Azərbaycanda siyasi partiyalar: seçKİDƏN seçKİYƏ

AZƏRBAYCANDA SİYASİ PARTİYALAR: SEÇKİDƏN SEÇKİYƏ
124
Büdcəsi  qeyri-sabitdir.  Şəhər  və  rayon  təşkilatlarının  sayı 
37-dir. 4 qurultay keçirilmişdir və onların keçirilmə müddəti 
3 ildən birdir. Partiyanin seçkili orqanları sədr, Böyük Məclis 
(50%-i qurultayda seçilir, tərkibi 35 nəfərdir), Siyasi Şura (bu 
ali idarəedici orqan da qurultayda seçilir) və Nəzarət-Təftiş 
Komissiyasıdır. Partiya üzvü gənclər 80%, qadınlar isə 1-2% 
təşkil edir. Yeni qəbul edilmiş üzvlərin say qeydiyyatı yox-
dur. Partiyanın ictimaiyyətlə əlaqə vasitələri www.bozqurd.
com internet saytı, “Milliyətçilik” qəzetidir. Partiya sonuncu 
prezident və parlament seçkilərində indiki prezidentin siya-
si kursunu dəstəkləmişdir. Sonuncu bələdiyyə seçkilərində 
təxminən 30 nəfər partiya üzvü namizədliyini irəli sürsə də, 
heç biri seçilməmişdir. 2010-cu ilin parlament seçkilərində 
partiyanın  başlıca  məqsədi  100-ə  qədər  namizəd  irəli 
sürməklə  parlamentdə  təmsil  olunmaqdır.  Partiyada  seçki 
bloklarında iştiraka münasibət mənfidir. Partiyanın iqtidar-
müxalifət  dialoquna  münasibəti  müsbətdir.  Mövcud  re-
sursları  baxımından  partiyanın  ciddi  maliyyə  və  texniki 
problemləri var. 
AZƏRBAYCAN MİLLİ  İSTİQLAL PARTİYASI
Təsis tarixi: 4 iyul 1992-ci il
Qeydiyyat tarixi: 17 iyul 1992-ci il
Partiya sədri: Yusif Bağırzadə
Müsahiblərin adları və vəzifələri:
Arzuxan Əlizadə - Siyasi Şuranın sədri
Əli Orucov – mətbuat katibi
Elşən Mustafayev – bələdiyyələrlə iş üzrə katib  
İdeologiyasının əsasında millətçilik, vətənpərvərlik du-
rur. Partiyanın siyasi sistemdə mövqeyi, əsasən, mərkəzə 
doğrudur. Üzvlərinin sayı (2007-ci ilə olan məlumata görə) 

---

AZƏRBAYCANDA SİYASİ PARTİYALAR: SEÇKİDƏN SEÇKİYƏ
125
30000-ə  yaxındır.  Partiyada  üzvlük  haqqı  məcburi  deyil 
və nizamnamə ilə 0.10 AZN-dən az olmayaraq müəyyən 
edilmişdir. Büdcəsi sabit deyil. 69 şəhər və rayon təşkilatı 
fəaliyyət göstərir. Partiyada qurultaylar 3 ildən bir keçirilir 
və artıq partiya 10-cu qurultayını 2010-cu ildə keçirməyi 
planlaşdırır. Qurultayda dəqiq kvota yoxdur, yalnız regio-
nal təşkilatın seçkilərdə iştirakı vacib sayılır. Seçkili orqan-
lara sədr, katiblik (baş katib və 5 katiblik), Mərkəzi Şura, 
Mərkəzi Aparat daxildir. Partiya üzvü olan gənclər 18-20%, 
qadınlar 8% (Siyasi Şuranın 14 üzvündən 3 nəfəri qadındır) 
təşkil edirlər. Yeni qəbul edilmiş üzvlərin sayı son bir ildə 
196-ya bərabər olmuşdur. Partiyanın ictimaiyyətlə əlaqəsi 
www.millet.az  internet  saytı  və  illik  hesabatlar  vasitəsilə 
həyata  keçirilir.  Sonuncu  prezident  seçkilərində  partiya 
iştirak  etməyib.  Sonuncu  parlament  seçkilərində  parti-
ya  40  namizədlə  iştirak  etmiş  və  2  namizəd  parlamentə 
(qeyri-rəsmi AMİP namizədi - AMİP Siyasi Şurasının qərarı 
ilə)  seçilmişdir.  Bu  namizədlər  seçkidən  sonra  partiya 
mənsubiyyətlərini  göstərməmişlər.  Sonuncu  bələdiyyə 
seçkilərində  37  rəsmi,  117  qeyri-rəsmi  AMİP  namizədi 
iştirak  edib.  Parlamentə  seçilmiş  hər  2  namizəd  AMİP-lə 
əlaqəsini  kəsib.  2010-cu  ilin  parlament  seçkilərində  par-
tiyanın  başlıca  məqsədi  narazı  elektoratın,  gənclərin, 
təqaüdçülərin,  orta  bizneslə  məşğul  olanların  dəstəyini 
əldə  etməkdir.  İddia  edilən  parlament  yeri  minimum 
təmsilçilikdir.  Seçkilərə  partiyanın  ən  azı  60  namizədinin 
qatılacağı  planlaşdırılır.  Seçki  bloklarında  iştirak  barədə 
dəqiq mövqe olmasa da, bu istiqamətdə danışıqlar apa-
rılır.  Partiya  iqtidar-müxalifət  dialoqunu  dəstəkləyir,  lakin 
hökumətə hər hansı bir yazılı müraciət edilməmişdir. 

