Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar
Yüklə 7,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 152
Sənədləşdirmə Departamentinin Uinstonun işlədiyi şöbədən də qat-qat böyük şöbəsində çalışan əməkdaşların yeganə işi dəyişdirilməsi, yaxud məhv edilməsi tələb olunan kitabların, qəzetlərin və digər çap məhsullarının axtarılıb tapıllması və toplanmasından ibarət idi. Tayms-ın siyasi yanlışlıqlar, yaxud Böyük Qardaşın uğursuz peyğəmbərlikləri ilə bağlı bəlkə də on dəfələrlə dəyişdirilən, yenidən yazılan sayları orijinal tarixlə nəşr edilib cildlənirdi və artıq dünyada bunun əksini sübut edəcək başqa bir nüsxə mövcud olmurdu. Kitablar da hər yerdən yığışdırılır, dönə- dönə yenidən yazılırdı. Aparılan dəyişikliklərlə bağlı heç bir məlumat verilmirdi. Hətta Uinstonun icra üçün aldığı və yerinə yetirəndən dərhal sonra məhv etdiyi tapşırıqlarda da saxtalaşdırma tələbi ilə bağlı kiçik bir işarə də olmurdu. Söhbət yalnız dəqiqlik naminə aradan qaldırılması tələb edilən səhvlərdən, yanlışlıqlardan, mətbəə xətaları və təhrifə uğramış sitatlardan gedirdi. Əslində, Rifah Nazirliyinin rəqəmləri dəyişdirməsində Uinston hər hansı bir saxtalaşdırma görmürdü. Bu, sadəcə, bir cəfəngiyyatın başqa cəfəngiyyatla əvəz edilməsi idi. Başdan-başa ağ yalandan ibarət göstəricilər də daxil olmaqla, hazırlanan materialların əksəriyyətinin gerçək dünya ilə qətiyyən əlaqəsi yox idi. Statistika özünün həm ilk, həm də dəqiqləşdirilmiş variantında eyni dərəcədə fantaziya məhsulu sayıla bilərdi. Çox vaxt göstəricilərin özünü də barmaqdan sorub çıxarmaq lazım gəlirdi. Məsələn, Rifah Nazirliyi hər rüb 145 milyon cüt ayaqqabı istehsal etməyi planlaşdırırdı. Sonda isə faktiki 62 milyon cüt ayaqqabı hazırlandığı bildirilirdi. Uinston proqnoz üzərində yenidən işləyəndə 145 milyonu təxminən üç dəfə azaldıb 57 milyona salırdı. Məqsəd, həmişəki kimi, planın artıqlaması ilə yerinə yetirilməsi görüntüsü yaratmaq idi. Amma istənilən halda 62 milyon gerçəkliyə 57, yaxud 145 milyondan zərrəcə yaxın deyildi. Bəlkə də, ölkədə ümumiyyətlə ayaqqabı istehsal olunmurdu. Heç kəs ayaqqabı istehsalının həcmini bilmir və bununla ümumiyyətlə maraqlanmırdı. Məlum olan yalnız bir şey idi: hər rüb kağız üzərində az qala astronomik sayda ayaqqabı hazırlanıb satışa çıxarılsa da, Okeaniya əhalisinin yarısı hələ ayaqyalın gəzirdi. Irili-xırdalı bütün sənədləşdirilmiş göstəricilərin mahiyyəti bundan ibarət idi. Hətta ayın tarixinin də dəqiq bilinmədiyi xəyali dünyada hər şey mənasını itirərək heçliyə qovuşmuşdu. Uinston zalın o başına baxdı. Qarşı tərəfdəki şüşə kabinədə Tillotson soyadlı balacaboy, səliqə- sahmanlı, saqqalının rəngi qaraya çalan əməkdaş qəzeti dizinin üstünə qoyub, başını nitqyazarın mikrofonuna tərəf əyərək həvəslə işləyirdi. Elə oturmuşdu ki, sanki dediklərinin yalnız ikisinin- özü ilə teleekranın arasında qalmasını istəyirdi.Arada