1. Xüsusi mülkiyyətdə olan torpaq sahəsi hüquqi şəxslərin nizamnamə (pay)
fonduna
mülkiyyət və istifadə hüququ formalarında verilir.
2. Dövlət və bələdiyyə mülkiyyətində olan torpaq sahəsi nizamnamə (pay) fonduna
yalnız istifadə hüququ əsasında verilə bilər.
3. Torpaq istifadəçiləri torpaqdan istifadə hüququnu nizamnamə (pay) funduna yalnız
mülkiyyətçilərin razılığı ilə müvəqqəti verə bilərlər.
4. Pay şəklində verilən torpaq sahəsinin və ya sahədən istifadə hüququnun dəyəri torpaq
sahəsinin nizamnamə (pay) fonduna verilməsi barədə tərəflər arasında bağlanılmış
müqavilə ilə müəyyən edilir.
5. Torpaq sahəsi üzərində mülkiyyət və ya ondan istifadə hüququ nizamnamə (pay)
fonduna qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada dövlət qeydiyyatına alındıqdan
sonra keçir. Torpaq sahəsi üzərində hüquqların qeydiyyatı torpaq sahəsinin nizamnamə
(pay) fonduna verilməsi barədə tərəflərin müqaviləsi əsasında aparılır.
Maddə 88. Daşınmaz əmlaka dair əqdlərin bağlanması ilə əlaqədar
torpaq sahəsi üzərində hüquqların əldə edilməsinin xüsusiyyətləri
1. Tikiliyə, qurğuya və ya müəssisəyə (obyektə) mülkiyyət hüququ başqa şəxsə keçərkən
onların yerləşdiyi torpaq sahəsinə mülkiyyət hüququ da həmin şəxsə tikilinin, qurğunun
və ya müəssisənin əvvəlki mülkiyyətçisinə məxsus olan həcmdə və torpaq sahəsindən
istifadə üzrə müəyyən edilmiş şərtlər və məhdudiyyətlər qalmaqla bu maddəyə uyğun
olaraq keçir.
2. Dövlət və ya bələdiyyə mülkiyyətində olan tikililər, qurğular və ya müəssisələr
(obyektlər) qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada xüsusi mülkiyyətə satıldıqda
daşınmaz əmlakla birlikdə onun yerləşdiyi torpaq sahəsi də satılır və ya satınalma hüququ
ilə icarəyə verilir.
3. Torpaq sahəsinin mülkiyyətçisinə mənsub olan və həmin sahədə yerləşən binaya, o
cümlədən fərdi yaşayış evinə, habelə qurğuya mülkiyyət hüququ keçərkən tərəflərin
razılaşması ilə müəyyənləşdirilən torpaq sahəsinə hüquqlar binanı (fərdi yaşayış evini)
və ya qurğunu əldə edənə keçir. Torpaq sahəsinin bina (fərdi yaşayış evi) və ya qurğu
yerləşən və ondan istifadə üçün zəruri olan hissəsinə mülkiyyət hüququ əldə edənə keçir.
Torpaq sahəsinin mülkiyyətçisinə mənsub olan və həmin sahədə yerləşən fərdi yaşayış
evinə mülkiyyət hüququ keçərkən, tərəflərin razılaşması ilə başqa hal nəzərdə
tutulmayıbsa, müəyyənləşdirilən torpaq sahəsinə hüquqlar həmin evi əldə edənə keçir.
Əgər yaşayış evinin özgəninkiləşdirilməsi haqqında müqavilədə ayrı qayda nəzərdə
tutulmayıbsa, torpaq sahəsinin ev yerləşən və ondan istifadə üçün zəruri olan hissəsinə
mülkiyyət hüququ əldə edənə keçir.
Çoxmənzilli yaşayış evlərinin, habelə onlara aid olan qeyri-yaşayış tikililərinin torpaq
sahələri həmin evlərin tərkib hissələri mülkiyyətçilərinin ümumi paylı mülkiyyətinə keçir.
