmiş yazıçıdır.O,Şərqə,ekzotikaya maraq
göstərir,onun personajları ərəblər,farslar,yəhudilər,hindlilər,çinlilər olur. "Min bir gecə"nin
ingilis tərcümələr Çin ensiklopediyasının" ingilis nəşri haqqında ingilis tarixçisinin şərhində İran
sufilərinin görüşləri haqqında yazır.
K.Abdulla da filoloqdur,dilçidir,Qorqudşünasdır. "Kitabi-Dədə Qorqud" və yunan mifləri onun
sistemli araşdırmalarının obyektidir.Dədə Qorqud onun həmişəlik ədəbi-bədii personajına
çevrilir.K.Abdulla inamla( və inadkarlıqla) "Dədə Qorqud obrazlarını,yunan miflərini
Azərbaycanın ədəbi-bədii kontekstinə daxil edir.