---

AZƏRBAYCANDA SİYASİ PARTİYALAR: SEÇKİDƏN SEÇKİYƏ
126
AZƏRBAYCAN SOSİAL DEMOKRAT PARTİYASI
Təsis tarixi: 1989-cu il
Qeydiyyat tarixi: 27 iyul 1990-cı il 
Partiya sədri: Araz Əlizadə, Ayaz Mütəllibov
Müsahibin adı: Araz Əlizadə
Müsahibin vəzifəsi: həmsədr
İdeologiyasının  əsasında  sosial-demokratik  dəyərlərin 
cəmiyyətdə bərqərar olması durur. Partiya siyasi sistemdə 
solçuluq mövqeyini müdafiə edir. Üzvlərinin sayının 3000-ə 
yaxın olduğu bildirilir. Partiyada könüllü üzvlük haqqı sis-
temi  mövcuddur.  Partiyanın  büdcəsi  qeyri-sabitdir.  Şəhər 
və  rayon  təşkilatlarının  sayı  40-a  bərabərdir.  Keçirilmiş 
qurultaylarının sayı 11, keçirilmə müddəti isə 5 ildən bir-
dir.  Son  qurultayda  250  nəfər  partiya  üzvü  iştirak  edib. 
Partiyada  seçkili  orqanlar  həmsədrlər,  sədr  müavinləridir. 
Partiya  üzvlərinin  35%-40%-ni  gənclər,  bir  o  qədərini  də 
qadınlar təşkil edirlər. Yeni qəbul edilmiş üzvlərin sayı bir 
ildə 120 nəfər təşkil etmişdir. Partiyanın ictimaiyyətlə əlaqə 
vasitələri yoxdur. 2008-ci ilin prezident seçkilərində partiya 
seçkilərə qatılmayıb. 2005-ci ilin parlament seçkilərində 9 
nəfərin namizədliyi verilsə də, heç bir namizəd seçilməyib. 
Sonuncu bələdiyyə seçkilərində iştirak edən 2 namizəddən 
də  heç  biri  seçilməyib.  2010-cu  il  parlament  seçkilərində 
partiyanın  başlıca  məqsədi  2-3  namizəd  irəli  sürməkdir. 
İddia  edilən  parlament  yerlərinin  sayı  ən  azı  təmsilçiliyə 
nail olmaqdır. Seçki proqramının xüsusiyyətlərini işsizlərə, 
yoxsullara, orta təbəqəyə çağırışlar təşkil edir. Seçki blok-
larında iştiraka partiya mənfi münasibət bəsləyir və qoşul-
mayacağını bəyan edir. Partiyanın iqtidar-müxalifət dialo-
quna  münasibəti  yalnız  o  halda  müsbətdir  ki,  bu  addım 
Prezident tərəfindən atılmış olsun. Mövcud resursları ba-

---