Azərbayçan xalq cumhuriYYƏTİNİN 80 İLLİYİNİN
Yüklə 6,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
409
tərəfindəndir ki, and olmasın. Digəri də Bayram Niyazi tərəfindəndir ki, o da 11-ci maddənin ləğvini təklif edir.
əleyhinədir? Kim səs verməyir? Lehinə 13, əleyhinə 32, səs verməyən 2. Əksəriyyət rəylə təklif qəbul edilmir. 11-ci maddəni qeydlə səsə qoyuram. Kim qəbul edir, rica edirəm əllərini qaldırsın. Kim əleyhinədir? Kim səs verməyir? Lehinə 30, əleyhinə 13, səs verməyən 2. Əksəriyyət rəylə 11-ci maddə qeydlə bərabər qəbul edilir. 3- cü babı oxuyunuz.
qoyuram. Kim əleyhinədir? Rica edirəm əlinizi qaldırın. Müttəhidül rəy maddə qəbul edilir. İkinci maddəni oxuyunuz.
əleyhinədir? Rica edirəm əlini qaldırsın, kim səs verməyir? Maddə oxundu, kim maddənin tərəfdarıdır, rica edirəm ayağa qalxsın. Sayınız!
qəbul edilir. Üçüncü maddəni oxuyunuz. Katib - Üçüncü maddəni oxuyur. Əhməd bəy Pepinov - Bu maddə xüsusunda mənim bir qeydim var. Beş sənə əvəzinə, iki sənə olsun. Madam ki, öz rəyilə təkrar Azərbaycan təbəəliyini qəbul edir. Bu beş sənə müddət çoxdur. Biz təklif edirik ki, müddət iki sənə olsun.
[934 - 935] Mehdi bəy Hacınski - Bu heç vaxt ola bilməz. Çünki bir şəxs ki, əvvəlcə təbəəliyə giribdir, sonra qaçmaq istəyir, beyliləri üçün iki il azdır, gərək beş il olsun. Rəis - Səsə qoyuram. Sosialistlər tərəfindən beş sənə olmayıb da, bu müddət iki sənə olsun deyə edilən təklifi səsə qoyuram. Kim bunun lehinədir? Rica edirəm ayağa qalxsın. Kim səs verməyir? Ayağa qalxsın. Kim bitərəfdir əllərini qaldırsın. Lehinə 10, əleyhinə 31, səs verməyən 10. Əksəriyyət rəy ilə təklif qəbul edilmir. Üçüncü maddəni komisyonun təklifi üzrə səsə qoyuram. Kim əleyhinədir? Rica edirəm əllərini qaldırsın. Rəis - Əlli bir üzvdən əleyhinə Q, səs verməyən 9, 41 səslə maddə keçir. Dördüncü maddəni oxuyunuz. Katib - 4-cü babı oxuyur. Rəis - 4-cü bab xüsusunda kim danışmaq istərdi. Əhməd bəy Pepinov - Mənim burada bir qeydim vardır. Biz şimdiyə qədər öz işlərimizdə tarixi-hicrini qəbul eyləməmişik. Və həmişə rusca tarix qəbul eyləmişik. Buna binaən mən təklif edirəm ki, tarix yenə əskisi kimi 1918 olaraq miladi tarix qəbul edilsin.
əlini qaldırsın. Kim səs verməyir. Kim maddənin tərəfdarıdırsa rica edirəm, əlini qaldırsın. Lehinə 23, əleyhinə yoxdur. Səs verməyən 12. Əksəriyyət rəylə 4-cü maddə tamamən qəbul olunur. Keçirəm layiheyi-qanuniyyənin 3-cü qiraətinə. Buyurunuz. Katib - Birinci babı oxuyur. Sədr - Layiheyi-qanuniyyəni bab-bab səsə qoyacağam. Əvvəlin-i babı səsə qoyuram. Kim bunun əleyhinədir, rica edirəm əlini qaldırsın. Kim səs verməyir, rica edirəm əlini qaldırsın. Kim əvvəlinci maddənin tərəfdarıdırsa rica edirəm əlini qaldırsın. Kim səs verməyir, rica edirəm əlini qaldırsın. (Səmədağaya müraciətlə). Səmədağa - rica edirəm. Əyləşəsiniz, çünki get-gedə kvorum azalır. Rica edirəm getməyəsiniz. Təkrar edirəm, getməyəsiniz, qorxuram, layihəni keçirə bilməyim. Lehinə 26, əleyhinə yoxdur. Səs verməyən 10. Əvvəlinci bab əksəriyyətlə qəbul edilir. 2-ci babı oxuyunuz. Katib - Oxuyur. [935 - 936] Sədr - Onun qeydi var, onu da oxuyunuz. Katib - Qeydini də oxudum. Sədr - 2-ci babı səsə qoyuram. Qəbul olunmuş təshih və əlavələr ilə kim bunun əleyhinədir. Kim səs verməyib? Lehinə 29, Əleyhinə yoxdur. Səs verməyən 13. Əksəriyyət rəylə 2-ci bab əlavələri və təshihləri ilə bərabər qəbul olunur. 3-cü babı oxuyunuz.