başını qaldıranda elə bil eynəyinin şüşələrindən Uinstona qəzəb yağdırırdı. Tillstonu çox az tanıyırdı. Nə işlə məşğul olduğunu da bilmirdi. Sənədləşdirmə Departamentinin əməkdaşları işləri haqqında danışmağa çox da həvəs gösərmirdilər. Iki tərəfdən şüşə kabinələrin düzüldüyü, arasıkəsilməz kağız xışıltısı və nitqyazara diqtə olunan sözlərin uğultusundan başqa heç nəyin eşidilmədiyi uzun, pəncərəsiz zalda Uinstonun hətta adlarını bilmədiyi, amma hər gün koridorlarda tələsik addımlarla o baş-bu başa getdiklərini, Nifrət İkidəqiqəliklərində canfəşanlıqla əl-qol oynatdıqlarını gördüyü onlarla adam çalışırdı. Bilirdi ki, qonşu kabinədə oturan balacaboy, saçı kül rənginə çalan qadın bütün günü mətbuatı ələk-vələk edib buxara çevrilənlərin, - artıq həyatda olmayan adamların adlarını axtarıb tapmaq və hər yerdən pozmaqla məşğuldur. Işi ilə həyatı arasında müəyyən uyğunluq da vardı. Üç-dörd il əvvəl öz ərini də buxara çevirmişdilər. Uinstondan bir neçə kabinə o tərəfdə isə, yöndəmsiz, fikri dağınıq, xəyalpərvər bir adam - qulaqlarını dəhşətli dərəcədə tük basmış Amplfort soyadlı əməkdaş otururdu. O, vəzn və qafiyə sahəsində heyrətamiz istedadı ilə tanınırdı. Amplfort ideoloji tələblərə cavab verməyən, lakin bu və digər səbəblərə görə kitablardan çıxarılması məqsədəuyğun sayılmayan şeirlərin (onları kanonik mətnlər adlandırırdılar) formaca əvvəlkinə yaxın, lakin mənaca fərqli variantlarını hazırlayırdı. Əlliyə yaxın əməkdaşın çalışdığı zal sadəcə yarımbölmə, Sənədləşdirmə Departamentinin nəhəng orqanizminin bir hüceyrəsi idi. Sağda, solda, arxada, qabaqda digər yarımbölmələrdə, bölmələrdə və şöbələrdə az qala bir qoşunluq əməkdaş ən müxtəlif məsələlər üzərində işləyirdi. Burada öz redaktorları, poliqrafiya “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 153
mütəxəssisləri olan nəhəng mətbəələr, foto-şəkillərin saxtalaşdırılmasına imkan verən mükəmməl təhcizatlı studiyalar fəaliyyət göstərirdi. Yüksək peşəkarlığı ilə seçilən mühəndislərin, rejissorların, lazımi səsləri məharətlə təqlid etməyi bacaran aktyorların toplaşdığı televiziya studiyaları vardı. Yenidən baxılmasına ehtiyac duyulan kitabların və dövri nəşrlərin siyahısını hazırlamaq üçün böyük referentlər ordusu nəfəs dərmədən çalışırdı. Təshih edilmiş sənədlərin saxlandığı ucsuz-bucaqsız anbarlar tikilmiş, orijinal nüsxələri yandırmaq üçün gizli sobalar quraşdırılmışdı. Və haradasa naməlum yerdə bütün bu işlərə rəhbərlik edən beyin mərkəzi tam məxfi şəkildə fəaliyyət göstərirdi. Bu mərkəz keçmiş irsin hansı hissəsini qoruyub saxlamaq, hansı hissəsini saxtalaşdırmaq, hansı hissəsini isə həmişəlik məhv etməklə bağlı siyasi xətti hazırlayır, görülən işləri əlaqələndirirdi. Nəhayət, Sənədləşdirmə Departamenti Həqiqət Nazirliyinin şöbələrindən yalnız biri idi. Onun əsas vəzifəsi təkcə keçmişi yenidən qurmaq deyil, Okeaniya sakinlərini qəzetlər, filmlər, dərsliklər, televiziya