110
mühüm sənəddir. Əgər həmin saziş bizim ölkəmiz üçün sər-
hədin
müəyyənləşdirilməsi, bir sıra sərhədyanı məsələlərin tən-
zimlənməsi barədə ilk sənədlərdən biridirsə, Azərbaycan üçün
bu qəbildən, ümumiyyətlə, ilk sənəddir. Ona görə də mənə belə
gəlir ki, biz yaxşı çalışmışıq, sabah rəsmi imzalanma olacaqdır.
Bizim dostluq münasibətlərimizin möhkəm normativ baza
əsasında inkişaf etməsi, tərəfdaşlar arasında beynəlxalq hüquq
normalarına əsaslanan münasibətlərə çevrilməsi üçün
bu saziş
çox vacibdir. Bu sənəd də beynəlxalq hüquq aktıdır. Bizim
qarşılıqlı əlaqələrimizi möhkəmləndirən iqtisadi sazişlər də
vardır. O cümlədən, sabah belə bir böyük sənəd, həmçinin bəzi
başqa sənədlər imzalanacaqdır.
Bu nəyə dəlalət edir? Ona dəlalət edir ki, dövlətlərimiz
arasında münasibətlər ilbəil rəngarəng olur. Əlbəttə, Sizi
ölkəmizdə, Moskvada görяндя həmişə çox şad oluruq. Biz
beynəlxalq tədbirlərdə Sizinlə çox ünsiyyət saxlayırıq, müx-
təlif görüşlər keçiririk. Adətən, bu cür böyük səfərlərin
gedişində müəyyən kəmiyyət dəyişiklikləri üst-üstə yığılır və
yeni keyfiyyət halına keçir. Buna görə də mən çox istərdim
ki, Rusiya prezidentinin və Rusiya
nümayəndə heyətinin
indiki səfəri bu cür kəmiyyət dəyişikliklərinin keyfiyyət dəyi-
şikliklərinə keçməsi ilə əlamətdar olsun.
Son illərdə biz iqtisadi münasibətlərin quruculuğu sahə-
sində irəliləmişik. Energetika sahəsində əməkdaşlıq bu mü-
nasibətlərin təməl daşıdır. Lakin mən istəməzdim ki, əmək-
daşlığımız təkcə energetika ilə məhdudlaşsın. Bizim ölkələr
enerji istehsal edən iri ölkələrdir. İndi Sizinlə danışdığımız
kimi, dövlətlərimizin qarşısında iqtisadiyyatlarımızı modern-
ləşdirmək məsələsi durur, böhran isə, yeri gəlmişkən, gös-
tərdi ki, hətta enerji tədarükçüləri
olan böyük dövlətlər də
bazardakı vəziyyətdən asılıdırlar. Buna görə də bizim vəzi-
fəmiz ölkələrimizdə iqtisadi şəraiti, təsərrüfatçılıq şəraitini
dəyişməkdir. Hesab edirəm ki, başqa sahələrdə əməkdaşlığı
inkişaf etdirməklə bu məsələdə bir-birimizə kömək edə bilə-
111
rik. Söhbət yüksək texnologiyalar, istehsal, infrastruktur və
hətta turizm sahələrində kooperasiya və əməkdaşlıqdan gedir.
Təhlükəsizlik məsələləri çox mühüm mövzudur. Siz ta-
mamilə dəqiq
dediniz ki, bizim dövlətlər – Qafqaz dövlətləri,
Xəzər dövlətləri və dost dövlətlərdir. Biz gələcəyə məhz bu
cür baxmalıyıq. Elə etməliyik ki, asayiş olsun, münaqişələrin
yaranmasına yol verilməsin. Bizim regionda problemlər
kifayət qədərdir – həm gizli,
həm də aşkar problemlər var-
dır. Vəzifəmiz bu cür təhdidlərə mümkün qədər çevik müna-
sibət bildirməyə çalışmaqdır. Rusiya bu proseslərdə öz
rolunu başa düşür. Hətta Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin
tənzimlənməsi kimi olduqca çətin problem də, Sizin haqlı
olaraq dediyiniz kimi, beynəlxalq hüquq normaları və
tərəflərin qarşılıqlı iradəsi əsasında həll edilə bilər. Səmimi
deyim ki, bu görüşlərin dinamikası məni qane edir. Əlbəttə,
nəticələr hələ çox cüzidir. Lakin siz bir məsələyə əsla şübhə
etməyə bilərsiniz ki, Rusiya hədsiz çətin
olan bu münaqişə-
nin tənzimlənməsinə maksimum kömək etmək əzmindədir.
Bunun üçün biz, şəxsən mən özüm də hər cür səy göstərmişik
və bundan sonra da göstərəcəyik.
Humanitar sahədə dostluq əlaqələrimiz yəqin ki, ayrıca
təhlil aparılmasını tələb edir. Siz ölkənizdə rus dilinə xüsusi
qayğı göstərildiyini xatırlatdınız. Əlbəttə, bu çox xoşdur. Mənə
belə gəlir ki, bu, Azərbaycan üçün də çox vacibdir. Çünki biz
yaxın ölkələrik, bizim tariximiz uzun müddət birlikdə davam
etmişdir, rus dili bu mənada müəyyən əhəmiyyət kəsb edir.
Lakin bu o demək deyildir ki, Rusiya Azərbaycan dilinin
inkişafı üçün heç nə etməməlidir. Bu yaxınlarda mən teleka-
nalların verilişlərinin peyk vasitəsilə dost ölkələr üçün yayım-
lanması barədə qərar qəbul etmişəm. Rusiyada böyük Azər-
baycan diasporu vardır və onun Azərbaycan
dilində xəbərlərlə
tanış olмaсы, proqramlara, filmlərə baxa bilməsi çox vacibdir.
Əlbəttə, onlar hamısı rusca danışırlar, lakin ana dilini də yadda
saxlamaq lazımdır. Buna görə də bu cür yayım həyata keçiri-
ləcəkdir. Mənə belə gəlir ki, bu da çox faydalıdır, böyük müba-
112
dilələr də öz yerində – məsələn, indicə Siz Ulyanovskdakı mək-
təb və mehriban əməkdaşlığa dair bir sıra başqa nümunələr
barədə danışdınız. Bu çox vacibdir, elə Rusiya üçün də. Ona
görə ki, Rusiya çox mürəkkəb, çoxmillətli, çoxkonfessiyalı
dövlətdir və ölkə daxilində vətəndaş sülhü və asayiş olması üçün
biz qonşularımızla dostluq etməyi bacarmalıyıq.
Buna görə sizin ölkəyə gəlişimiz bizi çox sevindirir. Dəvət
üçün sağ olun. Əminəm ki,
biz bu gün də, sabah da səmərəli
danışıqlar aparacaq, dostcasına ünsiyyət saxlayacağıq. İndi
isə Rusiya Federasiyasının Prezidenti kimi, mənə bircə bu
qalır ki, Azərbaycan prezidenti hörmətli İlham Heydər oğlu-
nun sağlığına, onun xanımı hörmətli Mehriban Arif qızının
sağlığına, azərbaycanlı dostlarımızın hamısının sağlığına,
sülh naminə və xalqlarımızın tərəqqisi naminə badə qaldır-
mağı təklif edim!