Baliqlarning ekologiyasi

 
Ko`pgina
 
baliqlar, masalan: sardina, shprot, kefal, 
seldlar oziq qidirib gala-gala bo`lib, uzoq masofalarga suzib boradi, ya`ni Shimoliy 
Muz okeani dengizlarida sayr qilishadi. Treskalar ovqat qidirib Barents 
dengizlariga kirib boradi. Treskalar ikra tashlab bo`lgandan keyin ozib ketadi va 
Norvegiyaning g’arbiy qirg’oqlaridan Murman qirg’oqlari bo`ylab sharqqa tomon 
harakat qiladi, so`ngra yana urchish joyiga qaytadi. Kaspiy va Orol dengizlarida 
yashovchi osyotrlar, zog’ora baliqlar daryolarga borib tuxum qo`yib, yana dengizga 
– oziqlanish joylariga qaytishi ham oziqlanish migratsiyasiga kiradi. 

---

3. Qishlash migratsiyasi. Ko`pgina chala (yarim) o`tkinchi baliqlar odatda 
daryolar quyiladigan chuchuk suvli joylardan uzoqqa ketmaydi, ya`ni daryo suvi 
bilan yuqoriga ko`tarilmaydi, balki daryolarning quyiladigan joylariga kelib 
qishlaydi. Bunday baliqlarga zog’ora baliq, oqcha baliq, vobla, sla (sudak), ship, 
laqqa va Kaspiy dengizdagi ayrim o`tkinchi baliqlar (Volga, Ural, Kura va boshqa 
katta daryolar deltalariga kirib, kech kuzda suv tagidagi chuqur joylarda to`planib 
qishlaydi) kiradi. 
Tinch okean kambalalari qishlash uchun 110-250 m chuqurlikka tushib, 
butunlay harakatlanmay qishlaydi, oziqlanmaydi. 
Gorizontal migratsiyadan tashqari tik migratsiya ham mavjud. Bunda baliqlar 
suvning yuza qatlamlaridan chuqur qatlamlariga va aksincha harakat qiladi. 
Urchish uchun bo`ladigan tik migratsiyaga boyko`l golomyankasi misol bo`la 
oladi. Bu baliq 350 m chuqurlikda yashaydi, urchish uchun esa suvning yuza 
qatlamiga ko`tariladi. Natijada bosim o`zgarib baliqlarning qorni yorilib, ichidan 
lichinkalari suvga chiqadi, o`zlari esa halok bo`ladi. 
Urchish migratsiyasining sabablari va kelib chiqishi. 
Baliqlarning 
urchish migratsiyalariga birinchi sabab, ular ikra va yosh baliqchalarni halok 
bo`lishidan saqlaydi. Chunki ikra va yosh baliqchalar tuzli suvlarda yaxshi 
rivojlanmaydi. Ikkinchidan, yosh baliqchalar dushmandan himoya qilinadi, 
ularning nasli qo`riqlanadi. Masalan: Uzoq Sharq dengizlardagi baliq turlarning 
30% o`z ikralarini va yosh baliqchalarini daryolarda qo`riqlaydi. Lekin daryodan 
dengizga borib ikra tashlaydigan baliqlar ham bor (ilonbaliq). Ilonbaliqlar Sargasso 
dengiziga borib ikra tashlaydi, chunki bu dengizda ikra bilan oziqlanadigan 
yirtqichlar kam uchraydi.