verilişləri, pyeslər, romanlar və s. ilə təchiz etmək idi. Əyləncəli materiallardan öyüd-nəsihətlərə, abidələrdən şüarlara, lirik şeirlərdən bioloji tədqiqatlara, məktəb dərsliklərindən Yenidil lüğətlərinə qədər - ağla gələn və gəlməyən bütün informasiya fəaliyyəti bu Departamentdə cəmlənmişdi. Nazirlik yalnız Partiyanın müxtəlif ehtiyaclarını təmin etmirdi, həm də proletariatın tələbatını ödəmək üçün nisbətən aşağı səviyyəli işləri də öz üzərinə götürmüşdü. Proletar ədəbiyyatı, musiqisi, dramaturgiyası, ümumilikdə proletar əyləncələri ilə məşğul olan şöbələrin böyük bir şəbəkəsi fəaliyyət göstərirdi. Həmin şöbələrdə bütün mövzusu yalnız idman, kriminal xəbərlər və astroloji proqnozlardan ibarət düşük qəzetlər, beş qəpiklik sensasiyalı povestlər, bayağı erotik filmlər, kobud emosional mahnılar hazırlanıb yayılırdı. Bütün bu yaradıcı fəaliyyət tam mexanikləşdirilmiş şəkildə-versifikator adlı xüsusi növ kaleydeskoplar vasitəsi ilə həyata keçirilirdi. Hətta Yenidildə adına Pornoseks deyilən ayrıca yarımbölmə də yaradılmışdı. Burada ən aşağı səviyyəli pornoqrafiya məhsulları hazırlanırdı. Onu ünvan sahiblərinə bağlı zərflərdə göndərirdilər. Nəinki Partiya üzvlərinin, hətta bilavasitə bu sahədə çalışanların özlərinin də həmin pornoqrafiya nümunələri ilə tanış olmaları qadağan edilmişdi. İşlədiyi müddətdə pnevmatik boru Uinstonun masasının üstünə daha üç yeni tapşırıq atmışdı. Çox da çətin məsələlər deyildi. Nifrət Ikidəqiqəliyinə gedənə qədər hamısının öhdəsindən gəldi. Ikidəqiqəlik qurtaran kimi dərhal kabinəsinə qayıtdı, rəfdən Yenidil lüğətini götürdü, nitqyazarı bir tərəfə itələyib eynəyinin şüşələrini sildi və bu səhərin ən mühüm tapşırığının icrasına başladı. Uinston üçün həyatın ən böyük zövqü iş idi. Əksər hallarda xırda, darıxdırıcı materaillarla işləməli olurdu. Amma bəzən elə çətin, dolaşıq məsələlər ortaya çıxırdı ki, adam onların içərisində, riyazi problemlərin dərinliyinə düşmüş kimi, başını itirirdi. Yaxud elə incə saxtalaşdırmalar tələb olunurdu ki, burada Ingsos prinsiplərinə dərin bələdlikdən, Partiyanın nə demək istədiyini dəqiqliklə müəyyən etmək bacarığından başqa köməyinə heç nə gələ bilmirdi. Uinston belə işləri yaxşı bacarırdı. Bəzən ona hətta əsas materialları Yenidildə çap olunan Tayms-ın baş məqalələrini gözdən keçirməyi də etibar edirdilər. Uinston bayaq bir kənara qoyduğu kağızı götürdü.
tayms 03.12.83 bq nitq ikiqat mənfi mövcud olmayanların xatırlanması arxiv üçün əvvəldən sona yenidən yazmalı Köhnədildə (yaxud adi ingilis dilində) mətn təxminən bu mənanı verirdi: "Tayms" qəzetinin 3 dekabr 1983-cü il tarixli sayında Böyük Qardaşın Nitqi çox yarıtmaz şəkildə şərh edilmiş, mövcud olmayan adamların adları çəkilmişdir. Tamamilə təzədən yazın və arxivə verməmişdən əvvəl layihəni rəhbərliyə təqdim edin".
Yüklə 7,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|