Lehinə 30, əleyhinə 3, səs verməyən 10. Əksəriyyət rəy ilə 3-cü bab tamamən qəbul edilir. 4-cü babı oxuyunuz. Katib - 4-cü babı oxuyur. 410
kim səs verməyibdir? Lehinə 31, əleyhinə yox, səs verməyən 12. Əksəriyyət rəy ilə 4-cü bab qəbul edilir. Layihəyi-qanuniyyəni tamamən səsə qoyuram. Kim layihəyi-qanuniyyəni tamən qəbul edirsə, rica edirəm əlini qaldırsın. Kim bunun əleyhinədir? Kim səs verməyibdir? Ləhinə 32, əleyhinə yox, səs verməyən 13. Əksəriyyət rəy ilə layiheyi-qanuniyyə tamamən qəbul olunur. Layiheyi-qanuniyyə verilir təshih komisyonuna. Vaxt gec olduğu üçün bir çox təklif var ki, iclas qapansın. Lakin mən fraksiyalardan rica edirəm, öz üzvlərinin nəzərini bir şeyə cəlb etsinlər. Bəzən, bir çoxları gəlib, özlərini yazdırıb gedirlər. Keçən dəfə böylələrini biz iki qat cərimə etdik. Lakin yenə bəzi üzvlər öz gəlməməklərində davam edirlər. Mən sizin nəzərinizi buna cəlb edirəm.
qoyulmasını rica ediyoruz. Bu axır günlər içərisində daxili və xarici bir çox mühüm vaqiələr zühur etmişdir ki, onların dövlətə və camaatimizin hüquq və hürriyyətinə çox böyük təsiri ola bilər. Bunların cərgəsindən olaraq bu axır həftələr içərisində Kaspi dənizində ingilislərin təhti-komandasında bulunan hərb gəmiləri könüllü ordu komandalığına verilmişdir ki, [936 - 937] bizim sahillərimizin və xüsusən paytaxtımızın müdafiəsi üçün bunun çox böyük təsiri vardır. 2-ci ingilis əsgərləri mətbuatda verilən xəbərlərə görə bu ayın ortasında Zaqafqaziyanı tərk edəcəklər. Bizim üçün əsgəri nöqteyi nəzərdən əhəmiyyətli olan bir çox tədbirlər ittixaz edilməsi lazım gəlir ki, bundan dövlətin təmamiyyəti-mülkiyyəsinə bir xələl gəlməsin. 3) Zaqafqaz cümhuriyyətlərini, xüsusən Azərbaycan cümhuriyyətini Şimaldan gələn imperialist və əksinqilab qara qüvvələrindən mühafizə etmək üçün İngiltərə hökumətindən gələn və rəsmən tərəfinə bildirilən xətti-hərb bizim hökumət tərəfindən qəbul edilmişdi. Fəqət, axır vaxtlarda yenə İngiltərə hökuməti haman xətti eşitdiyimizə görə təzədən dəyişdirmiş və Petrovski əvəzinə şimdi Yalama stansiyasına qədər yendirmişdir. Bu vaqiə əlbəttəki hərbi xətlərin bir diploması oyun olduğunu və bundan naşı düşmənin cərgəsinə yadlaşmasına heç bir müvaniət edilmədiyini pak gözəl isbat edir. 4) Düşmən dənizdən böyük qüvvə aldığı kimi indiyə qədər Dağıstanda əhəmiyyətli bir qüvvə saxlamadığı halda indi artıq Dərbənddə olan qüvvəsini pak çox artırır, sərhəddə fəaliyyət göstərir və bununla Azərbaycan əleyhinə düşmənin nə fikirdə olduğunu göstərir. 