4. Əcnəbilərə və vətəndaşlığı olmayan şəxslərə, xarici hüquqi şəxslərə, beynəlxalq
birliklərə və təşkilatlara, habelə xarici dövlətlərə tikililər, qurğular və ya müəssisələr
(obyektlər) satıldıqda həmin obyektlərin yerləşdiyi torpaq sahələri onların icarəsinə
verilir. (
13
,
16
)
Maddə 89. Torpaq sahəsinin girov qoyulmasının (ipotekasının)
xüsusiyyətləri
1. İpoteka haqqında müqavilə üzrə hüquqi və fiziki şəxslərin mülkiyyətində olan torpaq
sahələri girov qoyula bilər.
2. Yaşayış məntəqələrində ümumi istifadədə olan torpaqların, o cümlədən şəhərsalma
qaydalarına uyğun olaraq, binalar və tikililər ucaldılmasına yol verilməyən şəhər
torpaqlarının, xüsusi mühafizə olunan ərazilərdəki torpaqların, habelə xüsusi istifadə
şəraitinə malik zonalardakı sahələrin tərkibindən dövlət və bələdiyyə mülkiyyətində olan
torpaqların ipotekasına yol verilmir.
3. Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq, ipotekasına yol
verilməyən torpaqlar istisna olmaqla, dövlət və bələdiyyə mülkiyyətində olan başqa
torpaq sahələri və bu sahələr üzərində istifadə və icarə hüquqları girov (ipoteka) predmeti
ola bilər.
4. Kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqların ipotekasına kənd təsərrüfatı məhsullarının
istehsalı və emalı, habelə torpaq qanunvericiliyinə uyğun olaraq, bu kateqoriya
torpaqların məqsədli istifadəsi ilə bağlı yaranan öhdəliklərin təmin edilməsi üçün yol
verilir.
5. Bina, tikili, qurğu və ya digər daşınmaz əşyalar yalnız onların yerləşdiyi, yaxud
fəaliyyətini təmin etdiyi torpaq sahəsi ilə birlikdə ipoteka qoyulur.
6. Torpaq sahəsinin bir hissəsi girov qoyulduqda, həmin hissənin sərhədləri girov
qoyulmazdan əvvəl müəyyən edilməlidir.
7. Girov qoyan (ipoteka qoyan) əsas öhdəliyi yerinə yetirmədiyi halda, girov (ipoteka)
qoyulmuş torpaq sahəsinə müvafiq qanunla nəzərdə tutulmuş qaydada tutma yönəldilə
bilər.
8. Girovsaxlayan xarici hüquqi və ya fiziki şəxs olduqda, ipoteka müqaviləsində girovla
təmin edilmiş öhdəlik icra edilmədikdə, girov qoyulmuş torpaq sahəsinin ən geci bir il
ərzində məcburi satılacağı barədə müddəa əks etdirilməlidir.
9. Torpaq sahəsinin girov qoyulmasının (ipotekasının) qaydaları Azərbaycan
Respublikasının ipoteka haqqında qanunvericiliyi və
Azərbaycan Respublikasının Mülki
Məcəlləsi
ilə tənzimlənir. (
3
,
15
)
Maddə 90. Torpaq sahəsinin dəyişdirilməsi
1. Xüsusi mülkiyyətdə olan torpaq sahələri
Azərbaycan Respublikasının Mülki
Məcəlləsinə
uyğun olaraq, hər hansı nisbətdə biri-biri ilə dəyişdirilə bilər.
2. Dövlət və ya bələdiyyə mülkiyyətində olan torpaq sahələrindən istifadə və ya icarə
hüquqları əsasında istifadə edənlər
müvafiq icra hakimiyyəti orqanının
və ya
bələdiyyənin razılığı ilə həmin torpaq sahələrini başqalarının həmin ərazidəki istifadə və
ya icarə hüququnda olan torpaq sahələri ilə dəyişdirə bilərlər.
3. Torpaq sahəsinin dəyişdirilməsi Azərbaycan Respublikasının mülki qanunvericiliyinə
uyğun olaraq, müvafiq normativ-hüquqi aktlarla tənzimlənir.