B biLİmsel devrim ve aydinlanma çAĞi bir bayrak yarışı gibi; bu çağı da diğer çağın bittiği
Yüklə 4,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Örneğin, tüm bakır tellerin iletken olduğu genellemesi, bakır telin neden iletken olduğunu
- Descartes, sadece felsefe ve matematikle değil, fırsat çıktıkça ya da aklına takıldıkça, fiziğin, mekaniğin, kimyanın
Bacon, yöntem anlayışını ilginç bir benzetmeyle şu şekilde ortaya koymuştur: “Bilim adamı ne ağını içinden çekerek ören örümcek gibi, ne de çevreden topladığıyla yetinen karınca gibi davranmalıdır. Bilim adamı topladığını işleyen, düzenleyen bal arısı gibi yapıcı bir etkinlik içinde olmalıdır." 23 Ancak, Bacon'un önerdiği tüme varım yönteminin de yeterli olduğunu söylemek güçtür. Tüme varımla yapılan genellemeler, olguları açıklayıcı değil, tarif edicidir. Örneğin, tüm bakır tellerin iletken olduğu genellemesi, bakır telin neden iletken olduğunu açıklamamakta, yalnızca gözlemlenen bakır tellerin ortak bir özelliğini belirtmekle kalmaktadır. Tarif edici genellemelerin bilimde önemli yer tuttuğu elbette yadırganamaz. Ancak bilimin, olguları tarif etmenin ötesinde daha önemli görevi, olguları veya olgusal ilişkileri açıklamaktır . 24 Bacon'un bilimsel yöntem anlayışındaki bir yetersizlik de, matematiğin bilimdeki işlevini kavrayamamış olmasıdır. İleri sürülen bir hipotez ya da kuramın olgusal olarak denenmesi, öncelikle o hipotez ya da kuramdan test edilebilir önermelerin çıkarılmasını gerektirir. Bu ise uzun süreçli mantıksal bir işlem olup çoğu kez ancak matematiğin tümdengelim tekniğiyle mümkündür. Ayrıca matematik, bilim için etkili bir dildir. 25 Bacon’ın, maalesef kendi yaşadığı dönemindeki bilimsel çalışmaları yeterince izlediği söylenemez. Kepler'in ortaya koyduğu doğrulayıcı sonuçlara karşın, Kopernik dizgesini içine sindirememesi, üzerinde durulacak bir noktadır. Çağdaşı Galileo'nin, deneyle matematiği birleştirerek bilimsel yönteme kazandırdığı yeni kimliğin farkına varmamış olması da ilginçtir. Aynı şekilde, modern anatominin öncüsü Vesalius'un çalışmasına gereken ilgiyi göstermediği gibi, kendi hekimi Harvey'in, kan dolaşımına ilişkin buluşlarını da bir bakıma görmezlikten gelmiştir. 26 Değindiğimiz tüm yetersizliklerine karşın, Bacon'un bilimsel gelişme için gerekli ortamın hazırlanmasında oynadığı büyük rolün önemi tartışılamaz. Unutmamak gerekir ki, Bacon bir bilim adamı olmaktan çok, bilimi bağnazlığın tekelinden kurtarma savaşı veren bir düşünürdü. Bilimin daha sonraki gelişmeleri üzerindeki etkisi, bu gelişmelerin uygar yaşama yönelik kazanımlarına ilişkin öngörüleri göz önüne alınacak olursa, Bacon daima övgüyle anılacaktır. DESCARTES (1596-1650) Bacon'da eksikliğine değindiğimiz teori ve matematik anlayışı fazlasıyla RENE DESCARTES'da vardı. Descartes, bu çağ için bir simgedir. O'nu tanıdıkça bu sözler değer kazanacaktır. Çünkü O, bilim tarihinin yönünü değiştirmiş ve bilimde yeni çığırlar açılmasına neden olmuş bir dahidir. O, o kadar çok yönlü ve yeteneklidir ki, her alandaki ve özelikle bilimi yönlendirmekteki başarısıyla, bilim tarihine adını yazdırmayı bir kaç kez hak etmiş bulunmaktadır. Desartes, bir bilim adamı, bir asilzade ve başarılı bir askerdir. Fakat, aynı zamanda bencil ve biraz da bağnazdır. Bunların nedenlerini öğreneceğiz. 28 Rene Descartes, 31 Mart 1596 yılında, Fransa'da Tours kenti yakınındaki La Haye'de dünyaya geldi. Tam o yıllarda Avrupa'da, Fransa'nın da içinde yer aldığı bir savaş yaşanıyordu. Annesi, çok küçükken öldüğü için, babası yetiştirdi ve sonunda da asker oldu. Oysa yaradılışı gereği, olarak rahat ve huzur içinde yaşamak, düşünceler dünyasında gezinmekten hoşlanıyordu. 29 Özellikle felsefe ve etik hakkındaki konular onu daha çok ilgilendiriyordu. Kendi kendine sorduğu pek çok sorunun yanıtını kendisi vermeye çalışıyordu. Hiç bir şeyi, kanıtsız kabul etmemek gibi bir huy sahibi oldu. Bu huy, daha sonra onun şüphecilik olarak adlandırılan bir felsefe akımıyla özdeşleşmesini sağladı. Onun bilim dünyasına geçişi, kendi ifadesiyle ilginç bir rüya sonunda olmuştur. Bu rüyada Ona bir sihirli anahtardan söz edilmektedir ki bunu "doğa hazinelerinin kapısını açacak ve hiç olmazsa bütün ilimlerin gerçek temellerini öğretecek” bir anahtar olarak yorumlar. Bu mistik yaklaşıma kendisini öylesine kaptırır ki, hayatının akışını bu arayışa göre yönlendirir. 30 Descartes, sadece felsefe ve matematikle değil, fırsat çıktıkça ya da aklına takıldıkça, fiziğin, mekaniğin, kimyanın, meteorolojinin, anatominin ve daha bir genellemeyle tıbbın çeşitli konularıyla ilgileniyor ve bu alanlarda bilimsel ürünler veriyordu. - Düşünüyorum; o halde varım ! diyen Descartes, Yeni Çağ Felsefesi'nin de kurucusudur. Descartes, her şeyden şüphe ediyor ve bunu bir yaşam biçimine dönüştürüyordu. Anladığı bir şey vardır; ne olursa olsun olumlu ya da olumsuz, mutlaka bir nedeni vardır ve o neden bulunup çıkarılmalıdır. Anlayışı, kendi varlığını bile tartışılır hale getirmiş ki, sonuçta var olmasının nedenini, yukarıdaki ünlü sözlerle açıklamıştır. 31 Yüklə 4,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|