5) Xaricdə təhlükə belə artdığı halda daxildə də könüllü ordu nümayəndələri açıqcasına Yekaterinodardan aldığı dəsturüləməl üzərinə mətbuatda könüllü ordu nəfinə propaqanda yapırlar, təşkilatlarını möhkəmləndirirlər. Zabit və [əsgər] nəfərlərini qeyd edirlər ki, xaricdəki təhlükəyi nəzərə alanda bunun nə qədər böyük başımıza müşkülat çıxara biləcəyi aydın olsun gərək. İştə bu göstərdiyimiz vaqiələr məmləkətin təmamiyyəti-mülkiyyəsi və səlaməti üçün və cəmaətin əldə etdiyi inqilab qənimətləri üçün nə qədər böyük əhəmiyyəti olduğu aşkar olunduğundan hökumətin bu yolda nə fikir etdiyini və nə iş gördüyünü və görmək istədiyini bilmək istərdik. Sosialistlər fraksiyonu tərəfindən Əhməd Cövdət. "Əmin olmaq üçün hökumətdən qəti və müəyyən cavab almalıyıq. Çünki qəzetlərdə, küçələrdə şayiələr gedir. Hər kəs parlamandan çıxanda kəndçi də bir ağırlıq hiss edir. Əksinqilabın [937 - 938] Bakıya gələcəyi günü, hətta müəyyən deyirlər ki, məsələn, filan gün hökumət təslim olacaq. Cəmaət də təşvişə düşmüş, bir çoxları buradan getmək istəyirlər. hökumət gərək camaata təskinlik versin. hökumət vaxtilə demişdi ki, Azərbaycana gələn düşmən ancaq meyitimiz üzərindən keçə bilər. Bu sözləri yenə təkrar etsin. Siyasətin və vəziyyətimizin nə yolda olmasını cəmaətə bəyan eyləsin. Cəmaət başına bir çarə qılsın. Əgər hökumət bir tədbir görmək istəmirsə, o vaxt cəmaət özü-özünə bir tədbir görsün. hökumətin borcu idi ki, böylə ağır vaxtda özü əhvali-hazirədən məlumat verə idi və sorğuya da ehtiyac qalmaya idi. Madam ki, sorğusuz demədi, ona görə biz sorğu verməyə məcburuq. Bir həftə içərisində xalqın arasında olan təşvişi bərtərəf etmək üçün hökumət nə yapdığını, nə tədbir gördüyünü söyləsin". Sədr - Hökumət tərəfindən cavab olmadığı üçün sual qalar gələn iclasa. Mustafa Mahmudov (yerindən) - Sual hökumətə bildirilmişdirmi? Sədr - Xeyr! Xəbər verilməyibdir. Növbədən xaric söz verilir Əliheydər Qarayevə. Həbsxanada aclıq elan etmiş məhbuslar haqqında bəyanat verəcəkdir. Sədr - Söz Əhməd Cövdətindir. Əhməd Cövdət - Əfəndilər! O məsələ ki, burada müxtəsərcə söylənildi və fraksiya tərəfindən oxudum. haman bu məsələnin nə qədər mühüm olduğu məlumdur. Lakin, son vaxtlar, bir ayın içərisində flotun bir hissəsinin "Dobrovol" ordusuna verilməsini söylədilər. İndi isə məlum olur ki, hamısını verirlər. Əvvəl bu kürsüdən söyləmiş ki, ingilis hökuməti şimaldan gələn qüvvə üçün xətt çəkmişdir. Gərək dobrovol ordusu Petrovskidən bu tərəfə keçməsin. Hərçəndi bu xüsusda xəritə və qeyri kağızlar da gəlmişdi. Fəqət, dobrovol ordusu o xəttə riayət etmədi. Bu gün də yeni bir xəritə gəlmiş və göstərirlər ki, parlamandadır. Demək bu da bir şey deyildir. Bu gün Petrovski, sabah Dərbənd, o biri gün Yalama, o biri gün Bakıda olacaqdır. Bu düşmən tərəfindən edilən təkliflər məlumdur. Dağıstan içərisində indiyə qədər Dərbənddə 3-4 yüz əsgər olduğu halda indi 4-5 minə qədər artmış. Və bizim xüsusda [938 - 939] hərb yanında fəaliyyətə keçmişdir. Bunlar göstərir ki,
Yüklə 6,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|